Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1805

[p. 546]

Waarneming wegens eene vrouw, overleden na het gebruik van twee lood rottenkruid; het nut der zeep-ontbinding in dergelijke gevallen aangetoond; benevens de staat der ingewanden na den dood. Door J. Reynders, Med. Doct. te Groningen.

Den 12 Junij des vorigen Jaars 1804, des avonds ten half 6, wierd ik verzogt te komen ten huize van den Joodschen Koopman N.N., wiens Vrouw, volgens de boodschap, zich van een verdagt poeder had bediend. Bij nader onderzoek verhaalde mij de meid, dat hare Vrouw, onder het eeten van gort met karnemelk, een wit poeder had gemengd, en kort daar op was benauwd geworden; dat men dus op kwade vermoedens was gekomen, haar terstond bij de Apothekers had rond gezonden, en eindelijk had opgespoord, dat hare Vrouw 2 lood gewoon Rottenkruid had gekogt. De Apotheker had haar dit eerst geweigerd, doch op sterk aanstaan, met voorgeven dat haar volk het hebben moest om rotten en muizen te doden, eindelijk gegeven.

Op deze verklaring der meid vroeg ik de Patiente, die in de dodelijkste angsten lag, maar haar volle bewustheid nog had, of zij die 2 lood Rottenkruid met haar middagspijs genuttigd had? en zij antwoordde mij: ja, ik heb het gedaan!

Daar nu het gif, in die hoeveelheid, reeds 5 uuren in de maag gewoed had, was 'er zeker gene verwagting van redding; doch het kwam mij voor, eene proef te moeten nemen van de middelen, tot ontruiming en verdere verstoring van dit gif, aangeprezen door Dr. s. hahneman, in zijne Verhandeling, uber die Arsenik-vergiftung, ihre Hulfe und gerichtliche Ausmittelung.

Ik spoedde mij dus naar den naasten Apotheker, en diet mengen een half pond witte Zeep met 2 ponden water; dit mengsel was binnen weinige minuten gereed, en ik diende de Patiente alle 5 tot 10 minuten, zo geregeld men konde, een theekopje vol toe, en hier

[p. 547]

tusschen gebruiken water en melk met zuiker, om het braken gemakkelijk te maken.

De Patiente deed dit vlijtig, (als nog wenschende behouden te worden) en op het gebruik van ieder kopje volgde braking met Rottenkruid; ten 7 uuren was het mengsel op gebruikt, benevens eene grote hoeveelheid water en melk; de Patiente wierd bezeffeloos, en stierf ten half agt. Voor het overige had ik niet verzuimd, zulke middelen aan te wenden, als de Kunst aan de hand geeft; ook had ik reeds eene genoegzame hoeveelheid van het zogenoemde met Zwavelleverlugt verzadigde water in gereedheid, door Dr. hahneman alsdan aangeprezen, wanneer de maag, zo veel doenlijk, van het Rottenkruid gezuiverd is.

Des anderen daags had de Heer van wartum, Stads Fiscaal, de vriendlijkheid, mij te nodigen bij de schouwing van het Lijk, het welk door den Heer m. busch, als Stads Physicus, verrigt wierd.

De maag dan onderzoekende met alle nauwkeurigheid, vond men in dezelve ongeveer 3 greinen Rottenkruid; in het duodenum, of den twaalfvingerigen darm, was geen spoor van Rottenkruid te vinden, noch verwoesting door hetzelve in den binnensten darmrok; het gif scheen zig geplaatst te hebben tusschen den binnensten darmrok; 't welk de Heer busch meende meermalen het geval te zijn, dat, namelijk, het Rottenkruid, in vele gevallen, als het ware aankleeft tusschen den binnensten maagrok, en het duodenum vrij laat; terwijl voor het overige de maag alle verwoesting ondergaan had, die het gebruik van Rottenkruid na zig sleept.

Wanneer men nu de grote hoeveelheid Rottenkruid in aanmerking neemt, had zeker de Zeep-ontbinding alles gedaan, in dit geval, wat men van een hulpmiddel kon verwagten; en ware men hier tijdig geroepen, misschien zou de Patiente behouden zijn gebleven.

Dewijl men nu enkele keren in ons Vaderland dergelijke gevallen ziet gebeuren, zomtijds opzettelijk, zo als in dit geval, ook zoms bij ongeluk, zo is het zeker van groot nut, zodanige middelen te kennen, die overal te vinden of bij de hand zijn, en in weinige minuten kunnen bereid worden. Men vindt toch overal Jerusalemsche, Venetiaansche of Bostonner Zeep; men schrapt ze fijn, en in weinige minuten is dezelve ontbonden, en geschikt om aangewend te worden.

