Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1807

Leevensbijzonderheden van mr. Robert Barker, uitvinder van het panorama.

De Heer robert barker, van geboorte een Ier, zag het eerste leevenslicht te Kels, in het Land van Meath. Te Dublin ving hij zaaken aan, om, door derzelver voortzetting, zich in staat te stellen tot het verwerven van een eerlijk en toereikend bestaan; doch slaagde hierin ongelukkig: dit bewoog hem, om met Portraiten Miniatuur-schilderen, waartoe hij eenen aanleg hadt, het noodige te winnen. De tijd, wanneer hij zich met ernst op die beeldende kunst toelei, is niet naauwkeurig bekend; wel, dat hij 'er wonder gelukkig in slaagde, bovenal in aanmerking genomen zijnde, dat hij het voordeel miste van, in eenen eigenlijken zin, tot Schilder opgetoogen te zijn.

Ierland verlaatende, toog hij na Schotland, en zette zich te Edinburgh neder, zich meest met Portritschilderen onledig houdende. Het is onmogelijk, de romaneske ligging van die oude en eerwaardige Hoofdstad van Schotland te zien, zonder de verheevenste indrukken te krijgen, bijzonder wanneer de geest op den toon van kunstliefde gestemd is. Althans het was 't zien van het veelvuldig schoons en groots opleverend tooneel op Calton-Hill, 't welk den Heer barker 't eerst op het denkbeeld bragt om eene schilderij in het ronde te vervaardi-

[p. 20]

gen. Wanneer hij om zich heenen zag, en geen einde vondt aan belangrijke voorwerpen; wanneer hij in aanmerking nam, dat de plaatslijke schoonheden verhoogd en vergroot werden door eene zamenverbinding van het geheel, bejammerde hij de beperkte regels der Kunst, en besloot de proeve te neemen, of het niet mogelijk ware dezelve uit te breiden.

In eenen eigenlijken zin niet tot Schilder opgevoed te zijn, was, in dit geval, voor den Heer barker mogelijk een geluk, daar hij niet gebonden was aan zints zo lang vastgestelde en opgevolgde kunstregelen. Een klaar en vlug verstand bezittende, hadt hij zich de wetten der Verschietkunde volkomen eigen gemaakt, en vondt zich door dit middel in staat gesteld, om de veelvuldige zwaarigheden, welke eene zo nieuwe en stoute onderneeming hem voor den geest bragt, te boven te komen.

Het was omtrent den Jaare 1787, dat hij besloot, met een kleinen halven cirkel, de mogelijkheid der onderneeming te beproeven. Ten deezen einde schilderde hij een Gezigt van Edinburgh met waterverwe. Hij toog met die proeve na Londen. Sir joshua reynolds was de eerste, aan wien barker zijn denkbeeld mededeelde, Deeze groote Schilder kon de mogelijkheid niet zien, dat men afweek van den vastbepaalden hoek, zonder de wetten der Verschietkunde te schenden: hij behandelde, diensvolgens, het hem voorgestelde als een zonderling denkbeeld, doch 't geen harssenschimmig en uit dien hoofde onuitvoerelijk was.

Niettegenstaande dit ongunstig oordeel diens Kunstregters, merkte de Heer barker zijne uitvinding aan als eene groote verbetering der voorheen bepaalde wijze van schilderen, en verwierf een Patent, wegens zijne Uitvinding, onder den titel van La Nature à Coup d'aeil.

De eerste geheele cirkel was een Gezigt van Edinburgh, geschilderd met waterverwe, en, bij lamplicht, te Edinburgh, Glasgow en Londen vertoond. Uit hoofde van de kleinheid des cirkels, was dit stuk niet treffend genoeg om het oog te trekken van het Algemeen, schoon hetzelve de algemeene goedkeuring wegdroeg van de zodanigen, die het beschouwden. Een Gezigt van Londen, genomen van de Albion Mills, was het volgend voorwerp van openbaare ten toonstelling. Ter oorzaake van de uitgebreidheid, en de bezwaarlijkheid om een grond te vinden in een cirkelvormigen stand, vondt de

[p. 21]

Heer barker zich genoodzaakt een halven cirkel te neemen, die het gezigt slegts ten halve opleverde. - Dit Schilderstuk trok zeer sterk de aandagt; en Sir joshua reynolds, die voorheen het denkbeeld belachlijk vondt voelde en erkende zijne dwaaling: toen hij de veroor zaakte misleiding zag, stondt hij versteld, en gaf den Heere barker den hoogsten lof, als den Uitvinder van 't geen hij aanmerkte als de grootste verbetering in de Schilderkunst.

Een stuk gronds in Leicestersquare te koop komende, kogt de Heer barker 't zelve, en richtte aldaar de tegenwoordige Rotunda op, welke een diameter heeft van negentig voeten. De eerste Schilderij, welke hij daar verroonde, op een veel grooter schaal dan de voorige, was een Gezigt van de Russische Wapening te Spithead. Zijne Majesteit met de Koningin en de Prinsessen vereerden de eerste vertooning met derzelver tegenwoordigheid, en dit stuk werd het voorwerp van algemeene nieuwsgierigheid; elk vervoegde zich derwaards.

Zo kwam tot volkomenheid eene der buitengewoonste poogingen van 's menschen vernuft; eene pooging, welke eene onbepaalde ruimte geeft aan de Schilderkunst, en den verwonderden aanschouwer in de verbeelding brengt, dat hij zich op den afgebeelden grond bevindt.

De Man, aan wiens vindingrijken geest de wereld deeze nieuwe soort van vermaak verschuldigd is, 't welk, op de bevalligste wijze, leering daarmede paart, stierf te Londen in Mei deezes Jaars. Zijn character was opregt en eerlijk; hij hadt een beleefd en ongemaakt voorkomen; hij was een vriend van allen, die hem kenden. Naa eene langduurige en pijnlijke ziekte, rukte de dood hem weg, in het zes-en-zestigste jaar zijns leevens.