Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1805

Uittrekzel uit een' brief uit Napels, over eene uitbarsting van den Vesuvius.

Den 12 Aug. 1805, 's avonds ten tien uuren, gebeurde de uitbarsting van den Vesuvius, waarvan de Aardbeeving een voorbode scheen te zijn. Wij stonden op ons vertrek om den krater te bezigtigen, toen het geschreeuw des volks en eene wolk van vuur ons aankondigden, dat de Volkaan zich hadt geopend. In drie sekonden hadt de Lava van de laatste piek zich op den berg neergestort, en zij nam haaren loop na de valei, tusschen Torre del Greco en Torre del l' Annunziata gelegen; twee vlekken aan den oever der zee, aan gene zijde van Portici, zeven of acht mijlen van Napels.

Wij gingen terstond op weg, om dit schrikwekkend en verwonderlijk verschijnzel van nabij te zien. Sints het oogenblik van ons vertrek zagen wij den geheelen loop der Lava, die zich reeds twee mijlen uitstrekte, van den krater tot aan de huizen, die de twee vlekken aaneenhegten. Ik heb het schoonste schouwspel gezien, welk de Natuur kan vertoonen, den verschrikkelijksten geessel, met welken zij de menschen kan teisteren. Ik heb de brandende watervallen bewonderd, zich boven van den berg nederwerpende; ik heb gebeefd, ziende een onmeetelijken vuurvloed het schoonste veld verwoesten, de huizen medesleepen, in weinige oogenblikken al het leevensonderhoud van honderd huisgezinnen verdelgen. Eene lijn van roodagtig vuur schetste het profiel des bergs; eene wolk van rook, die, van tijd tottijd, heldere bliksemstraalen scheen uit te schieten, zweefde over den grond van het tooneel; de Maan scheen te verbleeken; niets kan de fraaiheid van dit wonderwerk schilderen; niets kan een denkbeeld geeven van de ijsselijkheid des schouwspels, bij het naderen tot de

[p. 608]

plaatzen, welke deeze helsche vloed verwoestte; vervaarde opgezetenen, hunne reeds verraste woonplaats verlaatende; berooide gezinnen, hunne eenvoudige huisgeraaden, hunnen schraalen leevensvoorraad, hun gering en eenig redmiddel, tragtende te bergen; eene ontelbaare menigte nieuwsgierigen, stap voor stap voor de Lava wijkende, en door ongewoon gedruis haare verwondering, haaren angst en haar medelijden uitdrukkende; de akelige zuchten des bergs, de veelvuldige uitbarstingen, die uit den boezem des strooms voortkwamen, het kraaken van boomen, door de vlam verslonden, het herhaald gerugt van instortende muuren, het treurig brommen eener klok, welke de Geestelijken van Camaldules, op eenen heuvel op zich zelf staande, en van twee stroomen vuurs omringd, in hunne benaauwdheid luidden: zie daar de bijzonderheden van het schrikwekkend tooneel, waarvan ik getuige geweest ben.

In 't oogenblik onzer aankomste, stroomde de Lava dwars over den grooten weg beneden Torre del Greco. Om te beter te zien, klommen wij op een zeer fraai huis, 't welk aan den weg stondt. Boven van het terras vernamen wij, dat het vuur niet verder dan vijftien schreden van ons was. In allerijl klommen wij na beneden; twintig minuten daarna was 'er niets meer dan drie ruwe muuren van het huis overgebleeven. Ik naderde zoo dicht, als de hitte en de snelheid des vloeds gedoogden. Verscheiden maalen tragtte ik eenen hoek van mijnen zakdoek in brand te steeken; dit gelukte mij niet, dan door denzelven aan eenen rotting te binden. De Lava stroomde niet in gesmoltene golven; vrij veel geleek dezelve naar eene onmeetelijke hoeveelheid van gloeiende steenkool, die door eene onweerstaanbaare kragt was opeengestapeld en met geweld wierdt voortgestuwd. Wanneer zij eenen muur aantrof, klom zij ter hoogte van zes of zeven voeten, verbrandde en deedt dien instorten. Dakpannen heb ik zien gloeiende worden, en, om zoo te spreeken, in de Lava smelten. In haare grootste snelheid, en op eenen nagenoeg horizontaalen weg, heb ik geteld, dat de stroom, in een minuut, achttien duimen asleide. Wanneer de grond rees, stapelde zich de stosse op elkander, en indien zij, aan een anderen kant, eenige opening vondt, verloor zij aldaar haare werking, en wierdt allengskens zwart. Geene andere reuk, dan die van gloeiend ijzer, heb ik 'er aan bespeurd.