Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1807

Lubberti Drieberg, Dissertatio inauguralis juridica de vi et efsicacia librorum mercatoriorum. Groningae 1806.

De Groningsche Hoogeschool heeft sedert eenigen tijd vooral het oog van den oplettenden beschonwer op hare Regtsgeleerde voortbrengselen getrokken, en de doorgaande voortreffelijkheid der Regtsgeleerde Akademische Verhandelingen aldaar schijnt inderdaad deze bijzondere aandacht te regtvaardigen.

Wij maken geene zwarigheid, onder deze soort van Verhandelingen ook de voor ons liggende van den Heer rietberg over de kracht der Koopmansboeken te rangschikken; zij is niet oordeel en met vele ook praktische kennis van zaken geschreven. In eene Voorrede spreekt de Schrijver, die reeds vroeger de waardigheid van Doctor in de Wijsbegeerte met veel lof, zoo wij hooren, verkregen heeft, met oordeel over den Koophandel in 't algemeen, deszelfs opkomst, voortgang en voortreffelijkheid, zoowel als over de voorhaamste bronnen van onzen Nederlandschen Koophandel, en toont ook met de latere voortbrengselen der Duitsche letterkunde hieromtrent wel bekend te zijn. Na deze algemeene bedenkingen, welke in een kort begrip al het beste behelzen, wat men daarover bij andere Schrijvers vindt, gaat de Schrijver tot zijn eigenlijk onderwerp over, welks behandeling hij in vijf Hoofdstukken verdeelt. Het eerste Hoofdstuk handelt over den oorsprong der Koopmansboeken, onderzoekt derzelver aard en bedoeling, en toont aan, hoe dezelve van geringe beginselen allengs meer uitgebreid zijn geworden. Het tweede geeft de vereischten van goede Koopmansboeken op uit derzelver bedoeling, en toont aan, dat dezelve, om kracht van bewijs te hebben, 1. een ter goe-

[p. 41]

der naam en faam staanden Koopman onderstellen, 2. door den Koopman zelven of zijnen zaakgelastigden, of boekhouder, moeten geschreven zijn, 3. duidelijk en leesbaar moeten zijn, 4. onder elkanderen moeten overeenstemmen, zoodat 'er tusschen het Grootboek, Memoriaal en Journaal overeenkomst zij, 5. de oorzaak der schuld duidelijk moeten uitdrukken, en eindelijk 6. de schulden en de credieten gelijkelijk moeten bevatten. Het derde onderzoekt, of hier eene stilzwijgende overeenkomst plaats heeft, en tot welke soort van overeenkomsten dezelve behoort gebragt te worden. Het vierde handelt over de kracht van bewijs, welke in dergelijke boeken gelegen is, en betoogt, dat dezelve wel eenige kracht van bewijs hebben, doch alleen dan, wanneer van elders bewezen kan worden, dat 'er werkelijk tusschen den Koopman en zijnen praetensen debiteur zaken loopeude geweest zijn; en het vijfde eindelijk zoekt de tegenwerpingen op te lossen, welke tegen des Schrijvers gevoelen kunnen ingebragt worden.

Het is waar, Recensent is het niet overal met den Schrijver eens; doch het is hier de plaats niet, in regtsgeleerde onderzoekingen te treden, en over het algemeen is deze Verhandeling inderdaad zoo goed geschreven, dat hij dezelve gerust aan allen, die in dergelijke onderwerpen eenig belang stellen, kan aanbevelen.