Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1804

Leevensberigt van dr. Alexander Geddes.

Van den geleerden Dr. geddes hebben wy, in ons Mengelwerk voor den Jaare 1802, bl. 292, eene byzonderheid, diens Geloofsbelydenis raakende, en een Brief des betreffende, opgegeeven. - Wy vinden ons in staat gesteld om hem eenigzins nader te doen kennen, gelyk het volgend Leevensberigt zal uitwyzen.

Dr. alexaneer geddes werd te Arradowl in Banffshire, in de Parochie Rattwen, den vierden van Herfstmaand 1737, gebooren. Zyn Vader was een agtenswaardig Landman, schoon niet in ruime omstandigheden leevende, en van de Roomsch-Catholyke Kerk. Vroeg werd geddes geleerd in den Bybel te leezen; eene byzonderheid, welke men oordeelt invloed gehad te hebben op zyn volgenden smaak in Bybelkunde. Hy kreeg zyne eerste beginzels van taalkunde door een Gouverneur, die zich in de Parochie zyner wooninge onthieldt. Voorts werd hy na de School te Scanlan gezonden, waar hy de gronden lag eener uitgebreider Geleerdheid. Zyne Ouders hem in Wynmaand des Jaars 1758 ten Kerkdienst bestemd hebbende, werd hy gezonden na het Schotsche

[p. 397]

Collegie te Parys, waar in de Heer gordon het Voorzitterschap bekleedde. Hy woonde de Lessen in het Collegie van Navarre by, en betoonde zich byzonder yverig in het onderwys te ontvangen van l'advocat, Hoogleeraar der Hebreeuwsche Taale in de Sorbonne

Met den Jaare 1764 keerde geddes na Schotland terugge, en werd gezonden, om, als Catholyk Priester, te Dundec den Dienst waar te neemen. Eén jaar laater vertrok hy na Traquaire, en was Huis-capellaan by den Graaf van dien naam tot het Jaar 1768. Het volgend jaar deedt hy eene reis na Parys, om eenige Boeken in 's Konings Boekery te raadpleegen. Kort naa zyne wederkomst nam hy den Dienst op zich van eene Catholyke Gemeente te Auchenhaling, in Banffshire. Hy herbouwde de Kapel te dier plaatze, 't welk hem in schulden dompelde, waar uit hy gered werd door de milddaadigheid des Hertogs van norfolk.

's Mans groote geleerdheid meer en meer bekend wordende, vereerde de Universiteit van Aberdeen hem met de waardigheid van Doctor in de Regten; een Eerbetoon, 't welk, naa de Hervorming, door die Universiteit aan geen Roomsch-Catholyken was opgedraagen.

Hier op ging hy na Londen, en nam eenigen tyd den Dienst waar in de Kapel van 's Keizers Afgezant, tot zulks een einde nam op last van Keizer josephus, met het afloopen des Jaars 1780. Nu en dan predikte hy vervolgens, tot Paaschen des Jaars 1782, in de Kapel van Lincoln's-inn-fields; waarna hy geheel van de waarneeming aller Kerklyke bedieningen afstand deedt, en zynen geheelen tyd besteedde aan de Overzetting van den Bybel; een werk, 't welk hy zints het Jaar 1760 steeds bedoeld hadt te volbrengen. Hy gaf 'er een Plan van in 't licht, in den Jaare 1786. Hy vondt een magtig beschermer en voorstander in Lord petre, die hem alle middelen verschafte om dit groote werk voort te zetten. De kosten van drukken liepen zeer hoog, en werd zulks niet te gemoet gekomen door een genoegzaam aantal Intekenaaren. Hy ontmoette daarenboven eene sterke tegenkanting van zyne Roomsche Medebroederen, die voor hem in geleerdheid en smaak verre moesten onderdoen. Het eerste Deel zyner Overzettinge, de zes eerste Boeken des Ouden Verbonds bevattende, verscheen ten Jaare 1792 in 't licht, met een Opdragt aan Lord petre. Zyne Ziekte vertraagde het uitkomen van

[p. 398]

het Tweede Deel, zo dat het eerst uitkwam in den Jaare 1797, wanneer het 't licht zag met een Opdragt aan de Hertogin van gloucester, die veel tot de uitgave hadt toegebragt. Ten Jaare 1800 gaf hy een Boekdeel uit, behelzende oordeelkundige Aanmerkingen, waarin hy zyne Vertaaling verdeedigde; waarin zeer opmerkelyk is, dat hy de Ingeeving van de Schryvers der Heilige Schriften ontkent.

Dr. geddes hadt ten oogmerke, der wereld eene nieuwe Overzetting van het Boek der Psalmen aan te bieden; doch, geduurende het laatste jaar zyns leevens, werd hy, door eene menigte van kwaalen, in zynen arbeid verhinderd. Honderd-en-vier van de Psalmen waren egter afgedrukt, wanneer hy, door een allerpynlykst ongemak, zyn in letteroefeningen gesleeten leeven, op den 26 February des Jaars 1802, eindigde.