Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1807

Weekblad over den Bijbel. IIIde en IVde Deel. Te Groningen, bij W. Zuidema. In gr. 8vo. Elk Deel 416 bl.

De Schrijvers en Verzamelaars van dit Weekblad vervolgen, in deeze Deelen, hunnen arbeid, die met den naam van nuttig wel mag bestempeld worden. Want, indien het verspreiden van licht over het belangrijkste boek, ten behoeve der zodanigen, wien het veeltijds aan gelegenheid ontbreekt, om, ten dien einde, tot andere bronnen de toevlugt te neemen; indien het wegruimen van vooroordeelen of verkeerde begrippen, die in verkeerd opgevatte of kwalijk toegepaste schriftuurtexten hunnen grondslag hebben: indien dit en nog veel ander nuttig zij, wie moet dan niet den arbeid prijzen van hun, die, om opgeklaarde denkbeelden onder hunne tijdgenooten te verspreiden, tijd en vlijt aanwenden? Lieden van kunde, en wien de toegang tot uitgebreide Uitlegkundige Werken over den Bijbel openstaat, kunnen gewisselijk dit Weekblad ontbeeren. Maar maakt niet de klasse der ongeoeffenden en minvermogenden de meerderheid onder het menschdom uit? En is het niet van belang, dat ook die klasse redelijke denkbeelden worden ingeboezemd? Hiertoe kennen wij geen voegzaamer middel, dan de aanwij-

[p. 475]

zing van de waare meening van spreekwijzen en bewoordingen in de Schriftuure, die, voetstoots en tegen de meening der Schrijveren opgevat, van zonderlinge en hoogstnadeelige wanbegrippen den grond gelegd hebben. De volgende woorden, onder andere, tot de nu bedoelde klasse behoorende, trokken onze opmerking, nevens den doorgaans redelijken en schriftuurlijken zin, die daaraan gehegt wierdt: Gerechtigheid, rechtvaardigheid, rechtvaardigen; roepen, roeping, geroepenen; zonde, zondigen, zondaar; dood, leeven; eeuwig, eeuwigheid; zoeken, bezoeken en verzoeken; bekeeren, bekeering; heilig; vreezen en beeven, en meer anderen. Want, hoewel niet alles, wat, ter ophelderinge van den zin deezer woorden, wordt voorgedraagen, onze onbepaalde goedkeuring wegdraagt; en hoewel wij hier en daar nog wel iets meer zouden verlangd hebben, dan de Schrijvers misschien geraaden oordeelden ter neder te stellen: prijzen wij, egter, hunnen arbeid, dien wij wenschen dat het, om denzelven verder voort te zetten, aan gepaste aanmoediging niet zal ontbreeken.

Ofschoon zich allezins voordoende als voorstanders en aankleevers van de leere der Hervormde Kerke, doen zulks, egter, de Schrijvers met gemaatigdheid en oordeel, vervreemd van het gebruik van in laatere dagen uitgevondene benaamingen en spreekwijzen; alsmede van het gedrag der zulken, die, om eenige onderstelde waarheid te staaven, meer de bewijzen tellen dan weegen, meer zomtijds op den klank van zommige woorden en uitdrukkingen afgaan, dan dat zij de aangevoerde texten, in derzelver oogmerk en zamenhang, uitleg- en oordeelkundig beschouwen. Tot een voorbeeld daarvan, en tevens tot eene proeve, mogen wij Vertoog 35, in het IVde Deel, aanvoeren, loopende over de Bijbelleer van God den Vader, Zoon en H. Geest. Zoo verklaart zich de geachte Schrijver tegen het gebruik der woorden wezen, persoon en drieëenheid, als, aangaande dit onderwerp, niet voorkomende in den Bijbel: weshalven, zijns achtens, de zulken niet van Onrechtzinnigheid moeten verdagt worden, welke die woorden liefst niet gebruiken, maar het beter oordeelen, zich alleen aan de eigen uitdrukkingen der Schriftuure te houden. Ook raadt hij, zich geene te menschelijke voorstellingen van het Opperweezen te maaken, waartoe men zoo ligt vervalt, wanneer men alles, wat dit Leerstuk be-

[p. 476]

treft, naauwkeurig wil uitpluizen. ‘Hetgeen (schrijft hij) door veelen (weinig overeenkomstig met den Bijbel) aangaande de Goddelijke huishouding, of de betrekking, in welke Vader, Zoon, en H. Geest, tot elkander staan, geleerd is, heeft hier voornamenlijk bij eenvoudigen en kortzichtigen veel nadeel veroorzaakt, door hen zulke begrippen aangaande het Opperwezen te doen vormen, als of hetzelve aan de menschen gelijk ware.’ Voorts eenige plaatzen uit het O. Verbond, die gemeenlijk ten bewijze van dit Leerstuk worden aangehaald, afgekeurd en verworpen hebbende, verklaart hij, over 't algemeen genomen, van meening te zijn, de bewijzen liefst alleen uit het N. Verbond te willen ontleenen, naardien omtrent de plaatzen des O. Verbonds, welke de waarheid, dat God bestaat als Vader, Zoon, en H. Geest, schijnen te bevatten, altoos wel het een en ander kan aangemerkt worden, om het twijfelagtig te maaken, of aldaar inderdaad van deeze waarheid gesproken worde. Wat wijders de gemeenlijk aangevoerde bewijstexten uit het N. Verbond aangaat; ook deeze voldoen allen den Schrijver niet. De vermaarde text 1 Joan. V:7. wordt stellig voor onecht verklaard. ‘De Geschiedenis van den Doop des Heilands, Matth. III,’ dit willen wij nog overneemen, ‘is ook dikwerf bijgebragt, om ten bewijze van dit Leerstuk te strekken; maar ik kan daarin hoegenaamd geene kracht vinden. Men zegt: daarin komt God de Vader uit den hemel spreekende voor; jesus wordt daarin als de Zoon van God aangekondigd, en de H. Geest verschijnt daarbij in de gedaante van eene duive - zoo dat wij 'er de drie persoonen in de Godheid duidelijk in aantreffen. - Doch, merkt onze Schrijver aan, zoo wij niet van elders wisten, dat kristus Gods Zoon zij, in den verhevensten zin van het woord, als der Goddelijke natuur deelachtig, zouden wij het dan wel uit deze Geschiedenis alleen kunnen besluiten? Moeten wij dan niet denken, dat Hij welligt voor Gods Zoon verklaard wierd, in dien zin, dat Hij, voor een Leeraar van God gezonden, of de Messias en Zaligmaker, wierd uitgeroepen? En kan het zeggen: dat de Geest Gods nederdaalde, gelijk eene duive, en op Hem kwam, niet veel beter dus verklaard worden, dat iets, aan eene duive gelijk, zich op jesus hoofd

[p. 477]

vertoonde, tot een blijk, dat Hij met buitengewoone gaven der Godheid, tot de bediening van zijn Leeraarambt, wierd uitgerust, dan dat wij het zouden uitleggen, als of de persoon des H. Geestes (om nu ook deze spreekwijs te gebruiken) zich bij jesus Doop, doch onder de gedaante van eene duive verborgen, vertoond hebbe?’