Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1805

[p. 392]

Brieven gewisseld tusschen Curatoren van 's Lands Universiteit te Franeker en Professor E. Tinga, van daar beroepen naar Groningen. Te Groningen, bij J. Oomkens, 1805. In gr. 8vo. 28 bl.

De hoofdinhoud van deze briefwisseling is deze: De Hoogleeraar tinga was van Franeker naar Groningen beroepen. De Curatoren der Friesche Universiteit schreven hem, bij die gelegenheid, een vriendelijken brief, waarin zij, 4 Aug. 1804, verklaarden, dat de aanneming der beroeping door hun zou beschouwd worden, als een wezenlijk verlies voor de Friesche Hoogeschool, en dat het afslaan hen daarentegen ten hoogsten zou verblijden, en zou opgemerkt worden, als het vleiendst bewijs van des Hoogleeraars verknochtheid aan de belangen en den luister der Universiteit. Hierop, na verloop van ruim veertien dagen, geen antwoord ontvangende, lieten zij, den 22sten van die zelfde maand, door een tweeden brief, door hunnen Secretaris alleen q.q. geteekend, hun verlangen te kennen geven, dat de Heer tinga zijn besluit toch, zoodra mogelijk, mogt melden, terwijl het belang der Academie, de groote vacantie naar het einde loopende, vorderde, dat het Professoraat, bij onverhoopte vacature, ten spoedigsten vervuld wierd. Zeven dagen later maakte de Professor zijn besluit aan de Curatoren bekend, door een beleefden brief, waarin hij tevens meldde voornemens te zijn, om, zoo lang het hem zou gegund wezen te Franeker te zijn, in zijnen post en betrekking voort te varen, en vooral geduurende dien tijd te vervolgen en af te doen, het geen tot het nieuw beginnend Academiejaar gespaard was. Nu schrijven hem Heeren Curatoren, 8 Sept., op een geheel anderen toon; zij zeggen verwonderd geweest te zijn over de bovengemelde indicatien van des Hoogleeraars brief, terwijl zij deszelfs acceptatie van het beroep te Groningen, in den loop der groote vacantie, en dus na den afloop van het annus Academicus, beschouwden, als een einde van deszelfs relatien met de Universiteit te Franeker, zoodat het ongeschikt, en zelfs praejudiciabel voor de belangen der laatste Universiteit zou wezen, indien zijn Hooggel. nog den tijd van eenige weeken continueerde,

[p. 393]

met het geven van lessen, waarvan voor de jeugd geen heil was te wachten, maar alleen het voordeel op hemzelven zou redunderen, door continuatie van het tractement, dat, naar hunne gedachten, niet kon worden gecontinueerd, zoodra de post vaceert, en daarvan legale kennis is gegeven. Zij bedanken hem dus zeer vriendelijk voor de gedaane offerte, om na de groote vacantie zijne lessen te vervolgen, zich vleiende, dat hij zich vervolgends, in alle betrekkingen, zal gedragen als een privaat persoon, wiens relatien met de Academie te Franeker geheel zijn opgehouden. Zij voegen 'er bij, dat deze aanschrijving in dier voege geschiedt, met overleg, voorkennis en approbatie van het Departementaal Bestuur, aan 't welk des Hoogleeraars voornemen, om in vervolg nog te Franeker te doceren, ook opmerkelijk en vreemd was voorgekomen. De Professor bleef hun hierop niet lang antwoord schuldig. Hij schrijft hun, twee dagen daarna, in rond Friesch, in zijn voorigen brief alleen kennis gegeven te hebben van zijn besluit, maar daarmede zijn post, als Hoogleeraar aan de Academie te Franeker, geenzins neergelegd te hebben, 't geen naderhand eerst moest volgen, en beroept zich op het oud en standvastig gebruik, volgends welk Professoren, eene beroeping naar elders aangenomen, en daarvan aan Curatoren kennis gegeven hebbende, hunnen post bleven waarnemen, tot dat zij denzelven eindelijk plechtig nederlegden, met eene aanspraak bij het Collegie van Gedeputeerde Staten. Niet kunnende vermoeden, dat 'er in zijn geval van zou afgeweken worden, had hij gemeend, zoo lang het tractement liep, hij zich te Franeker bevond, en zijn post nog niet in forma had neergelegd, niet stil te mogen zitten, en daarom besloten, zijne lessen, zoo lang mogelijk, te vervolgen. Ondertusschen hadden Curatoren ook Rector en Senatus generalis gelast, om den Professor tinga, destijds Rector zijnde, als een privaat persoon te beschouwen, wiens betrekkingen tot de Academie van Franeker waren opgehouden, waarvan hem, door een brief van den Exrector, die, in gevolge van dien last, het Rectoraat waarnam tot nadere dispositie, werd kennis gegeven. Hoe vreemd de gedaane stap door Curatoren moge schijnen, zij hebben denzelven getracht goed te maken, in een naderen brief aan den Hoogleeraar tinga, geteekend 24 Sept. Zij beroepen zich, ter hunner verdediging,

