Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1807

Gelukkige genezing van eene zware handwonde.

Op den 18 November 1806 ontbood men mij, tegen den avond, ten huize van jan bouman, wonende in het dorp Ouderkerk aan den Amstel; daar komende, vond ik een jongman, klaas winner genaamd, met zijne regterhand op tafel leunende, die met eene menigte van doeken omwonden was, en, als 't ware, in een bloedbad gedompeld lag. Naar de oorzaak gevraagd hebbende, gaf men mij te kennen, dat deze klaas winner met zijn' maat, ten huize van thijmen koek of bruer, in den ronden hoeperpolder, bezig zijnde met het afhakken van eenig vleesch, en daarvan een stuk, op het blok liggende, willende vasthouden, door zijnen maat met het groote hakmes eene wonde was toegebragt, welke zich dwars over de regterhand uitstrekte.

De wonde onderzocht hebbende, bevond ik dat dezelve haar begin nam van het nahandsbeen van den duim (os metacarpi pollicis) en dwars over de nahand tot aan de articulatie van den pink, tusschen denzelven en den naasten vinger door ging tot benedenwaarts in de hand. Alles was van boven dwars doorgehakt, gelijk ook de drie nahandsbeenderen, waarvan het eerste naast den duim voor een gedeelte en de twee volgende

[p. 55]

geheel afgekapt waren, zoodanig dat de twee volgende vingers nederwaarts en geheel los hingen.

Mijn eerste werk was het bloeden te stelpen, en, zoo goed de omstandigheid dit toeliet, de wonde te sluiten en te verbinden, bevelende het verband met een warm oxycraat vochtig te houden: ik vond mij tevens genoodzaakt eene breede spalk van spanenhout onder de hand te plaatsen, gaande voorbij de toppen der vingeren tot een gedeelte van den onderarm, om alles zoo veel mogelijk te ondersteunen, en voornamelijk om de twee geheel loshangende vingeren steunsel te bezorgen: de spalk vulde ik in de hand met een opgerold windsel tot eenen gelijken steun en gelijke dragt, en om eene verzakking van stof zoo veel mogelijk in tijds voor te komen, daar ik hiervoor reeds bevreesd was.

Ik vond vervolgens de geheele hand zeer ontstoken en gezwollen, en beval hierom zorgvuldig en gedurig voort te gaan met het verband door het warm oxycraat vochtig te houden. - Dan met de grootste verwondering ontdekte ik, na verloop van 5 a 6 dagen, dat de ontsteking geheel verdwenen was, dat de hand 'er zeer wanstaltig begon uit te zien, en dat zij zeer bleek, bol en oedemateus gezwollen was. Bij het losmaken van het verband bespeurde ik tevens dat de wieken enz. zwart aangeslagen waren, en eenen ondragelijken stank van zich gaven, als dien van verrot spek; redenen om mij te doen besluiten dat 'er reeds caries aanwezig was. Daar ik nu voor eene geheele verstikking beducht was, en alzoo voor het behoud der geheele hand vreesde, besloot ik uit dien hoofde tot een fomentum uit aq. calcis, sal ammoniac. en sp. vin. caphur. bestaande, waardoor het mij gelukte de oedemateuze zwelling te verminderen, terwijl 'er zich van dag tot dag meerdere levensbeweging vertoonde. - Na verloop echter van 4 a 5 dagen ontdekte ik aan den binnenkant bij de articulatie van den pink, van binnen in de hand, eene kleine fungeuze opening, welke ik onderzocht hebbende, bevond tot binnen in de hand door te dringen. Ik trachtte dezelve te zuiveren door eene injectie uit de tinct. myrrh. aloes. succin. en mel rosarum bestaande, om alzoo het dreigend bederf en de caries voor te komen; dan na twee dagen openbaarde zich bij de articulatie van den voorsten vinger een absces, 't welk ik opende, en waaruit zich eene groote

