Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1807

Leevensbijzonderheden van den generaal Paoli, geboren op Corsica in 1726, overleeden te Londen, 5 februarij 1807.

(Door een Burger van Corsica.)

Pascal paoli, Zoon van hyacinthus, geboren te Vostino op Corsica, wierdt in de Krijgsschool te Napels opgevoed, alwaar hij in de weetenschappen, en vooral in het vak der Staatkunde, aanmerkelijke vorderingen maakte. Naadat hij zijne letteroeffeningen hadt

[p. 527]

volbragt, wierdt hij Luitenant in een Regiment, waarover zijn Vader Kolonel was. Deeze, een der bekwaamste Generaals van Corsica, genoodzaakt zijn land te verlaaten, nam de wijk na Napels, om de vervolgingen van het Genueesche Gouvernement te ontgaan.

Pascal hadt eenen Broeder, clemens genaamd, die, even dapper als hij, de loontrekkers der Genueezen dikmaals versloeg.

Paoli, de Vader, in den jaare 1755, na Napels gevlugt, zondt zijnen Zoon pascal na Corsica, alwaar hij terstond tot Kommandant-Generaal wierdt verkozen, hoewel hij slegts negen-en-twintig jaaren oud was. Zonder geregelde troepen, zonder wapens, zonder krijgsbehoeften, zonder leevensmiddelen, zonder geld, zonder bescherming, gelukte het hem, den oorlog voort te zetten, deels tegen eenen aanhang zijner landgenooten, de zaak der Genueezen toegedaan, deels tegen het Genueesche Gouvernement zelf. Om dusdanige zwaarigheden te boven te komen, moest hij met het vernuft van den Staatsman den moed van den Held paaren; van hier dat de groote frederik hem den Eersten Kapitein van Europa noemde.

Deeze Generaal, die geene andere soldaaten dan burgers hadt, wist de vrijheidsliefde, waarvan zij blaakten, telkens meer en meer aan te vuuren. Naa de burgeroorlogen gestild, de rust en de goede orde in het binnenste gedeelte des Eilands hersteld te hebben, bevogt hij de Genueezen, verdreef hen van stelling tot stelling, en dwong hen, zich in de voornaamste zeesteden van Corsica te vereenigen.

In den jaare 1763 ondernam hij eenen aanslag op het Eiland Caprara, toenmaals door eene sterke Genueesche bezetting ingenomen; zeshonderd dappere Corsicaansche vrijwilligers maakten zich meester van dit rotsachtig Eiland, verdeedigd door een Fort, 't welk het land en de zee bestrijkt. Vergeefs zogt de vereenigde land- en zeemagt der Genueezen dit Eiland te herneemen. Paoli hadt eenen aanvang gemaakt van het verzamelen van eene zeemagt, die de schrik van den koophandel der Genueezen wierdt; de Corsicaansche, aan het hoofd der Moorsche vlag, wierdt door de nabuurige Mogendheden erkend en ontzien. Hij hieldt onafgebrokene gemeenschap met de Europische hoven. Om kort te gaan, zonder eenige buitenlandsche hulp versloeg hij overal de Genuee-

[p. 528]

zen, die in 't einde genoodzaakt wierden, hunne toevlugt te neemen tot Frankrijk.

In den jaare 1764 zonden de Franschen zesduizend man hulptroepen na Corsica; dit, egter, belette niet, dat de Genueezen, in den jaare 1768, genoodzaakt wierden, Corsica te verlaaten, van hunne tirannische heerschappij af te zien, en het Eiland aan Frankrijk af te staan.