[p. 394]

op het ongunstig oordeel, 't welk zij wisten, dat bij het Departementaal Bestuur over des Hoogleeraars voornemen, om nog eenige weken na de groote vacantie zijne lessen te vervolgen, werd geveld, op de neiging, die 'er toen reeds bij dat Bestuur scheen te zijn, om alle ambtenaren, in cas van vacature, tot den dag der vacature toe, en niet langer, te betalen, het welk nu was geconfirmeerd, door een expres besluit van den 17 Sept. l.l. ten opzichte van vacerende Professoraten, en op het verschil, dat zij meenden plaats te hebben tusschen de geällegeerde gevallen van de Professoren voorda en brugmans en dat van den Professor tinga, terwijl deze NB. op eene onbepaalde wijs had te kennen gegeven, dat hij het beroep te Groningen had aangenomen; 't geen bij hun wierd aangemerkt als nederlegging van het Professoraat te Franeker. In het onderschrift zeggen zij nog, door gemelde Resolutie van het Departementaal Bestuur, zoodanig aan banden gelegd te zijn, dat zij, bij geene mogelijkheid, de continuatie van eenige lessen, althans onder het genot van eenig honorarium, zouden kunnen toestaan, zonder vilipendie van de hooge orders. Nu schrijft Professor tinga, om niet door stilzwijgen te schijnen zich zelven in 't ongelijk te stellen, nog uit Leeuwarden 30 Oct. een brief aan den Heer Curator conradi, onder wiens oog hij de verdediging van zijn gehouden gedrag goedvond bepaaldelijk te brengen, omdat deze, benevens den Heer siderius, afwezig was geweest, toen de voor hem onaangenaame letteren van 8 Sept. hem in handen kwamen. Hier beklaagt zich de Hoogleeraar, niet slechts in 't algemeen, over de ontzetting van zijne betrekking op de Academie, door Curatoren alleen op dien grond gedaan, omdat hij hun had kennis gegeven van de aanneming der beroeping te Groningen; maar ook nog daarenboven over derzelver vreemde handelwijze, om hem van zijn post aan de Academie reeds 29 Aug. vervallen te rekenen, ofschoon men denzelven eerst 8 Sept. had doen ophouden, en dat wel, zoo als men voorgaf, op expres besluit van het Departementaal Bestuur, het welk echter niet voor 17 Sept. is genomen, en waaraan dus eene terugwerkende kracht is gegeven. - In het Voorberigt wordt de Lezer nog opmerkzaam gemaakt op zeker gezegde, in eene Missive aan het Departementaal Bestuur, bij welke de Heer camper zijn post, als Cura-

[p. 395]

tor der Academie, daarna heeft nedergelegd: ‘Geene veertien dagen waren 'er verloopen, (na het openvallen der vacature in de Godgeleerdheid, door het verroepen van den Hoogleeraar tinga) of een der leden van Ul. vergadering urgeerde reeds op het bespoedigen der nominatie, enz. En daar was echter geene vergadering van Curatoren geweest! Ja! de afwezigheid van twee leden had zulks onmogelijk gemaakt.’

Wij onthouden ons van aanmerkingen, over deze briefwisseling, die elk onpartijdig Lezer, uit den opgegeven inhoud, wel bij zich zelven zal maken.