[p. 56]

hoeveelheid ichoreuze etter ontlastte. Den volgenden dag onderzocht ik nader, en bevond dat die beide openingen gemeenschap hadden, en de geheele binnenhand een sinus was, en dat ik, met mijn holle sonde bij den pink ingaande, bij den voorsten vinger weder uitkwam; ik zag mij dus genoodzaakt dien sinus te dilateeren, en de hand van binnen dwars door te snijden, waardoor de twee vingeren, van dien kant, op nieuws hunne vastigheid verloren, en ik de hoop opgaf om deze te zullen behouden. Tot mijn genoegen bevond ik echter, dat de wonde boven op de hand, in dien tusschentijd, zoo verre weder was aaneengegroeid, dat die twee vingeren van dien kant eenige stevigheid verkregen hadden; bezorgde dus van onderen door mijne spalk zoo veel ondersteuning en dragt als mogelijk was, ter bereiking van mijn oogmerk. Ik verbond vervolgens dien sinus, denzelven van binnen met een poeder uit de pulv. myrrh. en euphorb. bestrooijende, en met wieken, in mijne vorige tinctuur gedoopt, beleggende, waardoor ik bespeurde dat de teekenen van caries en de stank tevens van tijd tot tijd verminderden. - Dan de vinger naast den pink (die het meest digt bij de articulatie geleden had) bleef bij aanhoudendheid zeer oedemateus, hetwelk mij op het vermoeden eener verborgene caries bragt, te meer, daar 'er zich, tusschen den pink en den daar aan volgenden vinger, op nieuws, een absces openbaarde, waaruit zich veel etter ontlastte: na hetzelve geopend te hebben, bevond ik dat het zeer fungeus was, verbond het met de vitr. alb., en vervolgens met mijne vorige tinctuur en poeder voortvarende, schikte zich alles tot eene radicale genezing. - Dan tot mijn leedwezen ontdekte ik op den 28 December des vorigen jaars wederom van boven bij de articulatie van den pink eene kleine fungeuze opening: doch dezelve onderzocht hebbende, bevond ik dat zij niet diep ging, en overwon haar met de alumen ustum en mijne vorige tinctuur. - Den 7 Januarij 1807 echter bevond ik de geheele hand, van binnen en van buiten, voornamelijk bij de articulatie van de middelste vingers, zeer ontstoken, en ontdekte bij de articulatie van den naast aan den pink gelegen vinger, van binnen in de hand, een absces, hetgeen ik opende, en waardoor zich op nieuws eene groote hoeveelheid van dikke etterstof ontlastte, welke een zeer onaangenamen reuk van zich gaf: ook bespeurde ik bo-

[p. 57]

ven op de hand, op twee a drie plaatsen, de beginselen van op nieuws opkomende verzweringen; en dit maakte mij hopeloos omtrent het behoud der hand. Ik kon geene andere oorzaak vinden, dan dat de patient, zich verbeeldende alle zwarigheden te boven te zijn, ondanks mijne welmeenende raadgevingen omtrent zijnen te houden levensregel, daarin zich had te buiten gegaan, waarvoor ik bovendien zeer gegronde redenen had. Ik liet andermaal de hand met het warm oxycraat gedurig nat houden; en op mijne vorige wijze en met mijne vorige middelen voortgaande, heb ik, na lang sukkelens, vooral bij den pink en den naastgelegen vinger, tot mijn groot gehoegen alle zwarigheden overwonnen, mijn oogmerk, tot geluk van den patient, bereikt en de hand radicaal genezen, zoo dat klaas winner thans het volle gebruik zijner vingeren heeft, behalve dat die naast den pink nog eenige stijvigheid had, doch niet twijfelende of ook dit zal na eenigen tijd volkomen te regt komen.

Mij verpligt rekenende dit belangrijk geval aan mijne Kunstgenooten en alle echte beminnaars der edele Heelkunde mede te deelen, noeme ik mij met achting

hend^k. cⁿ. wieman,

Chirurgijn enz. te Ouderkerk.

Ouderkerk aan den Amstel,

den 3 Februarij 1807.