Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1804

Opvoedingslessen, betreffende het agtgeeven op de genie der kinderen, om de keuze huns beroeps te bepaalen.

(Uit barrow's Essay on Education.)

Indien zich by een Kind eenige sterke en ontwyfelbaare kenmerken opdoen van bekwaamheid en neiging tot eenig byzonder Beroep, - 't zy dezelve uit de natuur of uit de vroegste opvoeding voortkomen; 't zy ze den oorsprong verschuldigd zyn aan Instinct of aan toevallige omstandigheden, - doen dezelve zich, in 't algemeen, vry vroeg en gemaklyk onderkennen. Dezelve moeten zeker weegen in de keuze eens Beroeps. Maar het daadlyk bestaan van deeze natuurlyke Genie is zo twyfelagtig, of de uitwerkzels daarvan zyn zo zwak, dat men 'er zeldzaam op kan afgaan; en overzulks heeft men 'er niet te veel op te rekenen. Om eens Kinds aanstaande bezigheid op het werkzaam tooneel deezes leevens te bepaalen, behoort onze aandagt zich te vestigen op voorwerpen van grooter aangelegenheid, dewyl dezelve van oneindig meer invloeds zyn op des Kweekelings geluk en deugd.

Dat der Ouderen Leevensstand eerst in rype overweeging genomen worde; als hun staat, hunne bezittingen, hun belang, hunne vooruitzigten. Deeze zullen op de beste wyze de bestemming van den Zoon bepaalen; dewyl het in dien kring valt, dat de Vader hem kragtdaadigst kan bystaan en de ondersteunende hand bieden.

Eerzugtige poogingen, om een Kind verre daar boven te verheffen, loopen dikmaaler uit op het belachlyke en baaren naberouw, dan dat rykdom, eer of genot 'er het gevolg van zyn.

Eens Kinds eigene begeerte om uit te steeken vordert doorgaans veeleer beteugeling, dan aandryven; eer het wederhoudend bit, dan de prikkelende spoor. Eenen Jongeling bot te vieren in de veelvuldige overdaadigheden van kleeding, van tafel, van gezelschap, van uitspanning en verteering, boven de billyke maate van zyn leevensstand en vermogen, om hem, door die middelen, tot een hooger kring in de zamenleeving op te voeren, is zeker nu en dan ge-

[p. 271]

lukt, en op dit gelukken te meermaalen onderstaan. Doch een veel algemeener gevolg is geweest eene deerlyke teleurstelling der Ouderen, en voor den Zoon kwelling, verdriet en elende; hy voelt met verdubbelde zwaarte het gemis van 't geen hy zo lang mogt genieten, en de hardigheden van een laageren leevensstand, waartoe hy geene voorbereiding hadt.

Veele Ouders schynen niet gedagtig aan de welgegronde les van rochefoucault, dat wy ons groot kunnen vertoonen in een Beroep beneden onze verdiensten; doch dat wy doorgaans ons klein zullen opdoen in een Stand, daar boven verheeven. Eertytels zelfs strekken tot schande van hun, wier Daaden hunne Eertytels onteeren. Geene veronderstelling, in de daad, dwaalt verder van het rechte spoor, geene veronderstelling is misleidender, dan dat een Vader zynen pligt, ten opzigte van zyne Kinderen, best betragt, die hun het hoogst verheft boven het peil van zyn eigen Leevensstand.

Noch geluk, noch deugd zyn geëvenredigd aan Rang of Rykdom. Indien eenig Mensch daadlyk meer voldoenings smaakt, dan den Menschen, over 't algemeen, ten deele valt, 't is de Man, die, door eigen wetkzaamheid en vlytbetoon, zich uit een laager tot een hooger leevenskring heeft opgebeurd, en die den ruimen staat, waarin hy verkeert, mag vergelyken met zyn voorigen bekrompener stand.

De stelling, door veelen aangenomen als op goeden grond gebouwd, dat een ryklyke en ruime Leevensstand, niet door arbeid, maar door ersenisse verkreegen, als iet noodzaaklyks tot 's Menschen geluk moet aangezien worden, dunkt my niet omhelzenswaardig: het is my altoos voorgekomen, dat het minder liefde en rechtschaapene genegenheid voor eenen Zoon is, hem ruime middelen na te laaten, dan hem gelegenheid te verschaffen om die zelf te winnen, en hem in een stand te plaatzen, welks verbeteringen van zyn eigen vlytberoon afhangen.

Niets, in de daad, kan de pooging, om een Kind in eenen uitsteekenden leevensstand te plaatzen, regtvaardigen, dan dat hy zodanige talenten bezit, als hem in staat stellen, om zyne pligten te volbrengen, met eere voor zichzelven, en ten algemeenen beste: en te bepaalen of hy weezenlyk die talenten hebbe, mag men veronderstellen dat voor den Vader niet min mogelyk, dan belangryk in de zaak zelve is.