Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1808

Nieuwe Tafelen ter berekening van den tijd der Watergetijden, door J. de Kanter, Phjl. z., Lector in de Natuur- en Sterrekunde in het Museum te Middelburg, enz. Te Middelburg, bij S. van Benthem. 1807. In gr. 8vo.

Indedaad nuttige en tot onmisbaar gebruik dienende Werken, in welke kunst of wetenschap het ook zij, verdienen allen lof en aanprijzing; en nog des te meer, wanneer dezelve door Vaderlandsche Geleerden, en wel ten nutte van een der voornaamste, zoo niet, zonder eenige uitzondering, den voornaamsten tak van 's Lands welvaart, ingerigt zijn. De Zeevaart- en Stuurmanskunst zal niemand kunnen ontkennen, dat de eigenlijke bron onzer voormalige welvaart mag genoemd worden, en, zoo wij hopen, bij een zoo lang verlangden en eindelijk tot heil van geheel het beschaafde menschdom te verwachten Vrede, altijd blijven zal. In dezen hoofdtak onzer nuttige kundigheden is de kennis en gemakkelijke berekening der Watergetijden, en dus ook de arbeid van den kundigen Zamensteller dezer zoo beknopte als gemakkelijke Tafelen, van het allerhoogst belang.

Vooraf laat de Schrijver, als een grond van zijnen arbeid, eene Theorie der Watergetijden gaan; ten einde hun, die zijne berekeningen uit een mathematisch-physisch oogpunt kunnen beschouwen, daartoe de gemakkelijkste gelegenheid te verschaffen, en zijn doel ook voor Geleerden en onderzoeklievende Lezers zoo veel te klaarder te maken, wijl er zeer vele bijzonderheden in de toepassing der algemeene regelen, op de rijzing en daling der wateren, voorkomen, die niet dan door een behoedzaam opmerken van sommige plaatselijke omstandigheden aan te wenden zijn; daar men dikwijls daaromtrent verschijnselen in de natuur ontmoet, die met de

[p. 262]

algemeene vaste wis- en natuurkundige wetten schijnen te strijden, hoezeer zij in den aard der zaak volkomen met dezelve overeenstemmen; doch welker betoog zij, die geen ander dan werkdadig nut op het oog hebben, in het gebruik dezer Tafelen, zonder hinder kunnen voorbijgaan. Dit wetenschappelijk voorwerk is besloten binnen de eerste 37 §§ dezes nuttigen Werks. Met de 38 § neemt de aanwijzing van het eigenlijk gebruik dezer Tafelen eenen aanvang, en wordt met onderscheidene opgegeven voorbeelden ten duidelijkste verklaard.

Wij hopen, dat de kundige Schrijver welhaast, door het algemeen in gebruik komen van dit zijn zoo gemakkelijk als zeker Handboek, zal aangemoedigd worden, om zijnen Landgenooten ook, in het beloofde tweede Stukje, de berekening van de hoogte der Watergetijden, vooral der Springtijen, mede te deelen. - Het Werk is, tot algemeener nut, ook met eene tegenover gedrukte Vertaling in het Fransch verrijkt.