Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1807

[p. 697]

W. Staats evers, de matribus, quae prolem suam interfecerunt. Dat is: Verhandeling over moeders, welke haar kroost hebben omgebragt.

Er is misschien geene misdaad, waartegen de natuur en het hart zich luider verheft, dan Kindermoord; en echter is dezelve nog zoo menigvuldig; en echter wordt dezelve maar al te dikwijls begaan door voorwerpen, welke men meer beklagen dan verfoeijen moet! Geen wonder derhalve, dat zij, zoowel om deze schijnbare tegenstrijdigheid, als om het groot belang, hetwelk de maatschappij bij hare beteugeling heeft, sedert eenige jaren de aandacht van verlichte Wetgevers en Regtsgeleerden heeft naar zich getrokken.

Wij ontvangen in de zoo even genoemde Verhandeling van den Heer staats evers, welke door hem als een bewijs van zijnen welbesteden tijd aan Utrechts Hogeschool uitgegeven, en, zoo wij hooren, met lof in het openbaar verdedigd is, eene nieuwe proeve over hetzelfde onderwerp, en kunnen dezelve gerust aan elk beoefenaar van het lijfstrasfelijk regt ter lezing aanbevelen, daar zij niet alleen zeer vele goede gedachten over dit onderwerp behelst, maar ook zeer vele bewijzen draagt eener oordeelkundige en niet algemeene belezenheid. Het onderwerp wordt door den Schrijver in drie Hoofddeelen gesplitst. - Het eerste Hoofddeel handelt over de verschillende gevoelens en wetten omtrent deze misdaad bij onderscheidene Volken van vroeger en later tijd. De wetten der Grieken, Romeinen, oude Germanen, Franken, Chineezen en andere Volken over dit onderwerp worden oordeelkundig opgegeven; en zoo wij hier eenige aanmerking moesten maken, zoude het deze zijn, dat de oorsprong, voortgang en ontwikkeling der wetgeving over dit onderwerp, vooral ook bij de hedendaagsche Volken, meer zamenhangend en volledig had kunnen opgegeven zijn. De bijzonderheden der wetgeving, gelijk zij nu door den Schrijver zijn opgegeven, zijn goede bonwstoffen, maar zij vormen geen geheel, en dit mag men toch ook van eene geschiedenis der wetgeving vorderen.

Het tweede Hoofddeel handelt over de wijzen, waarop de misdaad van Kindermoord kan gepleegd worden, en over de vereischten, welke, naar regten, tot een volledig bewijs van het aanwezen dezer misdaad gevorderd worden. Alles, waardoor eene moeder willens en wetens den dood van hare, het zij geboren, het zij ongeboren vrucht, veroorzaakt, is bij den Schrijver Kindermoord; doch deze twee zaken, boos opzet, en werkelijke vernietiging van een aanwezig leven, zijn ook zoo noodzakelijk, dat er ja wel eene ligtere straf, maar geenszins de straf van Kindermoord plaats kan hebben, wan-

[p. 698]

neer slechts voor eene dezer zaken, en niet voor beide zaken te gelijk, genoegzame bewijzen voorhanden zijn. Dit Hoofdstuk vooral hebben wij met genoegen gelezen, en kunnen wij ook, bij voorkomende gevallen, gerust ter lezing aanbevelen.

Het derde Hoofddeel handelt over de meest geschikte straf dezer misdaad. Na eenige algemeene aanmerkingen over het doel der Straffen, en derzelver maatstaf, waaromtrent de Schrijver het gevoelen van putman volgt, gaat hij tot deze misdaad in het bijzonder over, en betoogt, dat het inderdaad een te ver getrokken medelijkden is, wanneer men in het algemeen de Doodstraf voor moeders, welke hare pas geboren kinderen ter dood brengen, voor onregtvaardig verklaart, daar toch inderdaad deze misdaad met de zwaarste misdaden verdient gelijk te worden gesteld, en niet altijd schaamte en wanhoop de aanleiding tot dezelve is. Hij verdedigt dus de Doodstraf als de ordinaire straf van Kindermoord, en wil alleen dán deze straf verzacht hebben, wanneer het bewezen is, dat wanhoop en razernij deze misdaad hebben doen begaan, op een oogenblik, waarin de lijderesse geen meesteresse over zichzelve en hare daden is; terwijl hij op het verlaten van pas geboren kinderen, wijl hier geen onmiddellijke moord aanwezig is, altijd eene mindere straf wil gesteld hebben. Dit Hoofddeel draagt inderdaad bewijzen van een juist oordeel; en wij wenschen Utrechts Hogeschool met dergelijke Kweekelingen geluk.