Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1804

Beschryving van de stad Parys.

(Uit karamsin's Travels.)

Parys vertoont zich ten voordeeligste, wanneer men die Stad van Versailles nadert; groote gebouwen met toorens en koepeldaken doen zich op. Aan de rechter hand stroomt de Seine, geboord met tuinen en lusthuizen, die een allerschilderagtigst gezigt opleveren. Aan de slinker hand verheft zich een zeer wyduitgestrekte groene vlakte, de Mont Martre, bedekt met wind-molens, een leger van gevleugelde reuzen vertoonende. De weg is breed, vlak, zo effen als een tafel, en 's avonds door lantaarnen verlicht. De Barrière is een huis van middelbaare grootte, doch in 't oog loopende van wegen den bouwtrant. Over een breed, schoon veld loopt de weg na de Elizeesche Velden, die niet te vergeefs dien bekoorelyken naam draagen. Zy bestaan uit een schoon bosch, hier en daar afgewisseld door kleine grasvelden, waar nette kleine huizen staan, dienende tot Koffy-huizen of Winkels. Hier wandelt het volk op Zondag; men hoort 'er van alle kanten muzyk, en ziet de jeugd vrolyk dansen. - Kan iemand ontkennen, dat Parys de voornaamste Stad in de Wereld is, het middelpunt van grootschheid, als men het groot Terras opklimt, en, allerwegen heen ziende, voor en agterwaards, te rechter en te slinker hand, de grootste en fraaiste Gebouwen, Paleizen en Kerken ontdekt - de schoone oevers van de Seine - de bruggen van Granit, over welken duizenden van menschen en rydtuigen heen en weder gaan. - -

Doch hier moet men staan blyven, indien men niet van het gevormde gevoelen over deeze Stad zal te rug komen. Verder gaande, ontmoet men naauwe straaten en het on-

[p. 324]

aangenaamste mengzel van rykdom en bedelary. Digt by den schitterenden winkel eens Juweliers ligt een hoop gerotte appelen; morssigheid heerscht allerwegen; nu en dan ziet men het bloed uit de huizen der Slachters stroomen. Hier moet men de oogen sluiten, den neus toestoppen. De schildery van de schoonste Stad des Aardbodems is verdweenen, en het schynt alsof de vuiligheid van elders op aarde door onderaardsche kanaalen te Parys gebragt is. - Dan, gaa eenige stappen verder, en gy ademt de verfrissende geuren van Arabie in; gy bevindt u in de nabuurschap van een dier winkels, in Parys zo veelvuldig, waar men reukwerken en pomade verkoopt. Met één woord, by elken stap, om zo te spreeken, een nieuwe dampkring, een nieuw voorwerp van weelde, of van de onaangenaamste onzindlykheid. Weshalven men Parys vrylyk mag beschryven als de schoonste en leelykste, de geurrykste en stinkendste Stad des Aardbodems. De straaten zyn alle, zonder uitzondering, naauw en donker. De beroemde straat Saint Honoré is de langste, de luidrugtigste, en de morssigste. Wee den armen voetganger, bovenal wanneer het regent! Hy moet óf door de vuiligheid heen stappen op 't midden van de straat, óf het water stort op zyn hoofd uit de gooten der huizen, en laat hem geen droogen draad behouden. Een koets is volstrekt noodig, althans voor een vreemdeling: want de Franschen weeten juist, hoe zy gaan moeten door deeze allermorssigste straaten, zonder zich te besmetten. Zy springen, den vreemdeling tot verbaazing, van den eenen steen op den anderen, en wyken, om een rydtuig te ontgaan, ylings in een winkel. De beroemde tournefort, die zo veel Landen doorreisd hadt, werd door een huurkoets overreeden; dewyl hy op zyne reizen de kunst vergeeten hadt, om op de straat, even als een bok, te springen; eene kunst, volstrekt noodig voor een inwooner van Parys!