[p. 548]

Dit is nog het geval alleen niet, maar zij maakt het Rottenkruid reeds min schadelijk, gelijk blijkt uit Dr. hahneman's proeven § 55 in het boven aangehaald Werk: ‘Bij of door de warmte des menschelijken lichaams laten zig binnen 10 minuten 50 grein matig fijn gepulveriseerd Rottenkruid, in 8 oneen water behoorlijk omgeroerd, ontbinden, waar bij gemengd zijn 150 grein droge Zeep.’ - Ook de proeven, door denzelven genomen, bewijzen derzelver voordeel boven alle andere middelen.

Hij liet, namelijk, vervaardigen ronde houten bollen van Ruig, om zo veel mogelijk den binnensten maagrok voor te stellen; bevogtigde dezelve met water; strooide 'er Rottenkruid tusschen; en bevond, dat eene brijagtige vogtigheid het Rottenkruid met zig voerde, na alvorens dit door velerhande vogten te vergeefs beproefd te hebben, § 186, 187 en 188.

Ik acht het niet ondienstig, kortelijk hier bij te voegen de manier, op welke hij zulke Patienten wil behandeld hebben, § 223. Men lost (bij dergelijken Patient geroepen zijnde) zonder tijdverzuim 1 pond beste witte Zeep op in 4 ponden water; de Zeep wordt op een Rijfijzer klein gemaakt, of met een mes geschrapt; men doet ze in een pot, die, wegens het overlopen, 8 ponden kan bevatten; men giet het gemelde water op de fijn gemaakte Zeep, schudt het onder elkanderen, en laat het 2 minuten lang koken; schudt het nog eens onder elkanderen; en zo is dit kragtig hulpmiddel in gereedheid, en moet warm worden gehouden, opdat het niet stijf worde.

Dit mengsel geeft men den Kranken kopjes-wijze in. Is de Zieke een persoon van rijpen ouderdom, als tusschen de 20 en 60 jaren, zo kan men hem een kopje geven, waarin 5 of 6 lood water gaat, alle 3 of 4 minuten; dus wordt ongeveer in 2 uuren dit mengsel van 5 ponden gebruikt.

Een persoon van 16 tot 20 jaren kan 4 ponden, van 12 tot 16 jaar 3 ponden; een kind van 8 tot 12 jaar 2 ponden, en een van 6 tot 8 jaar één pond van dit mengsel gegeven worden, doch in de bepaalde dosis en tijd.

Wanneer na een kwartier uurs gene braking ontstaat, kan men den vinger in de keel brengen, of met eene met olie besmeerde ganzenveder de keel prikkelen, om

[p. 549]

alzo braking te verwekken. Het spreekt intusschen van zelf, dat verder zulke middelen bij de hand moeten genomen worden, die de omstandigheden mogten vereischen.

Is de opgegeven tijd voorbij, en de nodige hoeveelheid sterke Zeep-oplossing gebruikt, zo is het voornaamste geschied, wat mogelijk was; en zo door deze behandeling het vergif niet door den mond uitgebraakt is, zal men zig te vergeefs vleien, op eene andere wijze door braken in form van poeder hetzelve te ontlasten; ook is deze behandeling niet alleen met betrekking tot Rottenkruid heilzaam, maar ook voor alle zoorten van schadelijke zaken, die eene rassche hulp vorderen.

Ter verdere verstoring van het Rottenkruid prijst hahneman, en wel vooral aan die genen, welke in Steden wonen, het met Zwavelleverlugt verzadigde water aan; en om dit water zo ras mogelijk bij de hand te hebben, wordt de bereiding dus opgegeven, § 223.

Men neemt eene glazen flesch met 2 ponden zuiver lauw Water, tot aan den hals gevuld; gepulveriseerde Kalklever^(*) 4 dragm.; gezuiverden Wijnsteen (Cremor Tartari) 5 dragm.; sluit de flesch met een goede kurk, en schudt dit mengsel 10 minuten lang; men laat het grove poeder zinken, en giet de bereide stinkende melkkleurige vogtigheid van zijn zetsel af, in eene andere flesch, waarin gedaan zijn 3 of 4 theekopjes Melkroom, of 3 of 4 lood Senegal, of een lood Tragacantgom (gepulveriseerd); men sluit de flesch, schudt het mengsel eenige minuten, tot het is opgelost; men geeft den Zieken hiervan te drinken, zo echter, dat de flesch telkens goed gesloten worde.

