Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1807

Memorie voor de Klassis van Zevenwouden in cas van Revies contra H. Breijl, ingeleverd aan de Hoog Eerw. Synode van Vriesland op den 21 Julij 1807. Te Leeuwarden en Franeker, bij J.W. Brouwer en D. Romar. In gr. 8vo. 76 Bl.

H. breijl, voorheen Predikant te Ursem, onder de E. Klassis van Hoorn, was in 1801 wegens grove misdrijven gedeporteerd. Een jaar later werd dit vonnis, op betoond berouw, in zoo verre gemitigeerd, dat de Klassis, om zich zelve gelijk te blijven, uit hoofde van eené daarin gevonden clausule, in de noodzakelijkheid was, het deportement in eene soort van dimissie te veranderen, waarbij echter h. breijl onberoepbaar en onbekwaam verklaard werd, om eenig deel van den Euangelledienst waar te nemen, bij de respective Gemeenten, sorterende onder de Klassis van Hoorn. Sedert leed hij een zwervend leven, en begaf hij zich in dienst op 's Lands Galei de Zeeduivel. Van daar te Harlingen aan land komende, werd hem door eenen der Predikanten aldaar de predikstoel toegestaan, waarop eene beroeping tot gewoon Herder en Leeraar te Terkaple en Akmarijp, onder de Klassis van Zevenwouden, volgde, in April 1805. De Klassis wees, na alles onderzocht te hebben,

[p. 515]

de verzochte approbatie dezer beroeping van de hand, 4 Sept. 1805. Zij besloot ter zelver tijd, om h. breijl, tot zoo lang hij gerehabiliteerd was, onder de Klassis van Zevenwouden voor onberoepelijk te verklaren, en alle Kerkeraden onder dezelve Klassis te verbieden, hem eenige deelen van het H. dienstwerk te laten verrigten. Noch breijl, noch de Gemeente van Terkaple appelleerde van die sententie naar de Deputaten van 't Friesche Synode; maar hij werd 27 Nov. 1805 bij dezelfde Gemeente andermaal beroepen. De op nieuw gevraagde approbatie der Klassis wordt wederom geweigerd, dewijl men breijl nog even onberoepelijk beschouwde, als te voren. Nu appelleert breijl naar de Deputaten, onder welken l. napjus, w.d. gromme en j.c. metzlar (de laatste Predikant te Harlingen) in de Bijlagen genoemd worden. Dit Collegie neemt 8 Januar. 1806 het vreemd besluit, om, te niet doende de dispositie der E. Klassis van Zevenwouden, gevallen op de beroeping door de Gemeente van Terkaple en Akmarijp uitgebragt op h. breijl, en bij sententie regt doende, de beroeping voor wel en regt gedaan te verklaren, dienvolgens dezelve, als conform de Kerkelijke Resolutien, te approberen, en de Klassis van Zevenwouden te gelasten, om den Appellant als wettig beroepen Predikant van Terkaple en Akmarijp te erkennen, en als zoodanig onder hare Klassis aan te nemen, compenserende evenwel om redenen de kosten, over deze procedures in cas de Appel gevallen. De Klassis moest dan gedoogen, dat een, naar hunne overtuiging, onberoepelijk persoon werkelijk aan deze Gemeente werd opgedrongen. Zij verzettede zich echter tegen deze wederregtelijke handelwijze, zoo veel zij konde. Deputaten, denkelijk beducht voor den uitslag, zoeken hun wel het Appel tot de Synode, of verzoek van Revisie, op allerlei wijzen moeijelijk te maken, maar kunnen evenwel niet beletten, dat de zaak in Julij 1806 bij deze hooge Kerkvergadering, gehouden te Bolswerd, aanhankelijk gemaakt wordt. Men laat ondertusschen den aldus in dienst gestelden breijl, nog een vol jaar, in de waarneming van 't eerwaardig leeraarambt voortgaan. Zoo veel tijd moest er verloopen, eer de Klassis van Zevenwouden hare Memorie, in cas van Revies contra h. breijl, kon inleveren bij de Synode, onlangs vergaderd te Franeker. Zoo dit de kerkelijke wetten van Vriesland alzoo vorderen, dan dienen zij in de

[p. 516]

daad, met toepassing op het tegenwoordig geval, nog wel eens overgezien te worden. Wat daarvan zij, deze nu in 't licht gegeven Memorie strekt de Klassis van Zevenwouden, wat den zakelijken inhoud betreft, tot eer. Zij legt daarin de zaak in geschil, met alle bescheidenheid, open, verdedigt haar gehouden gedrag mannelijk, en bepleit de deugdelijkheid van hare besluiten, tegen de schandelijke handelwijze en geheel onwettige sententie der Deputaten, met zulke overtuigende en onwederlegbare redenen, dat deze, zoo zij, bij het voorlezen van dit stuk, tegenwoordig geweest zijn, van schaamte hebben moeten blozen. 't Blijkt daaruit middagklaar, dat den door hun geweerden breijl de vereischte bewijzen van Lidmaatschap en goed Christelijk gedrag ontbraken, en dat er eene uitdrukkelijke wet exteert, die zoo iemand onberoepbaar verklaart. Wij vernemen daarom ook met genoegen, dat het besluit der Klassis door de Synode, met eenparigheid van stemmen, is bekrachtigd, en dienvolgens h. breijl van zijnen dienst in de Gemeente van Terkaple en Akmarijp terstond ontzet.