Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1805

Verhaal van den Kapitein David Woodard en vier Zeelieden, welke hun Schip verlooren, terwijl zij in de boot op zee waren, en zichzelven overgaven aan de Maleijers in het Eiland Celebes; inhoudende, een belangrijk verslag van derzelver lijden, door den honger en andere omstandigheden, gelijk ook van derzelver ontvlugting, na dat zij twee en een half jaaren bij de Maleijers waren gevangen geweest. Alsmede een Bijvoegzel, bevattende verscheiden ontkomingen van Schipbreukelingen, onder groote gevaaren, bekommeringen en gebrek. Uit het Engelsch. Te Haarlem, bij F. Bohn, 1805. In gr. 8vo. 142 bl.

De zonderlinge, van ouds reeds opgemerkte en nog standhoudende geneigdheid der Menschen, om, zelve in veiligheid gezeten, met zeker genoegen zich bezig te houden met het beschouwen van anderer rampen, is ongetwijfeld oorzaak, dat Verhaalen van hooggaande ongelukken en wonderbaare ontkomingen doorgaans veele Leezers en Leezeressen vinden, zo greetig om die te verneemen, als de meesten gaarne die vertellen en beschrijven.

Volgens dit beginzel zal het aangekondigd Werkje geen vertier ontbreeken. Het eerste Verhaal is wel verre het belangrijkste en gewigtigste, en doet ons boven dat de Maleijers bij eene lange ondervinding kennen. - Capitein woodard, dit is de korte inhoud, verloor, in de boot zijnde met vijf Matroozen, zijn Schip uit het oog, in de Straat van Macassar; en, naa verscheide dagen zonder water of ander voedzel geweest te zijn, gaven zij zich aan de Inboorelingen over, naa dat deezen één hunner vermoord hadden. De Maleijers hielden hem en zijne reisgezellen twee en een half jaar gevangen, geduurende welken tijd zij met veele wederwaardigheden en ongelukken moesten worstelen, zonder kleederen, en dervende de gemeene noodwendigheden des leevens. Ontkomen zijnde, kwamen zij te Macassar, in den deerlijksten en behoeftigsten staat. De Nederlandsche Gouverneur, de Heer william pitts Jacobsz., en de Heer astromer, Capitein in dienst van de Oostindische Compagnie te Macassar, voedden, kleedden en herbergden die ongelukkigen, en bezorgden hun gelegenheid om na Ba-

[p. 461]

tavia te vertrekken, en over Bengalen in Europa te komen. De bijgevoegde Brieven aan die twee Menschenvrienden draagen blijk van de opregtste en hartlijkste dankerkentenisse.

Het Bijvoegzel behelst de veelal zeer korte Verhaalen van robert scotney. - Het droevig lot van zes Deserteurs. - Verhaal van Capitein inglefield. - William boys Verhaal van de Luxemburg-Galei. - De Paketboot de Ladij Hobart, Capitein fellowes. - Capitein kennedy's Verhaal, aan zijne Reeders gezonden, over het verlies van zijn Schip en daar op volgende rampen.

Belangrijk genoeg ter overneeminge, en 't geen toont, hoe eenige beleezenheid den grootsten dienst kan doen, is, 't geen wij ten besluite van het laatste Verhaal aantreffen. ‘Ik kan,’ schrijft hij, ‘niet nalaaten gewag te maaken van het groot voordeel, dat ik genoot uit de gewoonte om mijne kleederen tweemaal daags in zout water te steeken, en dezelve weder aan te doen, zonder ze uit te wringen. - Het leed lang, eer mijn volk konde besluiten om dit na te volgen; doch ziende de goede uitwerking, die het mij deedt, volgden zij het niet alleen na, maar deeden het zelf tweemaal daags. Het is aan de ontdekking van dit middel, dat ik de behoudenis van mijn leven en dat van zes andere menschen met regt mag toeschrijven. - Ik had kennis van dit middel gekreegen door het leezen in een boek van Doctor lind, hetwelk aan alle Zeevaarenden behoorde bekend gemaakt en door hen geleezen te worden. - 'Er had ook nog eene aanmerkelijke omstandigheid plaats, die wel verdient aangetekend te worden; te weeten, dat wij dagelijks, zo lang wij van dat middel gebruik maakten, zo veel water loosden, als wij zouden gedaan hebben, indien wij de gelegenheid hadden gehad om naar ons genoegen te kunnen drinken; waaruit bleek, dat de vogt van onze kleederen door de zweetgaten van onze huid werd opgeslorpt. Het is waar, de zoutdeelen, die in onze kleederen bleeven hangen, maakten, door de warmte van onze lighaamen en de hitte van de zon, een korst, die verscheidene deelen van onze lighaamen kwetste, en vooral het zitten onaangenaam maakte; maar door 'er gestadig die zoutdeelen uit te wasschen en tweemaal daags nat te maaken, werd dit welhaast beter; en, zo groot was het nat, het welk ons dit middel aanbragt, dat onze geweldige dorst 'er door verminderde, zoo zelf, dat onze verdroogde tongen binnen weinig minuten weder vogtig, en wij over het geheel zodanig verfrischt werden, als of wij eenig verkwikkend voedzel genoten hadden.’

Vier Persoonen stierven 'er in de boot; zij hadden veel zout water gedronken; alle stierven zij ijlende; doch zulks had bij die 'er zich van onthielden geen plaats.