Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1804

Tafereelen uit het Huiselyk Leven. Naar het Hoogduitsch. Door F.M. Overdorp, Geb. Post. Iste Deel. Te Amsterdam, by J. Allart. In gr. 8vo. 346 bl.

‘Uuren ver,’ zegt Mej. overdorp, geb. post, ‘zou men gaarne gaan, om zodanige alledaagsche toneeltjes, die zoo veel huislyk geluk, gerugtloze braafheid, edel menschengevoel, en burgerlyke deugd ademen, wezenlyk te ontmoeten, en by dezelve uit te rusten van zoo veel onaangename toneelen des waren levens, waar men de menschlyke driften zoo dikwyls haatlyke en lage rollen ziet spelen;’ en indedaad, zodanig ene wandeling durven wy haar Ed. wel aanraden; dezelve toch heeft ene grote nuttigheid. Ondoenlyk is zy ook niet, en het zou ook wel niet nodig zyn om verre weg noch ook heel lang om te zwerven. Wat men toch over de menschlyke driften zo dikwyls gezegd heeft, en met het hoogste recht nog dikwyls zeggen kan, het scheelt verbazend veel, door welk een glas men de voorwerpen rondom zich beschouwt: deugd en huislyk geluk, braafheid en menschengevoel zyn nog niet geheel uitgestorven; en men moet wel in den ongelukkigsten hoek der wereld verbannen, in den ellendigsten kring des gezelligen levens geplaatst zyn, wanneer men, met een hart om huislyk geluk te genieten en te doen genieten, in zyn eigen gezin en dat van zyne vrienden gene gedurige en overvloedige gelegenheid vindt, om zich op de hier bedoelde wyze te verkwikken, en van de vermoeijenissen des levens uit te rusten. Deugd en geluk wonen nog niet alleen in de denkbeeldige wereld; en wy beklagen den mensch, die dezelve daar alleen zoekt, maar in de werklyke wereld dezelve voorbyziet. Wy twyfelen geen oogenbuk of de eigene ondervinding van den Schryver dezer Tafereelen gaf hem voor dezelve de bouwstoffen; en de Vertaalster zelve zou ons met

[p. 527]

weinige moeite, wanneer zy van hare begeerde wandeling terugkwam, vele zodanige huislyke toneeltjes uit de werklyke wereld, en in ons eigen Vaderland, kunnen tekenen. Door de overbrenging dezer Tafereelen deed zy intusschen buiten twyfel enen wezenlyken dienst aan menig gevoelig hart; de tweeëntwintig, die zy hier levert, kunnen, voor het grootste gedeelte althands, niet anders dan algemeen behagen.

Wy zyn verlegen in onze keuze om iets ter proeve te geven; en daar ons bestek niet toelaat om een geheel Tafereeltje, ook maar schetsgewyze, mede te delen, waarby het zeker ook te veel verliezen moest, zo willen wy den goeden raad van den waardigen man, die het groot geheim der vrolykheid bezat, uit het vierde stukje, ten nutte onzer Lezers, alleen maar afschryven.

Na aangemerkt te hebben, dat de luchtige huppelende genie der vergenoegdheid niet zeer naauwkeurig wil bezien zyn, - herinnerd te hebben aan den man, die zich beroemde dat het groot geheim om goud te maken geheel naakt voor hem open lag, en die echter een bedelaar was, - en ook daaraan herinnerd te hebben, dat goede bouwmeesters wel eens huizen bouwen, waarin zy zelve niet wonen, enz. vervolgt de waarlyk vrolyke, vergenoegde Vader dus:

