Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1807

Lierzang door pieter vreede. Ten voordeele van 't ongelukkig Leijden. Te bekomen - alom. 1807. In gr. 8vo. 9 Bl.

Wij ontvingen ook nog dezen Lierzang van pieter vreede, - een man, die wel bekend is, ook als dichter; dan de uitgave alleen, en niet het zangstuk, heeft betrekking op de ramp, die Leijden trof. Het is een lofdicht, of liever eene welkomstgroete aan onzen Koning louis napoleon, koning van holland, bij zijne komst op den troon. Men ontvangt hier negen coupletten, voor 5½ stuiver, waarvan dus iedere regel juist éénen penning kost; echter heeft men den eersten titel en de fraaije opdragt aan Wethouderen der Stad Leijden op den koop ook toe. De inhoud is: eene opwekking aan iederen dichter; het Vaderland wordt nu gelukkig; storm, orkaan, zorg en schrik, wijken bij de komst van Koning lodewijk; door één' zijner wenken worden de diepste scheuren geheeld. Wij deelen in den roem van den Keizer der Franschen; Engeland is nu al moedeloos, onze Zeehandel herleest, en men juicht reeds: de Zee is vrij! Dit is het vooruitzigt, en den Koning wordt een onsterfelijke naam, en aan Hollands Glorie onsterfelijke eer toegezegd. Het slot vermeldt het tegenwoordig gejuich van den Batavier, en het ineenslaan der vrije handen van ons nakroost om lodewijks troon; terwijl Hollands Leeuw, (de Land-Leeuw door pieter vreede genoemd,) daar hem de kroon op zijn kruin wordt vastgestrikt, vol hoop de manen krult. Op dit laatste beeld hebben wij aane aanmerking; het is, wel is waar, eene poëtische fictie,

[p. 320]

of dichterlijke vinding, maar in ons oog toch wat onnatuurlijk en grof; op den kop van een' leeuw, die vol hoop de manen krult, kan men gemakkelijk in een dichtstuk, maar moeijelijk in de natuur iets vaststrikken; bij een meisje - de Hollandsche Maagd - kon het aankomen. Als de Heer pieter vreede eens in natura de proef nam, zou hij zelve erkennen, dat dit laatste beeld eigenaardiger, natuurlijker, gekozen werd.

Deze Lierzang is reeds, zegt de opdragt, in de eerste oogenblikken van 's Konings intrede in ons Vaderland vervaardigd. Maar waarom dan dit stuk zoo lang verdonkerd? de dichter schaamde zich immers zijne gevoelens niet? Maar nu, zegt hij, is het een geschikt tijdstip voor de uitgaaf; nu zijn alle harten opgetogen van bewondering, en gloeijen van dankbaarheid. Nu is deze hulde die van iedere welgestelae ziel. Maar was dit dan te voren zoo niet? was vreede dan bij uitnemendheid of wel alleen de man, die zoo veel vooruit kon zien? en verwachtte de Hollandsche Natie, over het algemeen, van den Koning, bij zulk een treffend ongeval, als dat van Leijden, minder menschenliefde, minder edelmoedigheid? - Indedaad dit kan pieter vreede niet bewijzen, en het ware eene zeer onvoldoende verontschuldiging voor zijn talmen en zijne nalatigheid. Ook is dit denkelijk zijne meening niet; het was toch alleen verbazing en vreugd, waaraan men het achterlijk blijven der Natie, (indien dezelve dan achterlijk bleef, q. adhuc e.d.) der Dichters althans, moet toeschrijven, volgens het eerste couplet, dat wij, tot een staal van het rijm, hier wel willen afschrijven:

Vat aan de Lier, ô dichtrenscharen!

Vat aan de welgestemde Lier.

Dat Bato's kroost, met zang en snaren,

Zijn eersten Koning hulde en sier!

Gij zwijgt! Zoo doed verbazing zwijgen,

Eer 't volle hart kan adem krijgen,

Op 't onverwagtst den nood ontvoerd.

Zoo kan de vreugd de lippen binden,

Eer ieder woord zijn plaats kan vinden,

Daar menig zoet gevoel 't verbijsterd harte roert.

Zonderling intusschen, daar vreede reeds in de eerste oogenblikken van 's Konings intrede in ons Vaderland zijnen zang vervaardigde, dat hij 'er nu toch min of meer over gromt, dat iedereen zoo veel haast niet had, en niemand hem vooruit was! Hoe lang te voren moest men dan met zijne Lierzangen gereed zijn? Neen, vreede verbeelde zich niet, dat hij de eenige man in ons land is, die bij verbazing en vreugd zijne contenance houdt, en zich in postuur stellen kan; - maar hij ver-

[p. 321]

gat hier, dat niet ieder vaderlandsch man dichten, en niet ieder vaderlandsch dichter aanstonds zoo als hij dichten kon. -

Dan genoeg hiervan; het zij ons eeniglijk nog gegund, nu ook bij deze ongedwongene gelegenheid ons dankbaar gevoel te betuigen voor zijne Majesteits milddadige en spoedige hulp aan het ongelukkig Leijden; terwijl wij onze vreugde niet kunnen verbergen, dat bij dit treurig ongeval de oude vaderlandsche deugd zoo heerlijk wederom gebleken is. Getuigen die Tonnen schats, zoo bereidwillig en oogenblikkelijk bijeengebragt! - Ja, wanneer wij alles bijeensommen, overvalt ons wel een zeer treurig gevoel, bij de herinnering aan vroegere dagen, wanneer misschien eene enkele koopstad meer had aangebragt, daar nu de nood- en spaarpenning van menige weduwe en het speelgeld van het kind mede heeft bijgedragen tot de, in vergelijking van Hollands vroeger vermogen en de grootte van het ongeluk, nog maar geringe som. Maar bij de herinnering van de vele en groote verliezen, de tallooze opofferingen, de vermagering, en de kwijning van bijna iederen handel, waaronder wij nu reeds jaren gebukt gingen, zijn deze Tonnen schats, zoo vrijwillig en spoedig gegeven, het sprekend bewijs, dat de echte vaderlandsche man zelfs nog zijne laatste snede broods met den ongelukkigen landgenoot vrijwillig en gaarne deelt. Indedaad deze opoffering beveelt onze Natie, meer dan eenig dichtstuk dat pieter vreede maken kan, dea Koning aan, daar het zijne Majesteit (zoo dit anders nog noodig ware) overtuigen zal, dat Hij over een Volk regeert, hetwelk nog karakter, een waarlijk goed en edelmoedig, het oude Hollandsche karakter heeft, en hetwelk alzoo Hoogstdeszelfs achting en zorgende liefde volkomen waardig is.