Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1805

Het character der Mooren.
Volgens den Heere Lucas.

In alle tijdperken der Geschiedenisse blijkt, dat het Character der Mooren altoos is zamengesteld geweest uit dezelfde hoofdtrekken: dat het een mengzel is van halstarrigheid en ligtzinnigheid, van gewelddaadigheid en zwakheid. De Mooren zijn misschien een gedeelte van hun Character verschuldigd aan eene Natuurlijke Gesteltenisse; maar de geest hunner Wetten, hunne gebruiken en zeden, hebben, ten allen tijde, zekere trekken behouden, welke geene verandering ondergaan hebben door de verschillende wijzigingen, van tijd tot tijd, in het volksbestuur te wege gebragt, door de Carthagers, de Romeinen, de Vandalen en de Arabieren.

De Mooren zijn, door allen tijd en lotwissel heenen, trotsch, geweldig, onleerzaam, verraadlijk en wreed gebleeven. Altoos gekromd onder het juk der willekeurige Heerschappije, hebben zij wel somtijds schrikbaarende poogingen gedaan om het af te werpen; doch,

[p. 692]

zich voldaan houdende, zo ras zij het ongelijk, hun korts aangedaan, gewrooken hadden, hebben zij nimmer hunnen staat kunnen verbeteren.

Nog is het die ligte en ongeordende Ruiterbende, zo verschriklijk bij den aanval en zelfs in den aftocht, bekend onder de naamen van Numidiers en Mauritaniers.

Bij bijzondere Persoonen treft men weinig of geen verschillende schakeeringen of verscheidenheid van begrippen aan. Het willekeurig Oppergezag, 't welk de verheffingen des vernufts tegenhoudt, verwoest zelfs het zaadbeginzel van denkbeelden. Van hier hebben de Mooren, van hunnen ouden roem verstooken, door eene langduurige aaneenschakeling van ongeregeldheden, het natuurlijk bezef van regt en onregt verlooren, en leeven onderling in een aanhoudenden staat van wantrouwen, van regeeringloosheid en oorlog. Trouwloosheid is, als 't ware, bij hun een Natuurlijk Regt geworden, van 't welk zij zich in alle uitgestrektheid bedienen. Zij ademen niets dan roof en verdelging; dewijl zij zelve zich, ten allen oogenblikke, blootgesteld vinden om uitgeschud te worden, of door magtige Nabuuren, of door hunne eigene Regeering.

Maar alle willekeurige Heerschappij is zo zwak als geweldig, en heeft, met de daad, nimmer dan de helft van de magt, welke dezelve voorgeeft te gebruiken: het is eene stuipagtige werking, welke dezelve ten toon spreidt, en met geene mogelijkheid lange kan doen volduuren; dikwijls vervalt dezelve in een staat van doodlijke kwijning.

In zulk een stand der Maatschappije is het nog een geluk, wanneer een veelvermogende teugel, als die van den Godsdienst, de buitenspoorigheden van die bloedige dwinglandij kan verminderen, de bijzondere wraak ontwapenen, en den ijzeren arm des willekeurigen Gezags te rugge houden. De eerbied en het ontzag, door de Mooren aan de Marabouts toegedraagen, is alleen in dit opzigt nuttig.

Het onderling wantrouwen, waarin de Mooren leeven, dient om hunne natuurlijke schranderheid, om de oogmerken van anderen te doorgronden, te scherpen, en strekt ter oorzaake van alle die listen en streeken, welke zich zo zeer in hunne bedrijven mengen. Deeze overmaat van wantrouwen maakt hun ook grillig en vol bedrog.

[p. 693]

De Vrouwen worden, op eene dwinglandsche wijze, opgeslooten, en, met het verlies van haare vrijheid, gaan ook haare bevalligheden en schoonheid van gestalte verlooren. Men is verstooken van alle middelen om 'er veraangenaamende kunsten in te voeren, en van den smaak, noodig tot derzelver volmaaking.

De leevenswijze der Mooren, hunne behoefte en weelde zijn nog dezelfde als ten tijde van mahometh, en misschien ten tijde van abraham. De Wet van mahometh wraakt allen denkbeeld van nieuwigheid; en de staat van onkunde, waarin dezelve de Belijders houdt, laat hun niet toe, eenige vorderingen te maaken in de Weetenschappen en Kunsten. Bij dit grondbederf paart zich nog het gebrek van gemeenzaame verkeering en onderwijzenden ommegang. Zij spreeken, om zo te zeggen, niet, dan wanneer zij door drift vervoerd, en bovenal wanneer zij vergramd zijn.