Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1805

De woestijnen van Africa en Asia niet zo schriklijk, als dezelve door de meesten worden afgemaald.

(Ontleend uit olivier's Voyage dans l'Empire Othomane, &c.)

Het denkbeeld, 't geen wij gewoonlijk vormen van de onbewoonbaare streeken en oorden op onzen aardkloot, bovenal van de zandwoestijnen en woeste plaatzen van Africa en Asia - het denkbeeld, 't geen ik zelve daarvan maakte, vóór mijne komst in Egypte, en aan 't welk de beroemdste Schrijvers gewigt en algemeenheid hebben bijgezet - is zeker veel vergroot, en, in eenige opzigten, valsch.

De vermelding van eene Woestijn verwekt terstond het denkbeeld van eene Zandzee, bijkans zo beweeglijk als

[p. 651]

de wateren van den Oceaan; van een gansch verschroeiden grond, onvatbaar voor eenigen groei, en ongeschikt om bestaan te verschaffen aan eenig leevend schepzel. Dat gedeelte des aardkloots, bescheenen door de straalen eener brandende zonne, verstooken van regen en wat vogt mag heeten, merken wij aan, als door den Almagtigen tot eene eeuwige onvrugtbaarheid gedoemd. De Arabier en zijn Kameel, verbeelden wij ons, doorreizen met wederzin dien ongastvrijen oord, en kunnen 'er niet doortrekken zonder gevaar van door honger of dorst om te komen, of begraaven te worden onder een berg van zand, door den wind gevormd, verplaatst, en naar welgevallen allerwegen heen gestuwd.

't Is zeker waarheid, dat de wind allengskens, uit het binnenste van Africa, een zeer fijn zand na Egypte toe doet waaijen; en dat dit zand, over het geheel van Lybia verspreid, door de minste beweeging in de lugt, verplaatst, en opgehoopt wordt op alle plaatzen, waar het tegenstand ontmoet. Daar nogthans de Natuur met stappen voortgaat, kan de sterkste wind, in 't verloop van eenige weinige uuren, zulk eene menigte van zand niet opeenhoopen voor de voeten eens menschen, dat hij 'er half door bedekt worde; en, in den voortgang van zijnen loop, zal dezelfde wind, die het zand hemwaards aanvoert, 't zelve verder voortdrijven, tot dat het eenigen anderen hinderpaal ter stuiting vinde.

Eene Caravane, die door honger, dorst of een brandenden wind is omgekomen, kan, ik beken het, geheel in het zand bedolven worden; dewijl de lichaamen van zo veelen, een bestendigen wederstand biedende, het zand gestadig doen ophoopen, zodanig, dat het, binnen weinige dagen, de beweeginglooze lichaamen bedekke: maar zeker geen leevend dier werd ooit in de Lybische zanden begraaven; en, indien de overdekking eens mogelijk ware, zou de minste beweeging in staat zijn ter uitredding.

Dit Land, 't welk men heeft aangezien voor eene verschroeide woestijn, brengt veelerlei gewassen voort. Het schraalste zand kan eene ontelbaare menigte Planten voeden; zelfs de sappigste komen voor in den droogsten grond, en onder den heetsten dampkring. Te deezer oorzaake vinden verscheide soorten van Antelopes, Stekelvarkens, Haazen, Jerboas, Ratten, en veele andere dieren, hier zekere en ruime leevensmiddelen. Het ontbreekt te dee-

[p. 652]

zer plaatze geenzins aan Insecten; dewijl 'er waarschijnlijk geene plant bestaat, welke niet geknaagd wordt door een of meer soorten van dit kleine schepzelenheir. Graaneetende Vogels, als Kwartels, Patrijzen en dergelijke, vliegen herwaards uit alle oorden. Roofvogels volgen deezen. De Jakhals, de Hyaena, verscheide soorten van Tijgers en Katten, vermenigvuldigen in deeze streeken. De Slang, de Hagedis houden 'er hun verblijf, en zij hebben tot vijanden den Ooijevaar, den Reiger en de Wulp.

De Mensch, dit stem ik toe, kan op zichzelven niet bestaan in eene plaats, zo weinig geschikt om aan zijne leevensbehoeften te voldoen. Hoe zou hij het leeven behouden? De grond is ter bebouwinge onbekwaam; de jagt zou hem geen genoegzaam zekeren voorraad bezorgen. Daarenboven, hoe zou hij de Antelope, de Haas, in die wijduitgestrekte zandstreeken, met vrugt agtervolgen? hoe zich van vuurwapenen en strikken bedienen? Neen! Beter heeft hij gedaan met zich Schaapvee aan te schaffen; den Kemel, het Paard en den Ezel daar bij te voegen. Met deezer behulp, in deezer gezelschap, mag hij onbeschroomd over deeze eindeloos uitgestrekte wildernissen trekken, inzonderheid als hij in staat is, waterbronnen op te delven, al is zulks op vrij groote tusschenstanden; veele dagen kan hij zich, door melk, het mangel aan water eenigzins vergoeden.