Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1807

Bedenkingen over den landbouw.

(Volgens forsyth's Principles of Agriculture.)

De Landbouw in 't algemeen, of in 't afgetrokkene beschouwd, mag gezegd worden te bestaan in de Kunst, om uit de Aarde, in groote hoeveelheid, en in de grootste volkomenheid, voor welke derzelver natuur vatbaar is, die Gewassen te teelen, welke noodzaaklijk zijn voor het bestaan, of nuttig voor het leeven, der Menschen. De Landbouwer verschilt van den Hovenier hierin, dat de laatstgemelde zich voornaamlijk bezig houdt met het kweeken van kleine hoeveelheden der keuriger en lekkerder gewassen, die eer moeten aangemerkt worden als voorwerpen van weelde, dan als artikels van voedzel; terwijl de Landbouwer op een grooter schaal werkt, met inzigt om zichzelven en zijne Landgenooten de noodwendigheden des leevens te verschaffen.

In beschaafde Maatschappijen wordt de Landbouw, of de bearbeiding van den grond, eene afzonderlijke bezigheid of beroep. Ten einde de Landbouwer zijne zaak met vrugt en voordeel volvoere, is het noodig, dat hij niet alleen zijne aandagt vestige op het bearbeiden van den grond, of het teelen der gewassen. - Die gewassen, welke uit den aart geschikt en bekwaam zijn om een weezenlijk voedzel aan den Mensch te verschaffen, zijn weinig in getal; en geene mindere Leermeesteresse, dan de Ondervinding, heeft geleerd, dat dezelve niet met voordeel gezaaid en voortgeplant kunnen worden, jaar op jaar, in denzelfden grond.

[p. 34]

Uit deezen hoofde is het noodzaaklijk, gras of andere planten, die den Mensch niet tot voedzel strekken, op den eigensten grond te teelen. Dan schoon de menschen geen gras kunnen eeten, kunnen zij het nogthans derwijze aanleggen, dat zij zijdelings daarvan voedzel trekken. Zij kunnen het gras laaten eeten door Beesten, wier eigenaartig voedzel het is; en, in deezer voege het gras, als 't ware, in dierenvleesch herschaapen hebbende, kunnen zij die beesten ter spijze gebruiken, en op deeze wijze een rijker en prikkelender voedzel verkrijgen, dan iets uit het groeiend rijk ooit kan opleveren.

Het maakt, overzulks, een gedeelte van den arbeid des Landbouwers uit, om deeze Dieren, welke ten voedzel gebruikt worden, aan te teelen en te voeden, ten einde hij in staat gesteld worde om ten allen tijde voordeel te trekken van den grond, welken hij bebouwt. Het is desgelijks noodig, dat hij, om zijne werkzaamheden met voordeel te volvoeren, andere Dieren kweeke en voede, niet als een middel van der menschen bestaan, maar ter oorzaake van de diensten, welke zij kunnen toebrengen: want het heeft den weldaadigen Maaker deezer Wereld behaagd, op dezelve weezens van eene ondergeschikte natuur te plaatzen, bekwaam om het Menschdom in deszelfs werkzaamheden bijstand te bieden, zonder vernederd te worden door den staat van dienstbaarheid, waarin zij geplaatst zijn. Tot het bearbeiden van den grond zijn deeze Dieren, ter oorzaake van derzelver sterkte en geduldig verdraagen van den last des arbeids, hoogst nuttig, en zelfs volstrekt noodzaaklijk, in onze koude Gewesten, die het behulp des Landbouws behoeven om den bewoonderen spijze te verschaffen. Deeze Dieren behooren, overzulks, met de grootste zorge gevoed en gehuisvest te worden.

