Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1804

[p. 497]

De laatste Euangelie-raad van Paulus Bonnet, in leven oudsten Leeraar der Hervormden te Rotterdam; door zynen Zoon Gysbert Weyer Jan Bonnet, Mede-Euangeliedienaar te Rotterdam, aan de Gemeente medegedeeld in eene Leerrede, enz. Te Utrecht, by W. van Yzerworst, 1804. In gr. 8vo. 79 bl.

De Rotterdamsche Predikant bonnet kon zynen waardigen Vader paulus bonnet, wien hy, voor ruim drie jaaren, in den dienst der Gereformeerde Gemeente is opgevolgd, geen waardiger gedachtenis stichten, dan hy gedaan heeft door gemeenmaaking van deze Kerkrede, kort na 's mans overlyden, in January laatstleden uitgesproken, en nu in 't licht gegeeven, met belangryke aanteekeningen, betreffende deszelfs afsterven. Men leert daaruit den geleerden en nadenkenden Man, den regtschapenen en dooröefenden Leeraar, en den eerbiedig geloovigen en welmeenenden Christen kennen, die 't godsdienstig leerstelzel, dat hy zoo veele jaaren anderen geleerd heeft, ten einde toe hartelyk omhelsde, en daarin 't grootst belang stelde, dat Godsdienst en Christendom algemeen mogt gekend en behartigd worden onder de menschen, inzonderheid in de Gemeente, die hy zoo lang gediend heeft. De gesprekken met vrienden en bekenden, en inzonderheid met zynen Zoon, in de dertien laatste dagen van zyn leeven, gehouden, waarvan ons hier, op ontvangene vergunning van den stervenden Leeraar, 't hoofdzaakelyke wordt medegedeeld, zyn zeer gewigtig. 'Er is voor den Menschenkenner en Godsdienstvriend veel uit te leeren. Zeer nadrukkelyk en leerryk zyn, in het byzonder, zyne laatste vermaaningen en raadgeevingen aan de Gemeente, die hy gewild heeft dat door zynen Zoon aan dezelve zouden overgebragt worden. Van dezen hem opgelegden last kwyt zich de jonge Prediker, in deze Leerrede, met aandoenelyken ernst en hartelyke getrouwheid. Hy stelt daarin den plicht der Gemeente en troost van het Euangelie, by het afsterven van godzalige Voorgangers, voor, naar aanleiding van Hebr. XIII:7, 8. Gedenkt uwer voorgangeren, die u het woord Gods gesproken hebben, en volgt hun geloof na, aanschouwende de uitkomst (hunner) wandelinge. Jesus Christus is gisteren en heden dezelve en in der eeuwigheid.

Na eene beknopte verklaaring van deze woorden,

[p. 498]

worden daaruit de volgende leeringen afgeleid. (1) Het is een onschatbaar voorregt, dat de Heer der Kerk zyne Gemeente onder ons reeds lang begunstigd heeft, en nog begunstigt, met voorgangers, die ons het woord van den leevenden God, het heerlyk Euangelie der verzoening en der zaligheid, verkondigden, en daarin nog bedryvig zyn. (2) Het is de plicht der Gemeente, aan die voorgangers in liefde te gedenken, die, getrouw aan hunnen Heer en zynen dienst, geloovig aan zyne beloften ontslapen zyn. (3) Om op de regte wyze aan onze voorgangers, die ons het woord Gods verkondigd hebben, te gedenken, moeten wy vooral letten op de uitkomst hunner wandeling. (4) Het aanschouwen van de zalige uitkomst der wandeling van onze ontslapene voorgangers, die ons het heerlyk Euangelie verkondigd hebben, verplicht ons te meer, om hun geloof na te volgen, en naar hunnen raad ons te gedraagen. (5) Wat verandering 'er ook moge plaats hebben, onder de dienaars der Kerk, Jesus Christus blyft onveranderlyk dezelfde. (6) Zóó Hem, als die gisteren, heden en in eeuwigheid dezelfde is, te eerbiedigen, en aan Hem vast te houden, geeft troost in de smertelykste omstandigheden, en in den dood.

By de derde leering neemt de Leeraar gelegenheid, om 't geen zyn eerwaardige Vader hem gelast had, in zynen naam, aan de Gemeente te zeggen, aan dezelve mede te deelen, met invoeging van veele byzonderheden van 's Mans zalig sterfbed, waaromtrent, in achteraan geplaatste aanteekeningen, nog 't een en ander, tot nadere opheldering, der vergetelheid ontrukt is. Men ziet daaruit, dat de meer dan 87 jaarige Gryzaart aan de Gemeente heeft willen laaten zeggen, dat hy, tot zyne laatste oogenblikken toe, aan de Leer van zyn Kerkgenootschap, met de volste overtuiging, vastgehouden heeft, en daarin ook nu, in het gezicht des doods, waaren troost vond; dat hy wenschte, dat de Leeraars en de Gemeente, ook na zynen uitgang, de zuivere waarheid bestendig hartelyk zouden liefhebben, en, in allen hunnen wandel, behartigen, het geen tot liefde, vrede, stichting en waare godzaligheid dient; dat hy alle zyne Ambtgenooten voor hunne onverdiende hulp, en alle zyne Vrienden, en ook de geheele Gemeente, hartelyk bedankte voor zoo veel liefde, genegenheid en achting, aan hem onwaardigen bewee-

[p. 499]

zen; dat hy elk en een iegelyk raadde en vermaande, om God en Jesus te dienen, en het geloof aan God en Jesus te vercieren door een dankbaaren, Euangelischen, godzaligen wandel, en dien vrede onder menschen en volken te bevorderen, die de verzoenende Christus heeft aangebragt en leert, enz. Meest belangryk zyn ons voorgekomen de bygevoegde aanteekeningen, die 's mans verstand en hart eere aandoen. Een weinig minder gehechtheid aan aangenomene leerbegrippen, die hy steeds aanmerkt als de alleen waare, in Gods Woord geöpenbaarde, Christelyke Leer, zou aan zyne vermaaningen nog meer kracht van overtuiging bygezet hebben. - Aanmerkingen over de bekroonde Verhandeling van Prof. van beeck calkoen, over het Specimen Criticum in Platonem van Prof. van heusde, zou men hier mogelyk niet verwacht hebben. Luie en dweepzieke Predikers, wier kennis en oefening zich naauwlyks verder uitbreidt dan hun Theologisch Systema, ontvangen hier eene nuttige les. Opmerkelyk is ons ook voorgekomen, 't geen de stervende Gryzaart zeide, omtrent de zoo zeer gewenschte bekeering der Heidenen: ‘Dat men 'er toch ernstig om bidde. Jesus leeft en regeert.’ - En op een anderen dag: ‘Gy weet, myn Zoon! myne denkwyze over de zaak van het Zendeling-genootschap: daar is wel het een en ander, het welk ik, naar myn inzien, gaarne anders wenschte; maar dat neemt het gewigt der zaak niet weg. Dat men toch aanhoudend, ernstig bidde om de bekeering van Heidenen, Jooden en zoo veele onkundigen. God toont aanvanglyk, wat Hy doen kan; - en dat men elkanderen opwekke, om nuttig te zyn voor het Koningryk van den Heere Jesus.’ - Zyne laatste woorden zyn geweest: in God een eeuwige rotssteen, en dat is genoeg, die wankelt nooit.