Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1807

Eenvoudige methode om den kanker in de borsten in vele gevallen voor te komen en te genezen. Door C.W. Hufeland.

Aan de Heeren Schrijveren der Algemeene Vaderlandsche Letteroefeningen.

Mijne Heeren!

Daar welligt vele uwer Lezers, en vooral die van de beminnelijke sexe, zullen getroffen zijn door het voorbeeld van onzen Kunstbroeder, den schranderen katzenberger, in 't genezen van den Kanker, onlangs uit menschenliefde medegedeeld door den Heer j. de heer, in No. 9. voor 1807. van uw geacht Maandwerk; heb ik het niet ondienstig gedacht, U Ed., of liever uwe Lezers, met de nevensgaande eenvoudige Methode om den Kanker in de Borsten in vele

[p. 491]

gevallen voor te komen en te genezen, in het Journal der practischen Heilkunde, 23 Band, 4 Stuk, van den beroemden hufeland, en door hemzelven medegedeeld, bekend te maken.

Ik vinde mij hiertoe te meer verpligt, dewijl ik wete hoevele Lijderessen aan dit (al ware het ook maar in naam) verschrikkelijk kwaad in 't geheim sukkelen. Mogten deze dan ook door geene verkeerde schaamte wederhouden worden, zoo dra zij iets van dien aard ontwaren, en na 't ophouden der maandstonden eenige verharding of vreemd verschijnsel in de borsten ontdekken, hetzelve terstond aan een kundig Geneesheer te openbaren, opdat door diens onderzoek blijke, of het zulk een geval zij, dat in waren Kanker kunne overgaan, dan of het een gezwel of knobbel zij van een minder geduchten aard, opdat hierdoor onkunde en geldzucht geweerd, de Lijderessen niet zonder grond verschrikt, en zij dan even zoo gerust, ja gemakkelijker en minder kostbaar, te huis mogen hersteld worden! Immers hebben vele gevallen doen zien, dat men ligt kan dwalen in die kwaal te kennen. Ik zoude dit met vele voorbeelden kunnen bevestigen, hoe dikwerf zeer kundige en in de Genees- en Heelkunst grijs geworden Mannen hierin misgetast hebben.

Meer geoefende en weetgierige Lezers verwijze ik naar opzettelijk hierover handelende Vertoogen, en vooral op de voor jaren uitgekomene Verhandeling, over de Klier-, knoest- en Kanker-gezwellen, van den beroemden van der haar, als ook op zijne Genees- en Heelkundige Waarnemingen, die verdienden meer algemeen gekend te worden.

Hier thans niets meer hebbende bij te voegen, zoo betuige ik den grooten hufeland mijnen dank voor de schoone Sexe, en wensche vurig dat zijne Methode ijverig beproefd en derzelver nut dankbaar bevestigd worde; terwijl wij hopen dat de Kunst ook eerlang in die geheimen moge doordringen, welke de Natuur tot nog toe als met een sluijer voor ons schijnt bedekt te houden.

Niet twijfelende, of UEd. zullen dit Stukje, zoo als 't hier volgt, wel eene plaats in uwe Letteroeff. vergunnen, noeme ik mij met achting

Uw bestendigen Lezer

cleve, Med. Doct.

Leidsendam,

23 August. 1807.

[p. 492]

Het is bekend, dat de Kankerknobbels in de borsten het meest op dien tijd ontstaan, of, zoo zij reeds als knobbels aanwezig waren, in Kanker overgaan, wanneer de maandstonden ophouden, of, dat het zelfde heet, wanneer de baarmoeder hare werking verliest.

Wij zien dikwerf, dat knoestachtige Gezwellen in de borsten, die 10 tot 20 jaren lang zonder bezwaar gedragen wierden, eensklaps, zonder eenige uitwendige oorzaak, beginnen pijnlijk te worden, eene ontstekingachtige gedaante aannemen, en zoo in Kanker overgaan.

