Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1807

Over de buitengewoone winters.

De Winter is noodig voor de natuur. Het blaazen des Noordenwinds zuivert de lucht, stort in de dierlijke huishouding oxigène en leeven uit. Bij mangel van denzelven moeten wij zijne leevendmaakende werking vervangen door eene sterker beweeging, eenen strenger leefregel, eene meerdere ingetogenheid; en indien er eenige kleine buitenspoorigheden zijn, die de onthoudingen kunnen opweegen, aan welke wij onszelven moeten onderwerpen, zouden het eenige teugen zuiveren en kragtigen wijn zijn, aan het einde van eenen spaarzaamen maaltijd, in eenen kring van vrienden, door ongeveinsde hoogachting vereenigd.

De jongstverloopen Winter (1807) is niet de eenige, die zulk eene zagtheid heeft opgeleverd; van soortgelijken maaken de Jaarboeken der Geschiedenisse gewag. In den jaare 1289 tooiden zich de Meisjes, op Kerstijd en Driekoningendag, met violieren en koornbloemen. In den jaare 1420 droegen de karsenboomen, die in Maart bloeiden, in April vrugten, en plukte men, in Mei, rijpe druiven. De Winters van 1524 en 1538, even als

[p. 657]

die van 1807, vertoonden Roozen in December. In 1572 ontwikkelde zich het zap der boomen reeds in Januari tot bladeren, die de vogelnesten in Februari bedekten. In 1585 stondt omtrent Paaschen het koorn in airen. De Winters der jaaren 1607, 1609, 1617 en 1659, merkwaardig om hunne zagtheid, wierden door dien van het jaar 1622 overtroffen, wanneer de maand Januari zoo zagt was, zelfs in het Noorden, dat de kachels er niet meer gestookt wierden, en alle boomen in Februari in bloei stonden. Welk een onderscheid tusschen die gesteldheid des dampkrings en die van 1740, toen de Thermometer in Frankrijk tien graaden beneden het vriespunt daalde; die van 1776, tot veertien graaden en een half; van 1779, tot vijftien en een halven graad; van 1788, wanneer de Thermometer nog een graad laager stondt, en het de strengste Winter was, welken men te Parijs heeft gehad. Doch men vergelijke de gemelde Winters voornaamelijk met de koude te Astracan, in 1746, van vierëntwintig graaden en een half beneden o; te Petersburg, in 1749, van dertig graaden; te Quebec, in 1743, van drieëndertig graaden; te Tornea, in Bothnie, in 1737, van zevenëndertig graaden; te Tomsk, in Siberie, in 1735, van drieënvijftig graaden en een half; te Kirenga, insgelijks in Siberie, in 1738, van zesënzestig en een halven graad; eindelijk te Yemseik, in hetzelfde gewest, in 1735, van zeventig graaden; en men zal bekennen, dat het alleen de Mensch is, die zich aan de meest van elkander verschillende klimaaten kan gewennen, en gezond leeven, zoo wel in de brandende hitte der verzengde Luchtstreeke, als op het eeuwigduurend ijs van Siberie.