Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1805

[p. 295]

De hope van eenen Evangeliedienaar de grondslag zijner vrijmoedigheid in het spreken, of Leerrede over II Cor. III: 12. door Abraham Rutgers, Mededienaar van het Evangelie te Haarlem, gehouden bij de vervulling van zijnen Vijfëntwintigjarigen Dienst aldaar, 28 Nov. 1804. Te Haarlem, bij J.L. Augustini, 1805. In gr. 8vo. 63 bl.

De Eerw. rutgers is, zoo als hij in eene voorafgaande aanspraak aan de Haarlemsche Gemeente meldt, door ligchaamsongesteldheid belemmerd geweest, om deze plechtige Gedachtenisrede zoo uit te spreken, als dezelve nu in het licht verschijnt. Hij kon daarom des te eerder tot de openlijke uitgave besluiten, om nu wat meer ontwikkeld te laten lezen, 't geen hij zijne Gemeente niet, dan bij bekorting, had mogen erinneren. De welmeenende Prediker wilde zich toch niet alleen kwijten van den betamelijken plicht der erkentenis van al het goede, dat hij onder en van zijne Gemeente, in den tijd van vijfentwintig jaren, heeft genoten, en zulke overdenkingen voor zijne aandacht te brengen, die zijnen moed in den Heere, bij zijne hervatte verbindtenis aan dezelve, konden stevigen; maar had zich ook ten doele gesteld, om door de hope, die het Evangelie aan deszelfs bedienaars geeft, de Gemeente op te wekken en aan te vuuren tot zulk eene gebruikmaking van dien Evangeliedienst, en zulk een gedrag onder denzelven, als dienen konde, om het den Leeraar en de Gemeente te doen welgaan. Hieraan zal men dan de groote langwijligheid van deze Leerrede moeten toeschrijven.

De woorden van Paulus: Dewijl wij dan zoodanige hope hebben, zoo gebruiken wij vele vrijmoedigheid in 't spreken: worden ten grondslage gelegd. De Leeraar beschrijft eerst de hope, die de Apostel, naar zijne gedachten, voor den geest had, en ontvouwt daarna het vervrijmoedigende, dat 'er in die hope voor hem lag; vervolgends maakt hij dan hiervan gebruik, tot nadere verbindtenis van zich zelven aan de Gemeente, en besluit eindelijk met eenige waarnemingen en opwekkingen voor dezelve. Alles rust op het denkbeeld, welk de Eerw. rutgers zich vormt van de hope, waarop de Apostel hier zijne vrijmoedigheid in 't leeren grondde. Hij stelt dat zeer ruim, zoodat het niet minder, dan alle navol-

[p. 296]

gende bijzonderheden, in zich zal bevatten. ‘De Apostel beschouwde zich, 1) bij de bediening van het Evangelie, bezig in een werk, 't welk, hoedanig ook de uitslag ware, Gode in Christus welgevallig bleef, waarin hij echter 2) ook bij de Corinthiers niet vergeefs gearbeid had, waarin hij voorts 3) rekening maakte op alle bekwaammakende genade van Hem, die hem geroepen had, en, 't welk het voornaamste was, hij beschouwde zich 4) als gesteld in eene bediening, die, in vergelijking van alle andere bedieningen, hare heerlijkheid, hoe langs hoe meer, openbaren zoude.’ Wij voor ons twijfelen, of deze verklaring, op grond van goede uitlegregels, wel steek zal kunnen houden, terwijl de Apostel ons toeschijnt, niets anders te willen beweeren, dan dat de hope, of wel de zekere verwachting van den algemeenen opgang en de bestendige voortduuring van den Christelijken Godsdienst, zijne vrijmoedigheid, in het bestrijden der Joodschgezinde Leeraars, vermeerderde en sterkte. Van deze hope had de Apostel, in het naastvoorgaande, gesproken, en is daarom hier zijn eigen uitlegger. Wij komen 'er gaarne voor uit, dat wij die wijze van prediken nog verre weg de bestekeuren, die uit de textwoorden zelven, en uit deze alleen, regtstreeks de stof neemt, die men wil verhandelen. Maar men moet dan uit den text niet meer afleiden, dan 'er in ligt. Wij gelooven niet, dat Paulus bij de bovengenoemde woorden dat alles gedacht heeft, 't geen de Eerw. rutgers hem hier laat denken, omdat hij 'er te voren van had gesproken. Die dit niet zoo naauw nemen, en behagen scheppen in dusdanigen preektrant, welken de Haarlemsche Kerkleeraar volgt, zullen desniettemin deze Leerrede met genoegen, wij hopen ook, tot stichting lezen.