Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1808

[p. 529]

Algemeene Vaderlandsche Letter-oefeningen.

Het Karakter van den Christen. Tien Redevoeringen voor Christenen. Door Georg Geszner, Hoogleeraar en Predikant te Zurich. Uit het Hoogd. vertaald. Te Amsterdam, bij W. van Vliet, 1808. In gr. 8vo. 246 Bl.

‘Eene ongunstige beoordeeling dezer Redevoeringen, (zegt de Vertaler) gelijk wel eens de beste Schrijvers dat verdragen moeten, zou regt geven, om den Beoordeelaar niet gunstig te beoordeelen.’ Zulke uitvallen op de Beoordeelaars van Boeken zijn hatelijk, verraden gebrek aan Menschkunde, en hebben altijd eene nadeelige uitwerking, verwekkende somwijlen bij de Recensenten eene kwade luim en bij de Lezers doorgaans wantrouwen. 't Is even als of zulke Schrijvers of Vertalers een voorgevoel hebben van eene ongunstige beoordeeling, en voorloopig protesteeren tegen een vonnis, dat nog niet opgemaakt is. - Schrijvers of Vertalers, die de waarde van hunne Boeken gevoelen, onthouden zich van dergelijke zetten, laten de Rocensenten ongemoeid, en beschouwen hun werk boven ongunstige oordeelvellingen verheven. De betuiging, dat men zich van eene gunstige beoordeeling verzekerd hield, zou ook veeleer strekken om eene aanprijzende Recensie te verwerven, dan dergelijke krachtelooze bedreigingen. - Wij vonden ons opgewekt om deze bedenking hier te plaatsen, en zullen het Werkje voorhanden nu beoordeelen, zonder eenig terugzigt op de gemelde verklaring van den ons onbekenden Vertaler.

De Hoogeerw. geszner heeft zich voorgesteld de beantwoording der vraag: Wat maakt den Christen tot eenen Christen? en deze stoffe in tien Kerkelijke Redevoeringen bewerkt. Derzelver opschriften zijn: 1. De Christen onderscheidt zich zeer kennelijk door zijn geloof in Christus. 2. Wat het geloof in Christus, als den eenigen

[p. 530]

Heiland, allereerst werkt. 3. De Liefde van den Christen tot Christus. 4. De Menschenliefde, welke den Christen bezielt. 5. De Christen overwint door zijn geloof de wereld. 6. De Christen in Lijden. 7. Hoe onderscheidt zich de Christen in zijne blijdschap? 8. Hoe onderscheidt zich de Christen in zijne Gebed? 9 De Hope van den Christen. 10. De vereeniging des Christens met Christus.

Deze Leerredenen zijn gemoedelijk - maar oppervlakkig. Zij hebben eene blijkbare strekking tot bevordering van zedelijke pligtsbetrachting uit het beginsel van Christelijk geloof, en verdienen, te dier oorzake, aanprijzing; maar - schoon alles in eene geleidelijke orde wordt afgehandeld - eene duidelijke ontwikkeling van denkbeelden vindt men in dezelven evenmin, als eene uitlegkundige Schriftuurverklaring. Zulke Lezers echter, welke smaak hebben in eene Lavateriaansche wijze van voordragt, zullen ze met veel genoegen lezen; maar voor liefhebbers van bondige redenering, of van uitlegkunde, zijn dezelven niet geschikt. Doch over den smaak valt niet te twisten. Stichting kan op verschillende wijze bevorderd worden. En het is zeer goed en gelukkig, dat er Leerredenen van onderscheidene soort voorhanden zijn, ten behoeve van menschen van verschillenden aanleg, denkwijze en gemoedsbestaan.

Voor ieder van deze Leerredenen vindt men een kort Gebed. Deze Gebeden zijn gerigt, eerst tot God den Vader, en verder tot den Heer Jezus Christus. Dit schijnt den Vertaler toe, dat niet behoort gevolgd te worden, en heeft hem aanleiding gegeven, om de achtste Leerrede, waarin gehandeld wordt over het bidden in den naam van Christus, te doen vergezeld gaan van eene Bijlage, behelzende de gedachten van Prof. ypey, wegens het bidden tot Christus. Volgens geszner namelijk beteekent het bevel des Verlossers, den Discipelen gegeven, om in zijnen Naam te bidden, niet alleen het bidden in gevolge van 's Heilands bevel, noch ook het bidden zoo als Christus zelf in de eigen omstandigheid zou gebeden hebben, maar de rigting des Gebeds tot den verhoogden Verlosser; behoorende het, volgens hem, tot de voorregten van den Christen, dat hij zich in het Gebed tot Christus wenden, en van Hem en door Hem verhooring verwachten mag. Deze stelling nu wordt in het aangehaalde uit de Geschiedenis

[p. 531]

van het Kerkgenootschap der Hervormden in de Achttiende Eeuw, door Prof. ypey, regtstreeks tegengesproken, en beweerd, dat men nimmer tot Christus als Middelaar behoort te bidden. Bij welke gelegenheid het voorschrift des Verlossers, den Vader te bidden in zijnen Naam, Joänn. XVI:23-26, wordt bijgebragt, maar niet verklaard. - Wij verkiezen ons niet uit te laten over het vermaard geschil, of men het Gebed al dan niet tot den Zaligmaker mag rigten: maar ter opheldering der spreekwijze, bidden in den naam van Christus, willen wij het volgende in 't midden brengen. Het bevel en de toezegging des Verlossers, ter aangehaalde plaatse, betreft alléén de Apostelen. Jezus zeide dit tegen de elf getrouwe Discipelen, in den nacht toen Hij verraden werd Den Vader te bidden in zijnen Naam, wil zeggen, in zijne zaak, tot uitbreiding der Evangelieleere, en als zijne Plaatsbekleeders. Alles, wat de Apostelen als zoodanig en met dat oogmerk bidden zouden, zou ontwijfelbaar geschieden. Dit is derhalve eene uitspraak, welke de Christenen in 't gemeen niet betreft. Ondertusschen gebruiken wij de gemelde spreekwijze gemeenzaam aan het slot onzer gebeden. Doch dan kan de beteekenis geene andere zijn dan deze: Wij bidden tot God, in hoedanigheid van Aanhangers van Christus. De aandrang tot verhooring namelijk wordt ontleend uit het voorstel: Wij zijn door Christelijk geloof naauw verbonden aan Hem, die de eigen Zoon van God en onze Voorspraak is bij den Vader: wij mogen derhalve verwachten, dat God ons, uit hoofde van die betrekking, gunstig zijn zal, en ons om zijnen wil, ten zijnen gevalle, zal schenken datgeen, waarom wij bidden.