Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1807

Nieuwe Verhandelingen van het Genootschap ter bevordering der Heelkunde te Amsterdam. Isten Deels 1ste en 2de Stuk. Te Amsterdam, bij J.S. van Esveldt-Holtrop. 1807. In gr. 8vo. Te zamen 264 bladz.

Wij verheugen ons, zoo dikwerf wij in het geneesof heelkundig vak eigene Vaderlandsche voortbrengselen zien uitkomen, en nemen des te gretiger de gelegenheid waar, om dezelve te doen kennen. - Niets bevordert tevens de Genees en Heelkunde meer, dan naauwkeurig genomene waarnemingen, en op goede gronden in 't werk gestelde proeven. Derzelver mededeeling kan niet anders dan belangrijk en nuttig zijn. Ook dan wordt derzelver nuttigheid, naar ons inzien, te meer bereikt, wanneer zulke waarnemingen en proeven zich bepalen tot zoodanige heelkundige gebreken, over wier genezingswijze men zoo vaak verschillende denkbeelden koesterde, terwijl nogtans eene, met een' gelukkigen uitslag bekroonde ondervinding, de voortreffelijkheid van de eene wijze van genezing boven de andere beslissen moet.

Welkom zijn ons dus deze Nieuwe Verhandelingen. In het eerste Stuk bepalen zij zich tot waarnemingen wegens de achteroverbuiging der zwangere baarmoeder; tot die eener volkomene opstopping der urin en afgang, door deze achteroverbuiging veroorzaakt; tot proeven op het achteruitwijken des heiligbeens, zoo in ongeschonden bekkens, als na het doen der schaambeensscheiding; en eindelijk tot eene verhandeling over het uitvallen van de navelstreng des kinds, gedurende de verlossing.

Belangrijk vooral komen ons de twee laatste in dit Stuk behandelde onderwerpen voor; de in het werk ge-

[p. 564]

stelde proeven op het achteruitwijken des heiligbeens, door den Hoogleeraar g. vrolik, en de verhandeling over het uitvallen van de navelstreng des kinds, gedurende de verlossing, door jacobus de puyt Jz. te Middelburg. De proeven, door den Hoogleeraar genomen, moeten iederen onbevooroordeelden duidelijk doen zien, dat het heiligbeen, zelfs bij sterk aangewende kracht, om het terug te drijven, in ongeschonden, niet verminkte bekkens, onveranderd van plaats blijft, en voor zoo verre, aan de intrede van het hoofd, ook na de schaambeensklieving, van geenen dienst wezen kan.

Reeds onder de lezing der genomene proeven kwam bij Recensent de vraag op; of er dan bij de verwijdering der schaambeenderen geene verandering van plaats van het heiligbeen voorviel; hij vond op dezelve een voldoenend antwoord, daar de Hoogleeraar zeer duidelijk aantoonde, dat, bij de doorklieving der schaambeenderen, het heiligbeen van plaats veranderde, en dat deze plaatsverandering ten nadeele moest komen van de inwendige ruimte des bekkens, en wel bepaaldelijk van de bovenste regte doormeting; dat het heiligbeen, na de volbragte bewerking, voorwaarts binnen het bekken dringt, en deze voorwaartswijking in eene ongelijke rede klimt, zijnde naar evenredigheid des te grooter, naar mate de schaambeenen sterker van elkander verwijderd raken. Wij voor ons, die wel eens, onder zekere bepalingen, het achteruitwijken des heiligbeens, na de doorklieving der schaambeenderen, als waarschijnlijk beschouwden, moeten den Hoogleeraar dank zeggen voor zijne ten dezen opzigte genomene proeven, met de verzekering dat zij zeer veel hebben toegebragt om onze te voren opgevatte gedachte vaarwel te zeggen.

