Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1805

Waarneeming, wegens eene vergiftiging, door middel van het zaad des doornappels, (Datura Stramonium.)
Door Dr. Pfenning, van Sorau, in de Nederlausnitz.

In Wijnmaand des Jaars 1801 wierd ik gehaald te Albrechtsdorf, in onze nabuurschap, bij de Echtelieden smieschen, die beiden plotzelijk ziek waren geworden. Bij den Man nam ik de volgende verschijnzelen waar: onophoudelijke beweegingen met de armen en handen, eveneens, alsof hij bezig was met zijn gewoonen arbeid, het linnenweeven; geduurige opheffingen van het hoofd, 't welk rood opgezet was, met stijfstaande oogen, en onbeweeglijke oogappels; geduurig prevelen binnensmonds, met eene volkomene bedwelming der zinnen; een zeer gespannen lichaam, doch zonder be-

[p. 636]

speurbaare pijn bij het aanraaken en drukken; eene sterke spierkragt, zodat een zeer sterk man naauwelijks in staat was, zijn arm te houden; met een vollen sterken pols, die ongeveer tachtig slagen deed in ieder minuut. Bij de Vrouw hadden ongeveer dezelfde verschijnzelen plaats, als bij den Man, maar in een minder geweldigen graad; zijnde haare beweegingen ongelijk minder sterk, en haare zinnen ook minder bedwelmd, dewijl zij, sterk aangesprooken wordende, de geslootene oogen opende; waaruit bleek, dat zij nog eenig gehoor had, 't welk bij den Man geheel ontbrak. Ondertusschen kon zij geen antwoord geeven, en prevelde, even als de Man, op eene onverstaanbaare wijze, tusschen de tanden. Voorts was haar bovenbuik sterk opgezet, en haar pols, die negentig maalen in de minuut sloeg, vrij sterk en vol.

Dat hier eene Vergiftiging plaats moest hebben gehad, bleek genoegzaam uit de verschijnzelen, en uit het gelijktijdig ongeluk deezer beide persoonen. Om te ontdekken, wat deeze beide lieden, die alleen ontbeeten hadden, zouden hebben kunnen gebruiken, zocht ik het geheele woonvertrek door, en vond eindelijk een pannetje met meelbrij, waarvan zij des morgens hadden gegeeten, boven op welke spijze ik eenige zwarte korreltjes zag drijven. Om dezelve naauwkeuriger te kunnen onderzoeken, liet ik dien brij in een schotel uitgieten, en vond nog eene groote menigte van zodanige korrels, die ik thans zeer gemakkelijk voor het Zaad van den Dolappel herkende; kunnende ik echter, wegens gebrek aan tijd, niet naauwkeurig de hoeveelheid deezer zaaden bepaalen.

De hoofdäanwijzing was, in dit geval, de nog overgebleevene vergiftige stoffe, zo veel doenlijk, te ontlasten. Had ik het Wit Vitriool bij de hand gehad, zou ik van hetzelve, van wegen zijne spoedige werking, gebruik gemaakt hebben. Doch thans moest ik mij met Braakwijnsteen behelpen, waarvan ik den Man, in eens, eene oplossing van vier greinen gaf; zonder dat die, in drie vierde uur tijds, eenige uitwerking deeden. Hierom gaf ik hem toen nog eene oplossing van twee greinen, en wat laater nogmaals; met dat gevolg, dat hij eindelijk die dingen uitbraakte, welke hij 's morgens genuttigd had. Van wegen de spanning der vaten, liet ik hem vervolgens twaalf oncen bloed aftappen; 't geen

[p. 637]

bezwaarlijk toeging: zodat twee mannen den arm, van wegen zijne groote kragten, moesten vasthouden. Na het laaten liet ik hem Klysteeren zetten uit Bierazijn en Water, zonder dat daardoor afgangen volgden, 't geen eerst na herhaalde braakingen gelukte. Thans wierden de beweegingen des Lijders merkelijk leevendiger, doch ook de poogingen zijner spieren nog sterker; zodat hij zich geduurig in het bed ophief, en als naar iets, in het ronde, zocht: blijvende echter zijne zinnen nog volkomen bedwelmd. Inwendig liet ik hem Bier, met Azijn en Karnemelk, overvloedig gebruiken; hoedanige middelen een Geneesheer best op het Land kan bekomen; terwijl dezelve, bij sthenische toevallen, zeer gepast zijn. Uitwendig liet ik in Azijn gedoopte stukken doek op het hoofd leggen: alle welke middelen te wege bragten, dat hij, na overvloedige afgangen gehad te hebben, ten volgenden dage reeds vrije tusschenpoozingen bekwam, in welke hij het gebruik zijner zinnen wederom bezat. Op den derden dag was hij, onder het gebruik der Karnemelk en des Azijns, in zo verre hersteld, dat hij reeds ligt werk in zijn tuin kon doen. Nu gebruikte hij geene middelen meer, en klaagde alleen over eenige duizeligheid; welke ook, binnen acht dagen, van zelve verdween.

De Vrouw behandelde ik op dezelfde manier, behalven de Aderlaating, die, van wegen de mindere hevigheid der toevallen en de zwakheid van haar gestel, niet noodzaakelijk scheen. Daarentegen liet ik bij haar zo lang met het gebruik van den Braakwijnsteen en de Klysteeren aanhouden, tot dat zij, van boven en van beneden, ruime ontlastingen had bekomen. Van den Braakwijnsteen nam zij zes greinen; op welke, na verloop van twee uuren, de werking volgde. Naauwelijks was zulks gebeurd, of zij kwam tot vol bewustzijn, en kon eerlang, ondersteund, door het vertrek wandelen. Door het gebruik van den Azijn en van de Karnemelk, was zij reeds ten volgenden dage, uitgezonderd eenige duizeligheid en vermoeidheid, geheel hersteld.

Na de herstelling deezer lieden vroeg ik hun, hoe het Doläppelzaad in hunne spijs gekomen was? waarop de Man antwoordde, dat hij s' avonds te vooren die zaaden uit hunne zaadhuisjes genomen en in dien kop had gedaan, in welken de Vrouw 's anderendaags den brij

[p. 638]

had gekookt, zonder toe te zien, of 'er ook iets in ware. Op mijne verdere vraag, waartoe zij dit zaad wilden gebruiken? verstond ik tot mijne verbaazing, dat zij hetzelve voor een heilzaam middel hielden, om de melkwording, bij de Koeijen, te bevorderen, en dat zij dit zaad Zwartkummel [zwart Cumijnzaad] noemden. - De verwisseling van dit gevaarlijk vergift met het waar Zwartkummel (Nigella sativa, et Arvensis) heeft ook aan andere oorden plaats gegreepen, waardoor veelen, in Duitschland, hun Vee, uit onweetendheid, hebben vermoord; gelijk mij daarvan verscheidene berigten ter ooren zijn gekomen. Het gemeld waar Zwartkummel is anderzins een onschadelijk zaad, 't welk, over het algemeen, door de Duitsche Boeren, beschouwd wordt, als een uitmuntend middel, om de melkwording, bij het Hoornvee, te bevorderen.