Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1807

Over eenige gewigtige pligten opzigtelijk de Oogen. Ter onderrigting en waarschuwing. Door L. Oling. Amsterdam en Leeuwarden, bij W. Holtrop en G.M. Cahais. In gr. 8vo.

Geene zintuigen dragen voortreffelijker kenmerken eener schoone bewerktuiging, geene zijn voor den mensch belangrijker, dan de Oogen. Geen wonder dat velen zich onledig hielden met middelen en raadgevingen ter bewaringe derzelven; - ook onder den opgegeven titel ontvangt men een lezingwaardig en gansch niet onnuttig Werkje. Hetzelve bevat eenige hoofdregelen met betrekking tot de bewaring van het gezigt. De eerste, en naar ons inzien belangrijke, bepaalt zich tot het betoog van de noodzakelijkheid der gelijkvormigheid van licht bij 's menschen verrigtingen: - de Schrijver leidt daaruit, onder andere, de voor- en nadeelen der schermen af, en beweert, dat de lampen met schermen voorzien, bij een aanhoudend gebruik, het beste gezigt verzwakken moeten; en niet ten onregt, wijl 'er alsdan eene ongelijke verdeeling van licht plaats grijpt, daar de omringende voorwerpen, in 't donker geplaatst zijnde, tegenstrijdige uitwerkselen voortbrengen, en het oog eenen te plotselingen overgang gewaar wordt; en prijst hierom het gebruik van meer dan eene uit zuiver wit wasch bereide kaars, als het beste licht, aan.

Onder den 3den hoofdregel, zich tot den raad bepalende, om zijne oogen, bijzonder wanneer men eenige verzwakking bespeurt, in eene vrije lucht en verre uit-

[p. 159]

zigten bezig te houden, brengt de Schrijver ook eenige oorzaken, die de verzwakking der oogen kunnen te weeg brengen, en bepaalt zich daarbij tot de plaatselijke bading der oogen met koud water, als kunnende op zekere tijden van nut zijn, maar ook, op verkeerde tijden toegepast, even zoo nadeelig worden; en schoon wij voor ons verzekerd zijn, dat men niet te omzigtig met het aanwenden daarvan kan te werk gaan, en het koude water in verscheidene oogöntstekingen niet voordeelig is, zagen wij echter meermalen, en nog onlangs, in ligte ontsteking, roodheid en pijn der oogen, de nuttige uitwerking van de zoogenoemde oogbekertjes, die, met koud water gevuld, tot zoo lang op het oog gehouden worden, dat het water laauw geworden is.

Onder vele anderen verklaart de Schrijver ook in dit Hoofdstuk de Leesglazen schadelijk en nutteloos, wil niet dat men staande met het hoofd werke, doordien daardoor meerdere ligchaamskrachten verloren gaan. Wij voor ons intusschen meenen gegronde redenen te hebben, om, na hetgeen tissot en anderen over de Ziekten der Geleerden gezegd hebben, het staande te werken bij hun, die veel met het hoofd arbeiden en vele uren op hunne studeerkamer doorbrengen, ten hoogste aan te prijzen.

Omtrent dit Werkje veroorloven wij ons nog eene aanmerking. Het komt ons voor, dat hetzelve zeer veel goeds in zich bevat; dan wij vinden daarin tevens juist niet de beste orde in acht genomen, en een en ander te veel gewrongen en ineengezet. Ook komen in hetzelve gezegden voor, die wij daarin liever gemist wilden hebben; onder andere is het voor ons een nietsbeteekenend bewijs, dat de deugd ook in dat opzigt haar loon door zichzelve zou verkrijgen, wanneer men in gevorderden ouderdom geene meerdere gezigtssterkte voorwende, dan men wezenlijk bezit, en dat hierom de openhartigste menschen die genen zijn, die het op het langst uithouden. (Zie bladz. 34.) Daarenboven gelooven wij, dat er in onze dagen weinigen zouden gevonden worden, die zulks wilden voorwenden, daar een bril immers tot den heerschenden smaak behoort, en men hierdoor niet eens opmerkt, of ouden van jaren dezen uit een gezigtsgebrek, dan wel uit smaak, bezigen, en het laatste dus reeds toereikende is om dezulken van dergelijke krachtsvertooning te doen afzien!