Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1804

Aan de Schryvers der Vaderlandsche Letteroeffeningen.

Myne Heeren!

Zo zeer als 't my treft, den naam of de Schriften van den Eerw. Doctor balthazar bekker te horen verachten of verketteren, zo zeer verblydt zich myn hart, op het horen of lezen ener Verdediging van 's Mans naam en Schriften. Dank hebbe de waardige Opsteller der Lofreden op bekker, - Dank zy Ulieden, voor het plaatsen van dezelve in uw ge-

[p. 320]

acht Mengelwerk^(*). Kan het zyn, plaatst deze weinige regelen, ter gedachtenis en eer van den nooit genoeg gewaardeerden bekker, in uw geacht Mengelwerk; hier mede zal genoegen geschieden aan

Uwen bestendigen Lezer

J.A.O.K.

(*) Zie de Letteroef, voor 1804. No. 2, 3, 4. Mangelw.

Doctor Balthazar Bekker in alle opzichten een groot man.

Men noemt iemand groot, of ten opzichte van zyn Verstand, of met betrekking tot zyn Hart, of ten aanzien zyner Daden. Zo was een grotius beroemd ten opzichte van zyn Verstand, een van der werff met betrekking tot de edele gesteldheid van zyn Hart, en een de ruiter ten aanzien zyner Daden. Dan in alle deze opzichten was onze waardige Landgenoot bekker een beroemd en groot Man, wiens nagedachtenis, daarom, by alle weldenkenden in zegeninge zyn en blyven zal.

I. Bekker was groot, ten opzichte van zyn Verstand; getuigen hier van de menigte van doorgeleerde Schriften, uit de pen van dezen wakkeren letterheld voordgevloeid, waar in de duidelykste proeven van Taal- en Oudheidkunde, Godgeleerdheid en Menschenkennis, Natuur-, Sterre- en Aardrykskunde gevonden worden^(†); - Schriften, waarop de pylen van het dweepziek Bygeloof geheel verstompt, en de Toveraars, Spooken en Duivels, uit de Hersenen, uit de Huizen, ja zelfs uit het Land, verdreven zyn.

II. Bekker was groot, ten opzichte van zyn Hart. Alle aandoeningen, gevoelens en werkzaamheden, die der Menschheid waarlyk eere aandoen, vereenigden zich in het edel hart van bekker. Zyn recht Christelyk Character kenmerkte zich, in de uitoeffening van waare grootmoedigheid, gepaard met nederige lydzaamheid; gezellige vrolykheid, vereenigd met mannelyke godsvrucht; gevoelige bezeffens van ramp en leed, en liefdevolle vergeeflykheid; dankbaarheid jegens zyne Vrienden en Weldoeners, mededeelzaamheid aan Armen: met één woord, bekker was, ten opzichte van zyn hart, gestemd tot een Christen, een Volksverlichtenden Leeraar, een waaren Menschenvriend. Het is van hier, dat de vuige Laster nimmer een éénige vlek, naar waarheid, op zyn Character heeft weten aan te wyzen.

III. Eindelyk, bekker was groot, ten aanzien zyner Daden. Wat deed hy? Hy bestreed een vooroordeel, dat Eeuwen herwaards by Christenen, Joden en Heidenen huisvest-

(†) Zie de gemelde Redevoeringen.

[p. 321]

te; leerstukken, die, hoe redenloos ook in zich zelven, echter, door geleerden en ongeleerden, met kracht en macht verdedigd wierden. Hy verspreldde, als 't ware, een nieuw licht over de Huishouding der Geesten, - ondermynde het Bygeloof tot op de Fundamenten, - stelde het Priesterbedrog, van ouds her gepleegd, openlyk ten toon, - greep den helschen Goliath, wiens verschrikkingen door domheid en bygeloof op het Menschdom gevallen waren, in zyne sterkte aan, daagde hem uit: is hy zulk een God, hy twiste voor hem zelven, en dat tegen my, om dat ik zynen Altaar omgeworpen hebbe, regt. VI:31; hy overwon, en bande hem en alle zyne legioenen van Duivelen, Spooken, Toveraars en Verschyningen van den Aardbodem, - versloeg de heiren zyner Vyanden, en zegepraalde door de kracht zyner reden.

ô Dat myne Landgenoten dezen waardigen Volksleeraar meer leerden kennen, - zyne Schriften onpartydig onderzochten! Dan zal de gedachtenis van den waarlyk grooten bekker nog lang in zegening blyven, en geen denkbeeldige Duivels, Toveraars, Spooken of Nachtverschynsels, zullen het Menschdom langer kwellen.