Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1805

Iets over de koffij.

De Europeaanen hebben aan dit voortbrengzel den naam gegeeven van de baal, waarin het beslooten is, wanneer het uit de havens van Afrika komt. De Caphas is een vierkante zak, van de fijnste bladeren des Dadelbooms gemaakt, met riet doorvlogten. Deeze baal wordt met draaden van het zelfde blad genaaid, omdat het niet halstarrig of pestgeleidende is. Het woord Caff beteekent in 't Arabisch vreezen; iets, 't welk met de onderhavige benaaming geene overeenkomst heeft. De Arabieren noemen de drinkbaare, of fijn gemaalene Kossij, Kahwé. De Koffij in korrels, of als heesterplant, draagt den naam van Bounn. In de onderscheidene tongvallen ondergaan deeze woorden geene verandering. Men heeft ze in de Turksche taal behouden.

Die uit het Huis de medicis handelden in Koffij, toen zij in de Levant dien uitgebreiden handel dreeven, welke hun groote schatten heeft aangebragt. Maar zij ontvingen ze uit Afrika, in betaaling van de gewerkte zijden en wollen, en verkogten ze in de havens van Europisch Turkije. Vroeger dan wij, hebben, waarschijnelijk, de Romeinen en Napolitaanen de Koffij gekend; in den jaare 1615 kenden zij die egter niet. De volgende plaats uit pietro della valle bewijst zulks. ‘In Turkije slijt men, in de gezelschappen, den tijd met het eeten van meloenzaaden, en het drinken met kleine teugen (aangezien deeze drank zeer heet is) van water, welk men Kahwé noemt. De Kahwé wordt van eene vrugt gemaakt, die in Arabie groeit. Dezelve wordt gebrand, en tot zeer fijn stof gemaalen; vervolgens laat men het water kooken,

[p. 421]

en men stort dit poeder in vaten, die zeer lange halzen hebben. Nu en dan, doch zeldzaam, mengt men 'er suiker, kaneel en kruidnagels onder. Bij mijne wederkomst zal ik 'er van medebrengen, en in Italie dit gewas doen bekend worden, welk, tot heden toe, aldaar onbekend geweest is.’

Ik weet niet, of de Grieken deezen drank gebruikten. Homerus (Odyss. 4.) spreekt van de Nepenthe, welke helena uit Egypte ontboodt. ‘Men sleet de uuren,’ zegt de Dichter, ‘met het drinken van Nepenthe, en met aangenaam zamenkouten, om zijn leed te verzetten.’ Maar de Nepenthe wierdt nu en dan met wijn gemengd. Te Cairo kan men van Moka of Yêmen niet ligt ongemengde Koffij bekomen. Om die zeer zuiver te hebben, moet men vertrouwde lieden zenden, die ze te Suez ontvangen, en na Cairo brengen. Men wil dat zij zelfs te Djedda zomtijds wordt vermengd. De Europeaanen brengen zomtijds Koffij van de Antilles na Alexandrie of na de Roode Zee. Zoo dra zij te Cairo komt, wordt zij zeer dikmaals, voor de helft, met Arabische Koffij gemengd; vervolgens wordt zij in de Caphas ingepakt, en dit is het grootste gedeelte der Moka-koffij, waarvan Europa wordt voorzien. Wanneer deeze koopwaare, in onze havens aangekomen, uit de Caphas wordt genomen, om in vaten te worden overgestort, ondergaat zij nog andere vermengingen. Die te Parijs in de vermaardste pakhuizen wordt verkogt, bevat slegts een klein gedeelte zoogenaamde Moka-koffij. Deeze is aan haare groene, donkere kleur kennelijk; de boonen zijn klein, en de grootste helft van die in de oorspronkelijke Caphas zijn gepakt, behoudt een dunnen, rimpelagtigen bast of dop, in kleur iets hebbende van gemaalen Koffij. Zij gelijken na kleine gedroogde olijven.

De Turken en Arabieren drinken de Koffij zeer dik, en zonder bezakt te zijn; zij noemen haar Kahwé lila, in onderscheiding van de heldere Koffij, zoo als zij door de Europeaanen wordt gedronken, en die zij met den schimpnaam van Kahwé khaphipha, zoo veel als dunne en ligte Koffij, betitelen. Zints de komst der Franschen in Egypte, gebruiken de vrouwen gaarne suiker in de Koffij. De Oostersche Koffijkoppen zijn klein, kegelvormig en zonder ooren. Zij staan in zilveren schaaltjes, dikmaals van draadwerk gevlogten. Wanneer iemant op eene openbaare plaats Koffij wordt aangeboden, legt

[p. 422]

men tevens in de schaal een kool vuurs, dienende om de pijp te ontsteeken.

De eerste Koffijplant wierdt van Leijden na Parijs gebragt, in den jaare 1712. In den jaare 1716 bragt de Heer declieu de twee eerste Koffijboomen na Martinique over. Geduurende een groot gedeelte van den overtogt bespaarde hij uit zijnen eigen mond zijn aandeel waters, ten behoeve van deeze planten, die zoo veel schats hebben uitgeleverd. Aan den Plantentuin (Jardin des Plantes) te Parijs heeft men derhalven een zoo belangrijk voordeel voor den Koophandel en den voorspoed der Fransche Volkplantingen te danken.