Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1804

Byzonderheden, betreffende den diamant, thans praalende in den Russischen scepter.

(Medegedeeld door den Hoogleeraar p.s. pallas.)

Geduurende myn vertoeven te Astrakhan geraakte ik in kennis met de Erfgenaamen van wylen grigori safarov shafrass, den Armenier, die den wydberoemden Diamant, welke thans gezet is in den Keizerlyken Scepter van Rusland, voorheen hadt bezeten. De Geschiedenis van dien Diamant, welke onder die van het zuiverste water uitblinkt, is zonderling genoeg om geweeten te worden, en kan tevens dienen om veele valsche berigten, deswegen loopende, te wederspreeken.

Shah nadir hadt aan zynen Throon de twee voornaamste

[p. 526]

Diamanten van Indie. De een droeg den naam van de Zon der Zee, en de ander dien van de Maan der Bergen. Ten tyde van den moord diens Shahs werden veele kostbaare cieraaden, aan de Kroon toebehoorende, weggeroofd, en naderhand verdonkerd door de Soldaaten, die deel in den roof hadden.

Shafrass, te Astrakhan bekend onder den naam van millionshik, of de man van millioenen, woonde, ten dien tyde, met twee zyner Broederen, te Bassora. Op zekeren dag vervoegde zich by hem een Opperhoofd der Avganiaanen; deeze sprak van den Diamant, denzelfden, waarschynlyk, welke den naam droeg van de Maan der Bergen, alsmede van een groote Esmaraud, en een Robyn van verbaazende grootte, als ook van andere Edelgesteenten van minder waarde. Shafrass stondt versteld over de aangeboodene Koopwaaren, en, voorgeevende dat hy geen genoegzaam geld in gereedheid hadt om deeze Juweelen te koopen, verzogt hy eenig tyds-uitstel om met zyne Broeders daar over te spreeken. De aanbieder, misschien iets ergs vermoedende, verscheen niet weder.

Shafrass ging, met goedkeuring zyner Broederen, terstond uit, om den Vreemdeling met de Juweelen op te zoeken; doch deeze was van Bassora vertrokken. De Armenier ontdekte hem, egter, toevallig te Bagdad, en sloot de koop, hem vyftigduizend Piasters betaalende voor alle de Juweelen, die hy by zich hadt. - Shafrass en diens Broeders, weetende dat het noodig was de diepste geheimhouding te bewaaren wegens deeze koop, beslooten, uit hoofde hunner handelbetrekkingen, te Bassora te blyven.

Naa een verloop van twaalf jaaren ging g igori shafrass, met toeftemming zyner Broederen, met het grootste deezer Juweelen, 't welk men duslang verhoolen gehouden hadt, op reis. Hy nam zyn weg over Sham en Constantinopole, en vervolgens door Hungaryen en Silesien na Amsterdam, waar hy deezen Diamant openlyk te koop aanboodt.

Het Engelsche Gouvernement, zegt men, dat onder de bieders na denzelven geweest hebbe. Het Hof van Rusland zondt om denzelven, met een voorslag om op eene redelyke wyze de kosten goed te maaken indien men het wegens de koop niet eens kon worden. Toen de Diamant in Rusland kwam, deedt de Graaf van panin de volgende aanbieding aan shafrass, wiens onderhandelaar de Heer lasaref was, de toenmaalige Juwelier van het Hof. Behalven het Patent van erslyken Adeldom, door den Verkooper gevraagd, zou hy een jaargeld krygen van zesduizend Roebels, zyn leeven lang; vyfhonderd duizend Roebels in geld; een vyfde gedeelte zou onmiddelyk betaald worden, en het overige in tien jaaren, by geregelde afdeelingen. De grillige shafrass vorderde daarenboven den Adeldom voor zyne Broeders, en eischte verscheide

[p. 527]

andere voordeelen en vrydommen. Hy stondt zo styf en sterk op zyne eischen, dat de onderhandeling werd afgebroken, en de Diamant weder te rug gezonden.

Shafrass bevondt zich daarop in groote verlegenheid. Hy hadt veele en zeer hoog loopende kosten gemaakt, was verpligt den intrest te betaalen van een groote som opgenomen gelden, en 'er deedt zich geen vooruitzigt op om den Diamant met voordeel te verkoopen. Zy, met welken hy gehandeld hadt, lieten hem in die verlegenheid, om daarmede hun voordeel te doen. Ten einde zyne schuldeischers te ontwyken, was hy genoodzaakt zich te Astrakhan schuil te houden.

In 't einde werd de koop-onderhandeling hervat met Rusland, door den Graaf gregory grigorievitsch orlof, die vervolgens Prins des Ryks werd. Deeze kogt den Diamant voor vierhonderd en-vyftig-duizend Roebels gereed geld, en daarenboven den Russischen Adeldom. Van deeze fom, zegt men, dat eenhonderd-en-twintig-duizend Roebels ten deel viel aan de onderhandelaaren, voor Commissiegeld, Intrest, en dergelyke kosten.

Shafrass zette zich te Astrakhan neder; en zyne rykdommen, die by erfenis aan zyne Dogters kwamen, zyn, door het buitenspoorig en verkwistend gedrag zyner Schoonzoonen, grootendeels verkwist.