Van dit water geeft hahneman het volgende getuigenis, § 226. Het met Zwavelleverlugt verzadigd, met Melkroom (of Olie met versche Eidoiren samen ge-

(*) Kalkzwavellever bereidt men, hier toe dienende, door eenige minuten gelijke delen Zwavel en ongebluschte of verschgebluschte Kalk wit te laten gloeijen. (Des noods kan men Krijt nemen; doch deze bereiding is langer van duur.) Dit gaat het snelste in een Smidsvuur: binnen 16 minuten is dus de lever, en na nog 15 minuten het water gereed; eene gezwindheid, die in zulke gevallen de voorkeur verdient.

[p. 550]

roerd) aangemengd water is het grootste en onvergelijkelijkste hulpmiddel, waardoor alle agtergeblevene Arsenikdelen geheel onschadelijk gemaakt, en, om zo te spreken, vernietigd worden. Dit water met de te gebruikene dranken moeten zo lang gegeven worden, tot dat men zeker is, dat 'er geen Gifdelen meer overig zijn.

De nakuur, ofschoon het Gif uit het lichaam is, behoort aangewend te worden, en is in geen beter geneesmiddel te vinden, dan in het gebruik van frisch gemolken Melk, b.v. Koemelk; doch het beste is van niet herkauwende Dieren, als Menschen-, Ezelinne- of Paardenmelk: ook moet de Patient, in de eerste 14 dagen, geen ander voedsel gebruiken dan de gezegde melk; doch door het lang gebruik der melk volgen wel eens verstoppingen, welke door het gebruik van Selzerwater, of ook door een Clijsteer van melk met lauw water, moeten weggenomen worden.

Volgt 'er stoelgang van wateragtige stoffe, met onverduwde brokken van eene grauwe of zwarte kleur, met neiging tot stoelgang, zo doet men clijsteeren van melk, met slijm van Arabische gom vermengd; doch wanneer dit een gevolg is van verzwering der eerste wegen, is het een voorbode des doods; maar dan is 'er een schrikkelijke stank bij, een onwillige afgang, en eene dubbele derdendaagsche koorts.

Bij Chronischen Loop kan men Melk, doch afgekookt, laten gebruiken, Bronkuren, Plaizierreisjes, als het de Patient kan verdagen, een Infusum van Lign. quass., enz. enz.

Na het gebruik van de Melk, gedurende 14 dagen, zonder verdere symptomata, kan men beginnen met soepen van runder-, kalver- of hoendervleesch, na voormiddags eene goede hoeveelheid melk gebruikt te hebben; men neemt verder, als 'er geen koorts meer is, weder vaste spijzen, bittere artzenijen, en besluit de kuur met sterkere bewegingen, vrije lugt, Pijrmontswater, enz.

Na dus kortelijk Dr. hahneman's behandeling in dergelijke gevallen opgegeven te hebben, komt het hier te pas, nog een geval op te geven, 't welk mij in het voorleden jaar is voorgekomen, en de nuttigheid der Zeep-oplossing klaar zal aantonen.

De Schipper N.N. liet mij verzoeken, spoedig ten

[p. 551]

zijnen huize te komen. Ik vond Man, Vrouw en Kind dodelijk benauwd; en, na alles opgespoord te hebben, kwam het 'er op uit, dat zij veel Schapenmelk hadden gebruikt: deze Schapen waren daags te voren gewasschen met een mengsel van Rottenkruid en water, om hen van het Schurft te zuiveren. (Eene manier, in onze Departementen onder de Boeren zeer in zwang.) Men kon dus gene andere reden vinden, dan dat het Rottenkruid zig vermengd had met de Schapenmelk.

Ik liet terstond een pond witte Zeep en vier ponden water samen mengen; de Patienten, alle 5 a 6 minuten, zo veel doenlijk was, een theekopje daarvan gebruiken, en nu en dan tusschen beiden een kopje of 2 water en melk drinken, om het braken gemakkelijk te maken. Dit mengsel was in 2 uuren gebruikt en uitgebraakt, en zij bevonden zig na dien tijd volmaakt wel; zo dat ik geen reden vond, om vervolgens iets meer te doen gebruiken, dan in de eerste dagen ligte melkkost, enz.