Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1803

Opheldering van aartsvader Jacobs zegen over Naphtali, Gen. XLIX:21.

Naphtali is eene losgelaatene Hinde. Hy geeft schoone woorden.

(Ontleend uit Scripture Illustrated, by Engravings, referring to Natural Science, Customs, Manners, &c. by the Editors of calmets History of the Bible.)

Dat deeze voorspellende Zegenbede des Aartsvaders opheldering vordert, straalt elk in 't ooge, die de Taalkunde raadpleegt, of derzelver meening onderzoekt. Naphtali is een Hinde; eene Hinde behoort tot het vrouwlyk geslacht; Hy is een teken van het manlyk; naphtali is dan hier en manlyk en vrouwlyk: doch in welken zin, of tot welk oogmerk, wordt hier van een Hartebeest, 't zy manlyk of vrouwlyk, gezegd, dat hy woorden geeft? en wat betekent het, schoone woorden? Welk eene meening hegt de Leezer aan die uitdrukking? Waar is de eenheid van het geheel, of de eigenaartig-

[p. 475]

heid der deelen? Hoe stemt deeze zinspeeling overeen met de natuur, of met de volgende gesteltenis en geschiedenis van deezen Stam? Wy vinden slegts weinig bystands, wanneer wy oude of laatere Overzettingen raadpleegen.

Bochart, houbigant, durel, michaëlis en anderen hebben, in overeenkomst met de LXX, deeze Vertaaling gegeeven: Naphtali is een zich uitspreidende (Terpentyn) boom; geeft schoone takken. Dit maakt de gelykenis eenpaarig; doch de zinspeeling op een Boom schynt met voordagt door den Aartsvader gespaard voor zynen Zoon joseph; ten wiens opzigte hy getuigt: Joseph is een vrugtbaare Tak; een vrugtbaare Tak aan eene Fonteine, en elke der takken loopt over den muur. Joseph nu zou by een minder voorwerp vergeleeken zyn, indien naphtali by een geheelen Boom voorheen vergeleeken was: de herhaaling van dit zelfde denkbeeld is ook niet waarschynlyk.

Alles draagt getuigenis van de verlegenheid, waarin de Vertaalers en Verklaarders zich bevonden hebben. Laaten wy zien, of het behulp der Taal- en Natuurkunde ons niet konne te stade komen. Het woord Aileh is, even als ons woord Hartebeest, toepasselyk op Dieren van beiderlei Sexe - het woord, losgelaaten vertolkt, geeft eene werkzaame beweeging te verstaan, eene uitschieting, voortspruiting en voortzetting tot zekeren afstand - het woord, hy geeft, kan uitschieten betekenen: de woorden schoone Takken kan men behouden, en op de hier gelegde gronden dit vers vertaalen:

Naphtali is een Hartebeest, in vryheid zwervende; Hy brengt schoone takken voort.

De Engelschen bezigen het woord Takken ten opzigte van de Hoorns der Hartebeesten, en is dus de zinspeeling volmaakt dezelfde als in 't Hebreeuwsch; de Franschen gebruiken het woord Bois (Hout), om Hartehoornen te betekenen. Tot verdere staaving deezer Vertaalinge dient, dat de Hoorns der Harten alle jaaren afvallen, en jaarlyks op nieuw uitschieten. Die hoorns zyn breed en zwaar, naar gelange van den overvloed en de voedende kragt der weiden; of zy worden in

[p. 476]

derzelver groei gestuit, indien het voedzel schaars of schraal is. Buffon is hierover breed, in zyne beschryving van dit Dierengeslacht.

Overeenkomstig hier mede, mag men op de Voorspelling van jacob deeze aanmerkingen maaken. Naphtali zal een Land bewoonen, zo ryk, zo vrugtbaar, zo gerust, zo ongestoord, dat hy, naa zich gevoed te hebben in de rykste en overvloedigste weiden, Takken, dat is Hoornen, zal uitschieten van de treflykste grootte.

Hiermede zinspeelt de Aartsvader op het gelukkig Lot van naphtali, niet rechtstreeks, maar zydelings; niet door de kragt eener rechtstreeksche beschryvinge, maar by toespeeling, ontstaande uit de waarneeming der uitwerkzelen. - In de daad, het Lot deezer Stamme was ryk in Weidlanden, en de grond was, volgens de aanmerking van calmet, zeer vrugtbaar in Koorn en Olie: weshalven de eigenlyke kragt der woorden en de vervulling der voorzegging voor de gegeevene uitlegging deezer plaats pleiten. Wy hebben niet noodig, tot de gelykenis, van een Boom ontleend, te komen, om aan deeze plaats eene klaare en eenvoudige betekenis te geeven: veel min zyn wy verpligt, de verkeerde overzetting onzer Vertaaleren te behouden, welke men mag zeggen, dat eene onmogelykheid en tegenzeggelykheid behelst: dit alles komt te sterker voor, daar waarschynlykheid en eigenaartigheid voor de thans gegeevene Overzetting pleiten^(*).

(*) Het Werk, waaruit wy deeze Vertaaling ontleenden, is met Plaaten uit de Natuurlyke Historie, tot opheldering, vercierd. De hier bygevoegde Plaat vertoont drie Hartenkoppen van een beroemd Hoogduitsch Beesten - schilder; een deezer vertoont den kop van een Hart, 't welk, langen tyd zich gevoed hebbende in de bosschen van Duitschland, zeer groote Hoornen en Takken gekreegen hadt; de punten, daar aan te tellen, bedroegen niet minder dan zes- en-zestig. Laat dit (zegt de Engelsche Schryver) ten bewyze dienen van de uitwerkzels der vryheid en des overvloeds, gelyk de Zoon van jacob, waarvan het ten zinnebeeld strekt.