Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1807

[p. 494]

Iet naders wegens de bereiding der oplosbare Bougies, (Cereolae solubiles.) Door J.W. Kirchner, Med. Doct. te Amsterdam.

Toen ik voor eenige jaren het Werkje van den Hoogleeraar hecker^(*) in het Nederduitsch het licht deed zien, verwachtte ik niet het gunstig onthaal, welk het publiek mijne geringe poging heeft laten genieten. Ik oordeelde het derhalve mijn pligt, bij voorkomende gelegenheid naauwkeurige proeven met de oplosbare Bougies te nemen, en den uitslag daarvan door middel van dit geacht Maandwerk aan het publiek mede te deelen. Dit schijnt mij toe, te meerder noodzakelijk te zijn, omdat mij gebleken is, dat men, met betrekking tot de bereiding en aanwending der gemelde Bougies, veelal nog niet naar behooren weet te slagen, - en in de daad, volgens de zeer korte beschrijving, welke de Heer hecker van derzelver bereiding geeft, zal men vele moeite en tijd verspillen, voor dat men op het regte spoor komt, om de Bougies zoodanig gelijkvormig naar de evenredige grootte der urethra te vervaardigen, dat zij alle wenschen bevredigen. Herhaalde pogingen hebben mij in staat gesteld, om niet alleen aan mijne Genees- en Heelkundige Landgenooten eene gemakkelijker bereiding te kunnen mededeelen, maar ook vooral te kunnen doen opmerken de verschillende evenredigheid der Geneesmiddelen, welke men daartoe behoort te bezigen. De Heer hecker wil, namelijk, dat men bij eene oplossing van 4 greinen Lap. Caust. of Subl. corros. in 4 lood gedestilleerd water, zoo veel gum. arabic. zal voegen, tot dat het eene massa worde, die tot het bedoelde oogmerk de behoorlijke dikte verkrijgt^(†). Volgt men nu dit gegeven voorschrift naar de letter, dan zal men in de meeste gevallen bevinden, dat de werking, welke men van de prikkelende Geneesmiddelen verwacht heeft,

(*) Duidelijke Aanwijzing om de verschillende soorten der Gonorrhoea naauwkeurig te onderscheiden en behoorlijk te behandelen. Amst. 1804, bij l. van es.

(†) L.c. pag. 204 en 5.

[p. 495]

geene is: want het zal een ieder, bij slechts een weinig nadenken, moeten blijken, wat mij de ondervinding leerde bij de aanwending der Bougies, op de gemelde wijze bereid, dat, namelijk, het irriterend vermogen der Geneesmiddelen zoodanig door het mucilagineuse van de Gom wordt omwikkeld, dat men althans daarvan geene de minste werking meer kan verwachten, ten zij dan alleen de mechanische prikkeling, welke door ieder vreemd ligchaam, in de urethra gebragt zijnde, veroorzaakt wordt. Alhoewel het tegen den regel is, in het tijdperk der ontsteking, bij de Gonorrhoea, Bougies of sterk prikkelende Injectiones te laten gebruiken, liet ik evenwel de opgemelde Kaarsjes, zelfs bij aandoenlijke personen, in het ontstekingstijdperk aanwenden, zonder dat dit bij herhaling meer dan de gewone mechanische prikkeling veroorzaakte. Om mij derhalve nog meerder van de waarheid te overtuigen, liet ik twee fleschjes van het voorschrift No. II. gereed maken, voegde bij het eene ééne once Arabische Gom, en liet met dat, waarbij de Gom gevoegd was, het eerst inspuiten, waarop eene geringe kittelende gewaarwording volgde; hierop wierd, ten einde de urethra van het vorige te zuiveren, met laauwwarm water ingespoten, en eene poos daarna van het fleschje zonder Gom, en nu volgde eene geweldige pijn, en zoo omgekeerd.

Om derhalve de oplosbare Bougies op eene gemakkelijke wijze naar behooren te vervaardigen, voegt men bij de eene of andere oplossing der Geneesmiddelen, gelijk zij in het Werkje van den Heer hecker tot inspuiten worden opgegeven, zoo veel Pulv. gum. Arabic., als genoegzaam is, om de behoorlijke dikte te verkrijgen, hetwelk men best bepalen kan, indien men vooraf een gewonen bindgaren draad daardoor haalt en eenigen tijd laat droogen, waarna men gemakkelijk beoordeelen kan, of er te veel of te weinig Gom in de massa zij. Is men hiermede gereed, alsdan neemt men katoenen of wel linnen draden, zoo veel als men naar de verschillende dikte noodig oordeelt, ter lengte van 6 duimen, vouwt dezelve dubbeld om eene ijzeren breinaald, even als de Kaarsenmakers gewoon zijn met het katoen te doen, als zij voornemens zijn kaarsen daarvan te maken, met dat onderscheid, dat men iederen bundel der aldus om de breinaald gevouwen draden, die een Bougie zullen wor-

[p. 496]

den, vooraf met de bovengenoemde massa, door middel des voorsten vingers en duims, die daarmede bezwangerd zijn, doornat maakt en regt trekt, en aldus laat droogen: want verzuimt men dit, dan kan men de slap neerhangende draden niet in eene menging, welke stijver dan het gesmolten smeer der Kaarsenmakers is, bij herhaling, en zelfs niet voor de eerste keer, doopen, om er de behoorlijke korst om te krijgen, die zij moeten hebben; doch zoo men deze eenvoudige handgreep bezigt, gaat alles naar wensch; men kan ze zoo dikwijls als men verkiest dat zij dik zullen worden indoopen, en dezelve zullen glad en even dik worden.

De massa, welke men in een steenen mortier tot de behoorlijke consistentie gebragt had, moet, voor de bewerking, in een smal, diep, ten dien einde van blik vervaardigd bakje overgegoten worden; het voordeel daarvan zal men bij de behandeling best ondervinden.

Eindelijk moet ik nog hier bijvoegen, dat de kundige Apotheker ad. huygens, alhier, zich alle moeite gegeven heeft, om de verschillende soorten van oplosbare Bougies naauwkeurig te bereiden, en dezelve tegen eenen billijken prijs aflevert.

Amsterdam,

Sept. 1807.