Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1808

[p. 1]

Algemeene Vaderlandsche Letter-oefeningen.

Verklaring van Paulus Brief aan de Romeinen, door P. Bosveld, Rustend Predikant te Dordrecht. IIden Deels 2de en laatste Stuk. Te Dordrecht, bij P. van Braam. 1807. In gr. 8vo. 354 Bl.

Door den Uitgever wordt ons berigt, dat, met dit Stuk, de Verklaring van den Brief aan de Romeinen door bosveld wordt besloten, zijnde de vier laatste Hoofdstukken van dit Apostolisch Geschrift door den Dordschen Kerkleeraar niet voor de Drukpers beärbeid. Dat moeit ons; niet zoo zeer, omdat wij van oordeel zijn, dat de Eerw. Schrijver overal, of wel doorgaans, waar hij van 't gewone spoor afwijkt, de ware meening van Paulus beter getroffen, en over 't geheel over dezen Brief zoo veel meer licht verspreid heest dan alle zijne Voorgangers, maar dewijl dit uitlegkundig Werk, nevens andere dergelijke vruchten van 's Mans groote arbeidzaamheid en schrander brein, ongetwijfeld tot die Schriften behoort, waardoor gezonde Bijbeluitlegging, in de laatste jaren, bij velen meer en meer smakelijk gemaakt is, en verscheidene, ook wel eens door anderen geöpperde, bedenkingen omtrent deze en gene, veelal uit het N. Verbond afgeleide en als onbetwistbaar aangenomene leerstukken, ginds en elders verder in omloop gebragt zijn.

Dit Stuk bevat dan alleen de Verklaring van het negende, tiende en elfde Hoofdstuk van des Apostels Brief. Zij staan, naar 't oordeel van bosveld, op zichzelven, en bevatten eene afzonderlijke Verhandeling, of Dissertatie, die van 't algemeene Evangelische Leerstelsel onderscheiden is, zoodat men een goed, en zelfs een in geloof en wandel gevorderd Christen zijn kan, al leest men deze Verhandeling niet, of al verstaat men daarvan naauwelijks een eenig woord. 't Zal eene Twistrede zijn tegen de ongeloovige Joden van dien

[p. 2]

tijd, die het Evangelie met kwaadaardigheid verwierpen, en hardnekkig weigerden tot het geloof in den Heere Jezus Christus over te komen; die dus van een geheel ander karakter en denkwijze waren, dan die Christenen uit de Joden, die de wet van Mozes met het Christengeloof wilden paren, en tegen welken de Apostel Hoofdst. VII. redeneerde. H. IX. behelst, in 't bijzonder, een betoog, dat God niet onregtvaardig handelt, als Hij de Joden, onder de Evangelische Bedeeling ongeloovig blijvende, verwerpt of voorbijgaat en laat varen. H. X. zal de Apostel zich voornamelijk toegelegd hebben, om de redenen aan te toonen, waarom het groote gros van 't Jodendom zoodanig verworpen is, als boven gezegd was. H. XI. zal eindelijk hoofdzakelijk dienen, om over de verdere, zeer uitgestrekte oogmerken, welke God toch ook nog omtrent het ongeloovig Jodendom heeft, te redeneren.

De verklaring van bijzondere plaatsen, en beöordeeling van 't geheele redenbeleid, hetwelk men, omdat Paulus niet zeer methodiek schrijft, niet wel in deelen en onderdeelen splitsen kan, is op deze vooronderstellingen gegrond, en wijkt dikwijls af van 't gewone. Bosveld bekommert zich daarover niet, hoe zulk en zulk eene plaats bij die of bij gene Gemeente, en in dit of dat leerstelsel verstaan wordt; maar onderzoekt alleen, op de hem eigene wijze, welke, naar zijn oordeel, de ware meening van den heiligen Schrijver geweest zij. Zie hier eenige weinige staaltjes. H. IX:5. verstaat hij de laatste woorden van Christus, den boven allen, of boven alles zijnden God, geprezen tot in eeuwigheid; maar verklaart dit van den staat van 's Heilands verhooging, die nu met alle magt in hemel en op aarde bekleed was, en als zoodanig God genoemd wordt, geprezen tot in eeuwigheid. Vs. 13. bedoelt Paulus, onder de benamingen van Jakob en Esau, de Joden en Edomiten, nakomelingen van beiden. Vs. 14-23. wordt geenszins van der menschen eeuwigen staat, noch van Gods besluit omtrent bijzondere menschen; maar van Gods uitwendig bestier in deze wereld, en wel met opzigt tot de lotgevallen van geheele volken, gehandeld. Vs. 16. wordt met michaelis achter vs. 13. verplaatst. Vs. 18. moeten de woorden: Hij verhardt, dien Hij wil, uit den Oosterschen stijl in Mozes tijd dus verstaan worden: Hij laat toe, dat ondeugende menschen hun

[p. 3]

boos opzet tot 't uiterste doorzetten. Vs. 23. wordt de gewone lezing verdedigd, maar de woorden, willende zijnen toorn bewijzen en zijne magt bekend maken, in eene parenthese ingesloten, en de woorden willende enz. dus verklaard, omdat God wilde, omdat Hij bedoelde, en, bij 't slot, deze of dergelijke woorden uit de gedachten van Paulus ingevuld: ‘Zult gij Hem dit regt betwisten? Zult gij daarop iets in te brengen hebben?’ - H. X:3. wordt door regtvaardigheid Gods, even als dikwijls elders in dezen Brief, die genadige handelwijze van God verstaan, waardoor Hij den in zichzelven schuldigen mensch vrijspreekt van alle de nadeelige gevolgen zijner zonden, en hem daarvan zoo ganschelijk ontheft, alsof hij zich altoos onberispelijk gedragen had. - H. XI:15. is de verzoening der wereld die verandering, welke in en onder de volken gekomen is, waardoor zij, van vijanden, vrienden Gods geworden zijn. Vs. 25. beteekent Verborgenheid, zoo min als ergens in het N.V., eene onbegrijpelijke Leer. Paulus spreekt vs. 25-32 van de toekomstige bekeering der Joden, die, vóór de bekendmaking derzelve, eene diepe verborgenheid was, maar nu geopenbaarde waarheid werd.

't Komt ons voor, dat de geleerde bosveld in dit Stuk meer, dan in sommige anderen, met de beste Uitleggers, die hem vóórgewerkt hebben, heeft geraadpleegd. Er is veel partij van getrokken. Evenwel gaat hij ook hier doorgaans zijn eigen weg, en wekt meer en meer ons verlangen op, om, al wat nog verder door den waardigen man voor de pers mogt gereed gemaakt zijn, aan 't publiek medegedeeld te zien.