Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1807

[p. 155]

Bedestond, op den eersten Zondag, na den ontzettenden Ramp, der Stad Leijden overgekomen, gehouden in het Kerkgebouw der Remonstranten, door Jan van Geuns, Predikant bij de Doopsgezinden aldaar. Té Leijden, bij A. en J. Honkoop. In gr. 8vo. 32 Bl.

‘Ook wij hebben met onze zielen God begeerd in den nacht; ook wij moeten met onzen geest, die in ons binnenste is, Hem vroeg zoeken: want daar nu zijne gerichten op aarde zijn, zoo verlangen ook wij gerechtigheid te leeren.’ Dit is alles, wat wij hier vinden van den tekst, jes. XXVI:9, en dat behoorde ook zo, naar ons gevoel, in dien oogenblik: als motto, en aanwijzing tevens van den indruk, dien 't ongeluk werkelijk maakte en verder maken moest, kon de Eerw. van geuns wel geene meer gepaste keuze doen. Natuurlijk gaat een enkel woord over het gebeurde vooraf. Wat moeten wij van het gebeurde denken? is daarop allereerst de vraag. Hier wijst de Leeraar op God, en doet opmerken, zijne magt, goedheid, wijsheid, rechtvaardigheid, (in al den tegenspoed, door ons Vaderland zoo vele jaren aaneen geleden, en ook in deze zoo allervreeslijkste bezoeking, erkent ook van geuns de tuchtigende Voorzienigheid;) en eindelijk wijst hij aan, hoe God ook bij deze gebeurtenis zich betoont den Onbegrijpelijken. Eene tweede vraag is: Wat moeten wij in dezen doen? - ootmoedig bukken voor God, - ons verbeteren; en wel bijzonder is zulk een ramp eigenaardig geschikt om ons op te wekken tot het afleggen van alle haat, nijd, tweedracht, twist en partijschap; hetgeen zij ook reeds aanvanglijk heeft uitgewerkt. Voorts is het pligt, zich deelnemend te verheugen over elkanders redding en welzijn, en dankzegging en gebeden tot God op te zenden. Eene laatste vraag: Wat mogen wij nu verder vertrouwen? - op deze is het antwoord kort; de Leeraar vertrouwt, dat ware godsdienstigheid bij velen het gevolg zal zijn van het ongeluk; en ook in het tijdelijke, zegt hij, hebben wij nog wel iets te hopen en te verwachten, misschien meer zelfs dan wij nu nog bidden en denken kunnen. Ook de verliezen van waarde panden enz. worden hier aangestipt; en is geheel deze Rede ingericht om troost en moed, door echte godsdienstige beginselen, in te boezemen.

[p. 156]

Het voor- en na-gebed is bij dit opstel mede gevoegd; beiden zijn kort, maar vol gevoel, en recht ootmoedig, Christelijk. Aandoenlijk moet het voor spreker en hoorders vooral geweest zijn, daar van geuns aanstipt, hoe hij zelve het slagtoffer der verwoesting had kunnen zijn, hadde ik te dier ure mijn eigen plan mogen volgen, en ware ik niet hierin schijnbaar toevallig verhinderd, enz. De Leeraar moest juist dat uur catechiseren in zijne Kerk, (welk gebouw zoo zeer geteisterd is, dat het voor den Godsdienst vooreerst althans onbruikbaar werd, waarom ook deze Bidltond in de Remonstrantsche Kerk gehouden is) en meende dan vooraf iemand aan het huis van de Wed. schneither te bezoeken; - men verzocht hem dringend, zijne Catechisatie uit te stellen; hij bewilligde ongaarne, en onder beding dat men het de leerlingen zou afzeggen! Eene van deze werd toevallig vergeten; zij is derwaarts op weg, hoort den slag, keert terug, en vindt noch moeder noch woning meer! Dit bericht ons eene aantekening. - De Heer van geuns maakt eenige verontschuldiging over de uitgave; deze geschiedt op verzoek van vrienden en ten voordeele der ongelukkigen; hij noemt zijn stuk een opstelletje, in zeer weinige uren, onder velerlei afleidingen en aandoeningen, vliegend als 't ware op 't papier geworpen: dan wie zou onredelijk of ongevoelig genoeg zijn, op zulk een tijdstip iets anders te verwachten? Daarenboven beklaagt zich wel niemand de lezing, en het bevreemdt ons zeer, (wij kunnen niet nalaten dit hier op te merken) dat de Magistraat van Leiden ook dezen Leeraar niet, zo wel als de Hervormde, tot de uitgave heeft aangezocht; dit opstel behoort bij dien Bundel gevoegd te worden, waarin het voorzeker eene plaats verdiende.