Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1804

Iets over het Galvanismus, door C.P. Sander, Leeraar der Luthersche Gemeente te Rotterdam. Te Rotterdam, by J. Hofhout en Zoon, 1804. In gr. 8vo. 35 bl.

‘Het eenigste oogmerk, (zoo luidt het begin van dit Stukje) waarmede deze weinige bladeren, (bladen) die misschien voor veelen niets nieuws zullen behelzen, worden uitgegeeven, is, om het Slot van dezelve algemeener bekend te maaken, en daardoor den menschlievenden wensch des Schryvers te ondersteunen,’ enz. Naardien nu deeze indedaad menschlievende wensch alleenlyk bestaat in onze Landgenooten opmerkzaam te maaken op de aanwending van het versterkt Galvanisme, of Voltasche Colom, by twyfelagtige sterfgevallen of zoogenoemde schyndooden, zoo zoude de Schryver, onzes achtens, zyne bedoeling zeer gevoeglyk, en misschien beter, kunnen bereikt hebben, met zyne gevoelens daaromtrent, veel verkort, briefsgewyze in een of ander periodiek Werk te plaatzen, in stede van eene afzonderlyke Brochure te schryven over een onderwerp, omtrent welk wy van alle zyden, als 't ware, overstroomd worden, en in welke bovendien, behalven dat ze, wat de zaak zelve betreft, in een' veel te gedrongen styl geschreeven is, eenige zaaken gevonden worden, die hier in het geheel niet te pas komen; wat belang heeft b.v. het Publiek, om te weeten, dat de Wel-Eerw. scheffer met zyne familie eenen dag by den Schryver doorgebragt, of dat de Wel-Eerw. sander met den Veldprediker van Saxen-Gotha eene Microscopische Correspondentie! heeft gehouden? - Wat instuschen 's Schryvers oogmerk betreft, dit kunnen wy niet anders dan zeer pryzenswaardig noemen; want schoon wy niet even veel geloof hechten aan alle de verschillende vertelsels van het leevend begraaven, zoo houden wy ons evenwel overtuigd, dat 'er, over het

[p. 196]

algemeen, te weinig oplettendheid plaats heeft in de verschillende gevallen van spoedig sterven, waaromtrent ook indedaad nog zeer veele duisterheden heerschen; weshalven ook elke pooging ter verbetering en opheldering dank verdient. Of echter het versterkt Galvanisme, het zy als een proefmiddel om den schyn-dooden van den waaren te onderscheiden, het zy als een middel tot herstel om den schyndooden wederom tot leeven te brengen, geheel voldoende zoude weezen, - en of de onbepaalde aanwending daarvan, in die gevallen, zomwylen niet tot nadeel van zoodanigen ongelukkigen konde strekken, - dunkt ons op verre na nog niet beslist te zyn; althans de werking van het Galvanisme op volstrekt doode dierlyke ligchaamen, en de verschillende weezenlyke oorzaaken van de spoedige waare of schyn-stersgevallen in het oog houdende, zullen zich nog menige zwaarigheden opdoen; in welke echter te treeden, ons bestek niet toelaat.