Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1804

Duidelyke Aanwyzing, om de verschillende zoorten der Gonorrhoea naauwkeurig te onderscheiden, en behoorlyk te behandelen. Tot aanpryzing eener nieuwe Geneeswyze, voor beginnende Genees- en Heelkundigen. Naar het Hoogduitsch van Dr. A.F. Hecker, Hofraad en Hoogleeraar der Geneeskunde te Erfurt. Uitgegeeven door J.W. Kirchner, Med. Doct. te Amsterdam. Te Amsterdam, by L. van Es, 1804. In gr. 8vo. 240 bl.

Voorheen hadden 'er, in de behandeling van den Druiper, twee zeer groote misvattingen plaats. Men beschouwde, vooreerst, een Druiper steeds als een Venerisch ongemak, zonder in aanmerking te neemen, dat dit toeval insgelyks uit geheel andere oorzaaken kan ontstaan, gelyk girtanner en anderen,

[p. 585]

reeds vóór jaaren, voldoende hebben beweezen, doch niet met die uitvoerigheid en naauwkeurigheid, welke het gewigt der zaake vordert, en zo als wy zulks in dit keurig Werkje van den Heer hecker aautreffen. Ten anderen, was men voorheen het spoor niet minder byster, in de behandeling deezes ongemaks: dewyl men, 'er niet op lettende, dat de Druiper een plaatzelyk ongemak was, de Geneezing hoofdzaakelyk door aanhoudende Purgeermiddelen trachtte te volbrengen; 't geen eene zeer langduurige, verdrietige en verzwakkende Geneezing ten gevolge had, die daarenboven dikwyls aanleiding gaf tot lastige Nadruppers. Anderen, het nadeel deezer middelen bespeurende, trachteden aan het oogmerk te voldoen, door bloedzuiverende, slymachtige dranken, om dus de smetstoffe af te spoelen en buiten het lichaam te voeren. Dan, daar hierdoor gelykzoortige ongemakken gebooren wierden, en men meer en meer bespeurde, dat de Druiper een plaatzelyk ongemak was, bepaalde men zich vervolgens hoofdzaakelyk tot afwasschingen en inspuitingen; welke laatste, hoe heilzaam, niet alomme in het werk konden worden gesteld, en, door eene onkundige aanwending, dikwyls aanleiding tot kneuzingen enz. gaven. Zeer veel danks zyn wy derhalven den Heere hecker verschuldigd, voor de uitvinding zyner oplosbaare geneezende Kaarsjes, waardoor alles, wat inspuitingen verrichten kunnen, wordt uitgevoerd, terwyl men alle de nadeelen en gevaaren derzelve kan vermyden.

Het Werkje is verdeeld in XVI Hoofdstukken en een Aanhangzel, waarin de Geneesmiddelen, hier aangepreezen, nader worden beschreeven. Met de grootste naauwkeurigheid wordt hier alles vermeld, wat tot de Onderscheiding en Geneezing der verschillende Druiperzoorten eenige betrekking heeft. De kortheid van ons bestek verbiedt ons, daarover verder uit te weiden; te meer, daar de belangrykheid van het hier verhandelde dit Stukje overwaardig maakt, om door allen, die in de behandeling van zodanige ongemakken eenig belang stellen, naauwkeurig te worden geleezen. Alleenlyk zullen wy hier het hoofdzaakelyke mededeelen, betreffende de bereiding der oplosbaare Bougies. ‘Men verkiest (zegt de Schryver) tot het vervaardigen derzelve eenigzins sterke linnen of katoene draden, waarvan elk de lengte eens vingers, of iets meer, heeft. Overal

[p. 586]

moeten zy dezelfde dikte hebben, en zonder knoopen zyn. Ieder draad wordt eene Bougie, op de volgende manier: Vier greinen bytend vast Loogzout worden in vier lood gedestilleerd water opgelost, en by deze oplossing wordt zo veel Arabische Gom gevoegd, dat zy daarvan dik wordt en zich laat trekken. In deze massa doopt men nu zo veele draden, als men voornemens is, Bougies te bereiden, hangt dezelve alsdan, door middel van spelden, elk afzonderlyk, aan een ten dien einde gespannen lint op, en laat ze zo droog worden, dat zy niet krom buigen. Zyn dezelve droog, dan doopt men ze weder, op nieuw, in de gemelde massa, laat ze wederom op dezelfde wyze droogen, en vaart hiermede zo lang voort, tot dat ieder draad overal gelykmaatig, met een glad overtrekzel, bedekt is. Naar mate dat men, door herhaald indoopen en weder droogen, dit overtrekzel dikker maakt, worden de Bougies sterker of zwakker; en het is noodig, dat men ze van verschillende dikte vervaardige, ten einde men, na de gevoeligheid der Pisbuis, uitkiezen kunne.’

De Schryver meldt vervolgens, hoe men moet handelen, om deeze Bougies met andere noodzakelyke Geneesmiddelen te voorzien. De medegedeelde proeve geeft, zo wy meenen, teffens eenig denkbeeld van de duidelykheid en netheid, waarmede de Vertaaler zyne taak heeft afgewerkt. Niet alleen is het Publiek deezen kundigen jongen Geneesheer veel danks verschuldigd, voor de Vertaaling van dit nuttig Werk, maar insgelyks, voor de nuttige Aanmerkingen, waarmede hy hetzelve heeft vermeerderd. Van harten wenschen wy, dat hy, door deszelfs goeden aftrek en verdienden lof, zal aangemoedigd worden, om meer zodanige belangryke Stukken, in onze Moedertaale, verkrygbaar te maaken.