Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1808

[p. 628]

Waarnemingen omtrent de Zenuwkoortsen en derzelver complicatien, door C.W. Hufeland, Lijfarts van den Koning van Pruissen te Berlijn. Uit het Hoogduitsch vertaald door A. Numan, M.D. op het Hoogezand. Met eene Voorrede van den Hoogleeraar Thuessink. Gron en Amst., bij H. Eekhoff en L. van Es. 1808. In gr 8vo. 190 Bl.

Deze Waarnemingen, reeds door Rec. met het grootste genoegen in het oorspronkelijke gelezen, hadden bij hem de hoop doen geboren worden, dat een deskundige de vertaling zou op zich nemen. Al waren dezelve echter den Rec. niet bekend geweest, dan nog zou de naam van hufeland, begeleid door dien van onzen Vaderlandschen thomassen à thuessink, zonder een oog in de vertaling zelve geslagen te hebben, bij hem de gegrondste verwachtingen omtrent het belangrijke reeds hebben doen ontstaan.

Wel is waar, dat wij reeds vele beroemde mannen, en bijzonder ook onzen michell, kunnen noemen, die zich met het onderzoek omtrent de Zenuwkoortsen hebben bezig gehouden; maar niemand, durven wij zeggen, de Duitsche Geneeskundige hecker alleen uitgezonderd, heeft zoo volledig in 't bijzonder over de complicatien dezer Koortsen gehandeld, als hufeland; complicatien, wier aanwezen immers door vele zoogenaamde Brownianen is ontkend, waardoor zij niet zelden, uit eene verkeerde toepassing, die Koortsen verkeerdelijk behandeld hebben. Gaarne hechten wij dus ons zegel aan de verzekering van den Hoogl. thuessink, dat deze Waarnemingen, in dit opzigt, iederen Geneesheer tot naauwkeurig onderzoek en navolging moeten worden aangeprezen. Zij passen, om ons van hufeland's woorden te bedienen, in het leerstelsel der Natuur; daar de onpartijdige man er zich in 't geheel niet aan stoort, of zijne grondstellingen en regelen in een of ander heerschend leerstelsel passen, niets schrijvende dan hetgene hij door herhaalde ondervinding bewaarheid had bevonden.

Na eenige inleiding over de heerschende ziektegesteldheid en de kenmerkende toevallen der Zenuwkoorts,

[p. 629]

over hare voorzeggingen en scheidingen, levert de Schrijver eene uitvoerige beschrijving der behandeling van de Zenuwkoorts zelve, van die der toevallen en complicatien, daaronder de rheumatische of catharrhale, de gastrische, de ontstekingachtige en de rotachtige brengende; met twee ziektegevallen besluitende, waarvan het eerste zich door deszelfs veranderlijken vorm, en het andere door deszelfs hardnekkigheid onderscheidde.

Alles vindt Rec. zoo juist geschreven en behandeld, en met zoo vele blijken van echte practische kennis doormengd, dat hij op de herhaalde lezing van dit Boek niet genoeg bij zijne Medegeneeskundigen kan aandringen. Hij doet zulks te ernstiger, omdat hij voor zichzelven overtuigd is van de waarheid van hufeland's grondstellingen, en in de practijk derzelver echtheid getoetst heeft. Ook aan bevooroordeelde schragers van het Browniaansche gebouw bevelen wij de lezing van dit Werkje; welligt worden zij alsdan nog tijdig van hunne verkeerde applicatien bij de behandeling van sommige complicatien der Zenuwkoortsen overtuigd. Maar wij gelooven niet dat zij thans zoo zeer op hun stuk staan, nu immers hunne grootste voorstanders, roschlaub, marcus, en de jonge frank, zoo aanmerkelijk van stelsel veranderd zijn, en deze laatste in een onlangs uitgekomen Werkje openlijk verklaart, dat hij zich te veel aan het stelsel van brown overgegeven, en bijzonder daarin gedwaald heeft, dat hij meende dat de geneeskundige wetenschap binnen stelselmatige palen gehouden en uitgeoefend kon worden; hun, die de echte Geneeskunde, de kunst om het Vaderland en deszelfs Inwoners nuttig te zijn, willen leeren kennen, de lezing en herlezing der Werken van eenen hippocrates, sydenham, baglivius, en van anderen aanbevelende.