De oorzaak van dit verschijnsel ligt deels in de tegenstrevende werking (Antagonismus) der baarmoeder met de borsten, welke zich zoo overvloedig, en vooral na de verlossing, vertoont, wanneer de ophoudende werking van de eerste eene geheel nieuwe werking en afscheiding in de laatste te weeg brengt; of wel dezelve ligt deels in eene, door de onderdrukking der gewone bloedontlasting, aanvankelijk altijd ontstaande plaatselijke volbloedigheid, welke, juist wegens den naauwen zamenhang van beide organen of werktuigen, het naast en gemakkelijkst op de borsten werkt. - Zelfs de voortplantende Natuurkracht (Naturplastik), welke thans niet meer in de baarmoeder kan werkzaam zijn, schijnt zich des te sterker in de borsten te vertoonen, en wanstaltigheden (Pseudo-organisationen) voort te brengen.

Hieruit volgt, dat het voornaamste der behandeling van dit kwaad in dit tijdperk zijn moet, den aandrang der vochten van de borsten af te leiden, de plaatselijke volbloedigheid te verminderen, en de verhoogde of vermeerderde werkzaamheid van dit deel, welke zoo ligt in onregelmatige voortbrengselen ontaardt, te onderdrukken.

Volgens dit denkbeeld heb ik mijne behandeling ingerigt, en ben hierdoor dikwerf zoo gelukkig geweest om de eerste kiem van dit verschrikkelijk kwaad te vernietigen, of, wanneer het knoestgezwel reeds te oud en ongeneeslijk was, ten minste deszelfs voortgang, en zijnen overgang in Kanker, te verhoeden of te vertragen. De behandeling is zeer gemakkelijk en eenvoudig. Wanneer, na 't ophouden der maandstonden, een knobbel in de borst ontstaat, of een reeds aanwezige begint pijnlijk te worden, moet men bij volbloedigen

[p. 493]

terstond eene aderlating doen, en, wanneer daarna de pijn niet wijkt, 6 tot 8 bloedzuigers aan den knobbel zetten. Zoo in tegendeel het voorwerp niet volbloedig is, zijn de bloedzuigers alleen, zonder aderlating, voldoende. Ter uitwendige behandeling wordt verder niets vereischt, dan dat het deel dikwijls bevochtigd worde met het volgend mengsel:

℞ Extr. Saturni drachm. β.
Aq. rosar. unc. iv.
Tinctur. thebaic. drachm. ii. M.

Op den arm van de lijdende zijde zet men eene fontanel, welke in sterke verettering moet gehouden worden.

Inwendig is, ter vermindering van ophoopingen, het gebruik van Cr. Tart. of Wijnsteen het beste, waarvan gedurende den tijd, waarop de maandstonden moesten komen, 1 tot 2 drachma 's daags gebruikt worden; buiten dien tijd maar alleen dan, wanneer opwellingen van bloed of pijn in de bors plaats hebben. Na 6 of 8 weken, of later, ten minste tijdig genoeg, wanneer de knobbel wederom grooter of pijnlijk begint te worden, herhaalt men het aanleggen van de bloedzuigers, en bij zeer bloedrijken doet men, behalve dat, van tijd tot tijd nog eene aderlating. Naar gelange door den tijd de ophoopingen verminderen, moeten ook de bloedontlastingen zeldzamer te werk gesteld worden; terwijl nog, door het gebruik det laauwwarme baden, de geneeswijze merkelijk ondersteund wordt.

Ten opzigte van den leefregel, moet men alle sterke vermoeijing des ligchaams, als ook geestrijke vochten vermijden, vooral verhitting, verkouding, gemoedsaandoeningen, heete aangezette spijzen en dranken, en al wat prikkelen, als ook wat het zieke deel zelve drukken en wrijven kan.

Nog onlangs heb ik eene Dame, op die wijze, bijzonder door algemeene en plaatselijke bloedontlastingen, in een jaar tijds, volmaakt van een pijnlijken knobbel in de borst bevrijd, die ook met het ophouden der maandstonden was ontstaan en in Kanker dreigde over te gaan.

Ik zal mij verheugen, indien ik hierdoor oplettender op een tijdperk make, dat mij, ter genezing eens zich vormenden Kankers, het gewigtigste toeschijnt, en waarvan men tot nog toe dat nuttig gebruik verzuimd heeft, 't welk tot eene geneeswijze meer algemeen verdient aangewend te worden.