Corsica weigerde niet, als een integreerend gedeelte van het Fransche gebied te worden aangemerkt, maar het wilde door de regeering van Genua niet verkogt worden, in welke het dat regt niet erkende. Door middel van zijn opperhoofd deedt het Corsicaansche volk ten dien opzigte regtmaatige vertoogen aan het hof van Versailles; maar deeze wierden van de hand geweezen, en in den jaare 1768 zondt dat hof twintigduizend man geregelde troepen om het Eiland te bemagtigen. De Corsicaanen, overtuigd dat de Franschen voor de Genueezen vogten, stonden in massa op, vatteden de wapens aan, en streeden dapper voor den roem en de vrijheid van hun vaderland. De uitslag bekroonde hunne standvastigheid; en dewijl er de eer van Frankrijk mede gemoeid was, zondt de Koning straks derwaarts nieuwe troepen, wapens, leevensmiddelen, krijgsbehoeften, en inzonderheid geld, alsmede gunstbrieven (brevetten), dienende om officieren onder de eilanders te doen zwenken. Indedaad, het waren batailjons, uit misnoegde Corsicaanen zamengesteld, die het Fransche leger tot voorhoede dienden; en deeze list, meer nog dan het geweld, deedt de uitwerking, welke het Fransche hof verwagt hadt. De Corsicaanen, niettemin, aangevoerd door paoli, vogten als wanhoopigen; Frankrijk, meesteres van de zeesteden, hadt niets anders dan het binnenste gedeelte des Eilands te bemagtigen; en de Generaal paoli, groot in zijne nederlaag, hadt de eere, twee jaaren lang, alleen en zonder andere hulp dan zijne medeburgers, tegen de Eerste Mogendheid van Europa te worstelen. Door de sortuin verraaden, vlugtte hij na Londen; een duizendtal dappere patriotten verliet nevens hem Corsica en week na Toskane. Alles wat hij bezat deelde paoli met zijne rampgenooten, en hij bleef een afgezonderd leeven leiden, in weerwil der schitterende aanbiedingen, hem door het hof van Versailles gedaan, om hem tot wederkeeren na zijn vaderland te beweegen.

[p. 529]

Volgens besluit der Constitueerende Vergaderinge, van 30 November des jaars 1786, in zijn vaderland terug geroepen, verscheen hij op Corsica als ampteloos burger; doch onder deezen titel, den eenigen, dien hij verlangde, wierdt hij niettemin als oppervorst ontvangen. Welhaast liep zijn patriotismus bij de Nationaale Conventie in 't oog; op den tweeden April 1793 wierdt het vonnis van beschuldiging tegen hem geslagen; den vijfden Junij daaraanvolgende dit besluit ingetrokken; doch een ander besluit, van den zeventienden Julij, verklaarde hem voor verraader des vaderlands, en stelde hem buiten de wet.

Dusdanige besluiten kunnen paoli's roem bevlekken noch verminderen; niets anders zijn zij dan het gevolg van wraaklust en partijschap; en indien men, geduurende het Schrikbewind, dien grooten man getragt heeft op te offeren, zijne landgenooten zijn telkens in de weer geweest, om hem tot beukelaar te dienen, en met hunne lichaamen hem tot een bolwerk te verstrekken. De Corsicaanen hebben de diensten, door deezen Generaal hun beweezen, nooit vergeeten, noch zullen ze immer vergeeten. Zijn vernuft, zijne burgerlijke deugden, zijn republikeinsch gedrag, zijn ijver, zijne vrijheids- en vaderlandsliefde, zullen nimmer in hun hart worden uitgewischt.

Met roem bestuurde paoli Corsica meer dan vijftien jaaren, als krijgsman, zoo wel als staatsman en wetgeever.

‘Nog beter wetgeever,’ zegt voltaire, ‘was hij dan krijgsman; zijn moed bestondt in zijn vernuft. Wat men ook van hem gezegd hebbe, onmogelijk is het, dat dit opperhoofd geene groote hoedanigheden heeft bezeten. Een geregelden regeeringsvorm in te voeren onder een volk, 't welk er geenen begeerde; onderling verdeelde en onbeschaafde menschen onder dezelfde wetten te vereenigen; ten zelfden tijde geregelde troepen te vormen en eene soort van Universiteit te stigten, die de zeden kon verzagten; regtbanken aan te leggen; de woede van roovers en moordenaars te beteugelen; de barbaarschheid te beschaaven; zich te doen beminnen door zich te doen gehoorzaamen: dat alles was gewisselijk het werk niet van een gewoon man. Niet genoeg konde hij doen om Corsica vrij te maaken, noch om onbelemmerd te regeeren;

[p. 530]

maar hij deedt genoeg om roem te behaalen. Europa zag op hem, als den wetgeever en den wreeker van zijn vaderland.’

Waarom hem dan ten huidigen dage de bloemen ontzegd, die men zonder onregtvaardigheid niet kan nalaaten op zijn graf te strooien? Zij zijn het verschuldigd loon voor zijne vrijheids- en deugdliefde.