Het uitvallen der navelstreng gedurende de verlossing kan voorzeker meermalen den dood des kinds ten gevolge hebben. Deze stelling, op ondervinding gegrond, moest voorzeker den Vroedkundigen opmerkzaam op zoodanige middelen maken, om, bij dit plaatshebbend ongemak, den met den dood bedreigden te redden en te verlossen. Daartoe gaven velen ook verscheidene middelen aan de hand; het is de bekwame Vroedmeester jacobus de puyt, die ons eene Verhandeling levert, waarin hij de manier opgeeft, welke hij daartoe in het werk stelt, hierin bestaande, dat

[p. 565]

men de uithangende streng zoo verre moet trachten in te brengen, dat dezelve over eene der handen of voeten geplaatst worde, om dezelve alzoo als aan een haak te doen blijven hangen, en alle gevaar van weder uit te vallen volkomen te doen verdwijnen. Dit middel voldeed op de Fantome, en niet lang daarna bood zich de gelegenheid aan om zulks bij eene levende vrouw te beproeven. Hij plaatste ten dien einde de vrouw iets hoog op den kant van haar bed, bragt de hand in de baarmoeder, gaande bezijden het hoofd van het kind, latende inmiddels de streng tusschen zijn voorsten en middelsten vinger rusten; en al ras een arm van het kind ontwarende, bragt hij daar over heen de streng, en haalde daar op zijne hand terug. Het gevolg was zeer gelukkig; het hoofd des kinds zakte door, en de vrouw verloste, eenige uren daarna, van eenen levenden zoon. Ook in drie dergelijke gevallen van uitvalling der navelstreng handelde de bekwame man op dezelfde wijze, en met een even gelukkig gevolg. Wij voor ons vinden geene reden, waarom wij deze manier niet zouden kunnen aanbevelen; te meer, daar de Heer de puyt er eenige aanmerkingen bijvoegt en zwarigheden oplost, welke eersten als zeer nuttig, en welke laatsten als genoegzaam wederlegd kunnen beschouwd worden; waarom wij dus ook deze verhandeling als zeer belangrijk opgaven, en den Heere de puyt daarvoor den verdienden lof toezwaaijen.

Het tweede Stuk van dit eerste Deel bevat onderscheidene waarnemingen en proeven over de genezing der Waterbreuken door de inspuiting; waarnemingen omtrent de pisopstopping en doorboring der blaas boven de schaambeenderen; die eener aanmerkelijke uitzakking der baarmoeder bij eene zwangere vrouw, en derzelver genezing; die van eene weggenomene en genezene vleeschprop der schede; eene verzameling van waarnemingen over het afhalen der nageboorte; en eindelijk een berigt eener verlossing, door de zoogenoemde keizerlijke snede. Wat de genezing der Waterbreuk aangaat, door middel der inspuiting, zij het verre van ons, dat wij de nuttigheid daarvan zouden in twijfel trekken. Wij hebben reeds in eene onzer vorige Recensien te kennen gegeven, dat zoodanige inspuiting in eene niet zamengestelde hydrocele van zeer veel nut zijn kan, vooral ook dan, wan-

[p. 566]

neer men vooraf de ontsteking, welke geboren moet worden, en zonder welke geene genezing kan verkregen worden, berekenen kon; maar wij blijven evenwel bij ons gevoelen, dat de geheele doorsnijding van de schederok de veiligste en zekerste manier is om de Waterbreuk radicaal te genezen.

De medegedeelde waarnemingen omtrent de genezing der pisopstopping, door de doorboring der blaas boven de schaambeenderen, welke die van de Heelmeesters brink, engeltrum en kerbert zijn, hebben ons bijzonder bevallen; wij zien tevens daaruit, dat de methode van mery boven die van fleurant verkozen is, en met reden; de eerste verdient voorzeker boven de laatste den voorrang, vooral dan, wanneer er eene oprijzing van de pisblaas boven de schaambeenderen plaats heeft, welke oprijzing of uitpuiling door deze Heelmeesters zeer wel is waargenomen en opgegeven. Wij hopen van tijd tot tijd meer zoodanige waarnemingen te ontvangen, en twijfelen niet of de methode van mery zal voorzeker in de meeste gevallen den voorrang verkrijgen.

Mogten allen, wien het om het heil hunner natuurgenooten en de uitbreiding der heelkundige kennis te doen is, zich aangespoord gevoelen, om met de grootste naauwkeurigheid zoodanige waarnemingen en proeven te werk te stellen! Hartelijk wenschen wij den bloei van het Genootschap ter bevordering der Heelkunde te Amsterdam, en verlangen eerlang de uitgave van een derde Stukje, waartoe wij den Uitgever het noodige vertier toewenschen.