Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1807

C.A. Wahl, Geschiedkundige Inleiding in alle de Boeken des Bijbels, geschikt ter voorbereiding tot een Christelijk onderwijs, en voor Ongeleerden. In den Hage, bij J. Immerzeel, Jr. 1806. In gr. 8vo. XXXII en 270 Bl.

Door dit handboek worden de reeds voorhanden zijnde hulpmiddelen, om, ook bij ongeleerden, het verstandig en nuttig gebruik der gewijde schriften te bevorderen, al wederom vermeerderd. Voor hun, die tot de meer uitvoerige Inleidingen van eichhorn, michaëlis, bauer, haenlein, lotze en anderen geen toegang hebben, of deze schriften, als te veel geleerde kennis vooruitstellende, niet genoeg verstaan, kan dit beknopt werkje van grooten dienst zijn.

Na eenige weinige voorafgaande algemeene aanmerkingen, over den Godsdienst in 't algemeen, en wel bijzonder den Geopenbaarden, waartoe zoo wel de Mosaische, als de Christelijke, behoort, en over den Bijbel, als de bron van beider kennis, wordt over de echtheid,

[p. 109]

geloofwaardigheid, goddelijkheid, en de verzameling dier schriften in twee onderscheidene Bundels, en in 't bijzonder over ieder schrift, over het eene meerder, over het andere minder, b.v. over deszelfs schrijver, tijd, inhoud, gebruik, en wat meer wetenswaardig geöordeeld wordt, ook voor ongeleerde lezers, veel goeds gezegd. Ook over de zoogenaamde Apocryphe boeken, derzelver inhoud en waarde, wordt, in een Aanhangsel op de boeken des Ouden Verbonds, gehandeld.

Als eene eerste, of nagenoeg eerste proeve van zoodanig onderwijsboek verdient deze arbeid geprezen te worden. Wij noemen het eene eerste, of nagenoeg eerste proeve: want 't kleine boekje van f.c. zange, door onzen kundigen Landgenoot, den Eerw. visser, Predikant te Warns, voor eenige jaren, mede uit 't Hoogduitsch vertaald, uitgegeven, was meer ingericht naar de behoefte van schoolkinderen. De Inleiding van wahl is voor uitgebreider kring geschikt, en kan in de daad, met hulp van eenen kundigen onderwijzer, zeer veel nuts stichten. Had nu evenwel de Eerw. j. van hulst, Leeraar der Doopsgezinden te Kampen, die, bij de door hem ondernomene vertaling, hier en daar eene aanteekening gevoegd heeft, van zich kunnen verkrijgen, om het gebrekkige en voor verbetering vatbare over 't geheel te verhelpen, waartoe wij vertrouwen, dat het een kundig leerling van den geleerden hesselink niet aan bekwaamheid zou ontbroken hebben, dan had, uit de vrije navolging van het oorspronkelijke schrift, een meer volledig en voor de behoeften van hun, voor welken het bestemd is, meer berekend werk kunnen in 't licht verschijnen.