Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1808

Korte Verhandeling wegens de overeenbrenging van de Geslachtlijsten van Jezus Christus, door de Evangelisten Mattheus en Lukas nagelaten, volgens de uitleggingen der beroemdste Godgeleerden. Te Utrecht, bij J. van Schoonhoven. In gr. 8vo. 34 Bl.

In deze korte Verhandeling, en bijgevoegde Geslachttafel, deelt de ons onbekende Schrijver zijne gedachten mede over een onderwerp, dat wel niet

[p. 532]

in den algemeenen smaak valt, doch desniettemin van veel gewigt is voor hun, die de twee eerste Hoofdstukken van Matthaeus even zeer voor echt houden, als het derde van Lukas. En zelfs eens toegestaan zijnde, dat de eerstgenoemde niet van den Apostel Matthaeus afkomstig zijn, zoo verdient toch 't Geslachtregister, 't welk daarin vervat is, als een stuk van ongeveer dezelfde oudheid, als dat van Lukas, bijzondere opmerking, en is het onderzoek naar de beste wijze van overeenbrenging van beide geslachtregisters allezins nuttig en belangrijk. Vele kundige Schrijvers hebben er zich, met onderscheiden uitslag, mede bezig gehouden. Van de voornaamsten wordt, in dit kleine stukje, eenig verslag gedaan, met bijgevoegde beoordeeling van derzelver onderscheidene waarde.

Allereerst komt het gevoelen van de groot, hammond en le klerk in aanmerking, volgens welk men, in beide opgaven van Matthaeus en Lukas, geslachtlijsten van een en denzelfden persoon, van Jozef namelijk, zal aantreffen; deels steunende op een berigt van zekeren Afrikanus, bij eusebius, deels op eene oude overlevering, inhoudende, dat Maria de dochter geweest is van eenen Jejojakin, die ook, doch in den zesden graad, uit Melchi afkomstig was. De Schrijver toont, op 't voetspoor van van der meersch, in deszelfs Aanteekening op Eusebius, aan, dat noch 't een, noch 't ander op genoegzamen grond steunt. Liever vereenigt hij zich met de voorstanders van 't meer algemeen gevoelen, dat de lijst bij Matthaeus, als eene geslachttasel van Jozef, en die bij Lukas, als eene geslachttafel van Maria is aan te merken. Maar ook deze loopen vrij wat uiteen. Spanneim, surenhuis en anderen zijn van begrip, dat zelfs de namen Salathiel, Zorobabel, Matthan of Matthat, welke in beide de opgaven voorkomen, niet van dezelfde personen moeten verstaan worden, maar van onderscheidene, ofschoon de namen gelijkluidende zijn, gelijk meermalen in twee samilien plaats heeft. Maar dit wordt met regt verworpen, als alleen rustende op eene willekeurige verklaring van 't woord, door winnen vertaald, bij Matth. Veel meer waarschijnlijkheid heeft de gedachte van den Hoogleeraar t.h. van den honert, wien velen gevolgd zijn. Naar dit gevoelen is de geflachtlijst van Lukas opgemaakt, volgens de wet omtrent erfdochters, die medebragt, dat zij, die zulk

[p. 533]

eene dochter trouwden, overgingen in het geslacht van hunnen schoonvader, en dus de namen der voorvaderen dezer dochters in hunne stamrekeningen, in plaatse van die hunner eigene ouderen, moesten stellen, hetgeen gemelde Uitlegger aanneemt, dat in de geslachttafel van Lukas dikwijls geschied is. Doch ook hiermede kan onze Schrijver zich niet vereenigen, dewijl men daarin eveneens, als bij 't gevoelen van Afrikanus, verkeerdelijk blijft hangen aan eene zonder grond aangenomene beteekenis van 't Grieksche woord νομίζειν, 't geen men opvat voor rekenen, houden naar de wet, waarvan de geleerde van der meersch de onvoegelijkheid heeft bewezen. Hij geeft dan, boven alle andere uitleggingen, zijne toestemming aan 't gevoelen van den Engelschen Leeraar south, 't welk uit th. stackhouse wordt medegedeeld, en hierop neêrkomt: Matthaeus beschrijft de staatkundige afkomst van Jezus uit David, waardoor hij regt had op den troon, en begint, met dit oogmerk, met Abraham, en eindigt met Jozef; terwijl Lukas de natuurlijke afkomst heeft willen aanwijzen, door alle opvolgingen van de geslachtlinie zijner Moeder, tot David, Abraham, en zelfs tot den eersten aller menschen. Beiden moesten dan overeenstemmen, van Abraham tot David. Maar van hier af moest dan nu verschil ontstaan, terwijl David uit Bathseba twee zonen had, Salomo en Nathan. Matthaeus vervolgt 't geslacht van den eersten, die hem op den troon volgde; Lukas dat van Nathan; maar de nakomelingen van Salomo uitgestorven zijnde, kwam 't troonregt op die van Nathan. Beide lijsten komen dan zamen in Salathiel en Zorobabel. Nu ontstaat een tweede verschil, naardien de laatste twee zoons had, Abiud en Rhesa, van welke de oudste het troonregt verkreeg, en het hoofd werd der linie, waaruit Jozef afstamde, en de jongste in zijne nazaten Heli voortbragt, waaruit Maria is gesproten. Beide geslachttafelen vereenigen zich weder in den persoon van Jozef, die bij Matthaeus in zijn eigen regt voorkomt, en bij Lukas in dat zijner Vrouwe is opgetreden.

Dit laatste gevoelen wordt door onzen Schrijver verdedigd en door eene bijgevoegde Geslachttafel opgehelderd, en zal mogelijk, langs dezen weg meer in omloop gebragt zijnde, wel zoo veel bijval vinden, als 't eenigzins verschillend stelsel van onzen Landgenoot,

[p. 534]

de geleerden en vernuftigen schutte, voor ettelijke jaren, met eenen kunstig uitgevoerden Geslachtboom, in 't licht gebragt, waarvan 't ons verwondert in dit stukje volstrekt geen gewag te zien maken.