‘Even zoo heb ik predikers der vrolykheid, en dichters der levensphilosophie gekend, die zich zelf en anderen door kwaade luimen plaagden, en welker schoone redenen van tevredenheid, juist uit de tegenstrydige gewaarwording voordsproten; terwyl menig eenvoudig mensch die vrolykheid geniet, zonder regt te kunnen verklaaren waarin zy bestaat, en hoe men daartoe komt: tel my maar onder de laatsten; want ik weet u daarover ook niet veel meer te zeggen, als (dan) dat ik altyd getrouw zoek te zyn aan mynen pligt, dat ik nooit veele saamgestelde ontwerpen maakte, naa welke ik eerst in het toekomende gelukkig hoopte te leven; maar dit op het tegenwoordige oogenblik zoek te zyn; terwyl men daarvan maar zeker is; dat ik het goede, dat my wierd aangeboden, overal aannam, na vreugde jaagde, waar ik die onschuldig genieten kon, en verder altoos met weinig te vreden was. Eene trouwe echtgenoote, eenige hartvrienden, en aan kinderen, en daalders, juist zoo veel als de lieve God ons wil toeschikken, en laaten behouden: dit was van oudsher myn' bescheiden' wensch; dit weet gy. Voor 't overige heb ik veel te danken aan eene eenvoudige vraag, die ik my zelven altoos deed - en aan eenige ligte regels.’

‘En die vraag is?’

‘De vraag luid: Hoe zal het over een jaar zyn? En zy heeft my waarlyk in droevige lotgevallen des levens veel geholpen. Gy weet dat ik alle myne kinderen, op myne lieve

[p. 528]

Carolina na, begraven heb, en dat ik dit lyden, niet met stompe ongevoeligheid, tog met redding van myne rust ben te boven gekomen. Hoe zal het over een jaar zyn? dacht ik, wanneer ik een lief kind in het wiegje zag sterven, als ik aan zyne kleine doodkist stond, als men die in de aarde liet neerzinken: ach! dan is zyn klein grafje groen met gras begroeid, en met bloemen bedekt; doch dan zyn ook uwe oogen en uwe wangen weder droog. Het is waar, ik moest dan zoo veel te sterker weenen; maar het weenen op den regten tyd benadeelt niet: ik ontworstelde dan door myne traanen den zwarten kerker van levensverdriet, en vond aan de (den) tederen boezem der weemoedigheid verademing. In tyden van byzondere vergenoegdheid hield ik my ook die vraag voor: Hoe zal het morgen zyn? En dit bewaarde my voor te groote vreugd en onmatigheid in 't genot: zy wekte, wanneer eene kwaade luim myn genot verhinderde, in my de gedachte: ‘Geniet, geniet heden; morgen vroeg moet gy weer werken.’

‘En uwe regels?’

‘Ja, vrienden! die heb ik meer in uitoefening als (dan) in 't geheugen; dezen intusschen vallen my in: b.v. - Bezit wat gy hebt. - Zyt 't geen gy zyt, voornamentlyk voor uwe huisgenooten. 'Er zyn veele menschen die voor de geheele wereld vrolyk, aartig en onderhoudend zyn; maar voor de hunnen niet; en die zyn waarlyk zoo verachtelyk als een mensch, die geen hembd, geen' rok en geen bed heeft; maar een goud horloge tot pronk draagt: “Verkoop uw horloge,” zou ik zulk eenen toeroepen, “en koop u daar voor een deksel voor uwe naaktheid, en een leger voor den nacht.” Myn grootste hoofdmiddel tot opgeruimdheid, zonder 't welk alle anderen niets helpen en geen klem hebben, is die regel: Neem hartelyk deel aan andere menschen. Dit middel gelt voor alle: wie het vlytig gebruikt heeft nooit gebrek. - Die met alle geniet kan zelf niet smagten; en wien de geheele wereld toebehoort, hoe zou die arm kunnen zyn? Dit middel vooronderstelt reeds dat men niet slechts aan de tafel onzer medemenschen verschynt, wanneer de volle beker daarop blinkt; maar dat men ook met hem aan de lykbaar zyner geliefden treedt; doch men wint daar tog nog veel by; want, God dank! nog menigvuldiger staat de vreugdebeker op den disch, als (dan) de baar aan de deur,’ enz.

In onze voorige Lett. bl. 480. reg. 9. staat: à gorge deployé. Lees: à gorge deployée.