Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1808

Middel tegen de rundveeziekte; door Prof. Leonhardi, te Leipzig.

(Getrokken uit het Dagblad Die Policey Blätter, en medegedeeld door den Hr. p. griethuizen, te Amsterdam.)

Bij de Rundveeziekte, welke, zoo als bekend is, sedert vorigen Herfst in verscheiden streken van Pommeren woedde, hebben, onder andere, in het Neustettinsche Ambtsdorp Flederborn, alle Huishoudens hun geheele Vee-bestaan verloren, uitgezonderd alleen den Boer steinke, van wien niet een éénig stuk Vee is omgekomen. Deze bijzonderheid had ook plaats, toen voor eenige jaren, in 't zelfde Dorp, onder 't Rundvee, de Longziekte heerschte: terwijl te dier tijd andere Huislieden hun Vee zagen omkomen, verloor de gemelde steinke niet één enkel stuk. Uit oorzaak van deze in 't oog loopende omstandigheid, liet de Krijgsen Domeinen-kamer te Stettin dit bijzonder voorregt

[p. 329]

door een daartoe afgezonden Commissaris onderzoeken; en het was aan dezen, dat de Landman steinke te kennen gaf, een Slikmiddel te hebben, aan welk hij de behoudenis van zijn Vee-bestaan te danken had; dit middel bestond uit de volgende zamenstelling:

2 Lepels Teer.

2 Handenvol Zout.

1 Handvol Knoflook.

1 Eetlepel vol Moederkruid of Kamillen. (Matricaria Parthenium en Chamomilla.)

1 Eetlepel vol Pestkruid of Hoefbladen. (Fussilago Fariara^(*) en Petasites.)

1 Eetlepel Mierik. En

2 Eetlepels gebrande en gestootene Jeneverbessen.

Alles wordt goed onder elkander gemengd, en een Lepelvol daarvan, des morgens vroeg, ieder stuk Vee, met een penseel of kwastje, in den mond gestreken. - Daar nu vorenstaande Ingredienten, volgens het getuigenis van 't Sanitäts- of Gezondheids-Collegie, de verrotting of het bederf krachtig wederstaan; zoo brengt de Krijgs- en Domeinen-kamer dit Middel tegen de Rundveeziekte door deze ter algemeene kennis, opdat, tot voorkoming der besmetting, naar een ieders goedvinden, hiervan gebruik kan worden gemaakt.

Bij deze gelegenheid (vervolgt de Heer leonhardi) moet ik aanmerken, dat, toen wijlen mijn Vader mij in 't jaar 1765 in de Landhuishoudkunde Practisch onderwijs gaf, hij altoos in 't voorjaar, eenige dagen vóór 't uitdrijven, dewijl wij eene Weide hadden die wat vochtig was, als ook de eerste 14 dagen dat het Vee reeds in de Weide liep, om den anderen dag hun 't zelfde Slikmiddel gaf; met dit onderscheid, dat de beide sterkst werkende middelen tegen 't bederf, namelijk het Moeder- en Pestkruid, daarbij niet gebezigd werden; terwijl de op alle velden groeijende Kamillen veel looijende stof bezitten, en de Hoefbladenloog Tart. Vitr. en Sal. digest. Sylvii levert. De Jeneverbes-

(*) Dat waarschijnlijk Farfara zal moeten zijn.

[p. 330]

sen liet mijn Vader niet branden, maar raauw stooten. - Ik leerde toen ook, bij 't uit wortels en kruiden bestaande Wintervoeder, het aanmengen met Mierik en Jeneverbessen, waarmede hij, bij afwisseling, eenmaal des weeks zoo lange aanhield, als de Wintervoeding duurde. Van gelijke wijze bediende zich ook Vrouwe van damnitz, geboren rostitz, te Kemlitz, waar zeer veel met wortels en kruiden gevoerd wordt. - Ik zelve heb in mijne Practische loopbaan ook die wijze van voeren nagevolgd, en even min als mijn Vader, aan besmettelijke ziekte, eenig sterfgeval gehad.