Uit deezen hoofde is de bezigheid eens Landbouwers van eenen zeer uitgestrekten aart, vorderende veel vooruitzigts, en eene zeer groote maate van kundigheid wegens de betrekkingen, welke 'er bestaan tusschen de belangrijkste voorwerpen in de natuur - den grond, de jaargetijden, de dieren en de planten, in zo verre zij in verband staan met het onderhouddes Menschdoms. Het is door deeze Kunst ten top van volkomenheid te brengen, dat de Mensch in waarheid Heer der Wereld worde. Hij onderwerpt, door zijne werkzaamheden, gedeelte van 's aardrijks oppervlakte, en verkrijgt over de Dieren, die dezelve bewoonen, een wettig regt van heerschappije of van eigendom, daar hij ze opgekweekt en leevensonderhoud bezorgd heeft, door zijne kunst en arbeid. Hij gebruikt de Dieren, 't is waar, tot voedzel; doch, eer hij zulks kan doen, moet hij daaraan onderhoud verschaffen, naauwlettend zorge draagen voor derzelver vermenigvuldiging, gezondheid en welweezen. Dewijl het den Dieren aan voor-

[p. 35]

uitzigt ontbreekt, is het einde, waartoe zij verordend worden, voor dezelven geen kwaad.

Het is enkel in evenredigheid van de maate, in welke de belangrijke Kunst des Landbouws gebloeid heeft, dat Volken voorspoedig geweest zijn, of op den duur zijn kunnen. Elke verbetering, welke men daarin kan maaken, is eene weldaad, den Menschdomme toegebragt: want door de hoeveelheid des voedzels voor de menschen te vermeerderen, of het voortbrengen daarvan gemaklijker te maaken, moet één deezer twee dingen steeds standgrijpen: óf het getal van weezens van onze soort zal vermenigvuldigen, dat wil zeggen, een grooter getal van redelijke en verstandige weezens zal in de Schepping bestaan; óf een grooter getal van die reeds bestaan, zullen tijd en gelegenheid vinden tot verbetering van hunne verstandlijke vermogens, door de kunsten en weetenschappen tot een hooger peil van volkomenheid op te voeren. In deezer voege wordt de sterkte der Volkeren vermeerderd, naar gelange hun grond met kunde bearbeid en bebouwd wordt; en tevens vinden zij hunne onafhangelijkheid gewaarborgd, door op den grond, dien zij bewoonen, alles te vinden, wat tot hun leevensonderhoud noodzaaklijk is.

Het is eene hoogstgelukkige omstandigheid, dat de Kunst des Landbouws, die de grondslag is van alle andere Kunsten, en ten allen tijde volstrekt noodzaaklijk is tot 's menschen bestaan, in alle opzigten bevorderlijk is tot het welweezen der zodanigen, die 'er zich op toeleggen. Den Landbouw te beoefenen, verschaft vermeerdering van lichaamskragten en gezondheid. Door de verscheidenheid van werkzaamheden, daaraan onmiddelijk verbonden, verschaft dezelve eene groote maate van opmerkzaamheid, aan de geringste persoonen zelfs, daarin onledig; terwijl zij, ten zelfden tijde, gelukkig belet worden, dien geest van list en kunstenarij te verkrijgen, welke in alle Landen geschikt is om het character te verlaagen van de zodanigen, die opgetoogen worden in de minder weezenlijk belangrijke takken van Koophandel. Het mist niet, in alle rangen en leevensstanden, een opregter en hupscher character voort te brengen, dan eenige andere arbeid. Geen Landbouwer, om zo te spreeken, heeft ooit geweigerd, of zelfs getwijseld, openlijk met alle bijzonderheden van zijnen arbeid voor den dag te komen, en elke verbetering, welke hij of zijne voorvaders hebben uitgevonden, in 't licht te brengen; terwijl, daarentegen, in alle takken van handwerklijke kunsten en koopbedrijf, elke handeling, zo veel mogelijk, met een sluier van geheimhouding overdekt wordt, en elke verbetering bij den uitvinder bijft berusten, en zomtijds met hem ten grave daalt.