Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1803

[p. 57]

Wyze, om ruw zeezout wit, en ten keuken-gebruike onmiddelyk geschikt te maaken, zonder behulp van vuur.
Door Pajot Descharmes.

Ruw of ongezuiverd Zeezout is, gelyk elk weet, overdekt met een dunne aardagtige korst, welke de witheid van 't zelve meer of min vermindert. Het is eene zaak van eenig aanbelang, zo ten aanziene van de zindelykheid als van de gezondheid, het Zout te zuiveren van die vreemde zelfstandigheden, die alle de zyden der crystallen bezetten.

Tot dus lange heeft men het Zout gezuiverd, door ontbinding, doorzyging of nederploffing, naar gelange men die werking verrigt op een grooter of kleinder schaal, en voorts door uitdamping. Deeze handelwyze vordert tyd, hout of andere brandstoffe, daartoe geschikte ketels. Veelen, nogthans, zyn van die bewerking onkundig; soms hebben zy geen tyd om dezelve in 't werk te stellen; ook ontbreekt het wel eens aan de noodige ketels en brandstoffe. Ik heb, daarom, geoordeeld, dat eene bewerking, welke noch byzondere ketels, noch brandstoffe vordert, die van geene kosten vergezeld gaat, ten allen tyde in 't werk kan gesteld worden, en binnen elks bereik valt, van eene algemeene nuttigheid kan weezen. Die bewerking is de volgende:

Neem vier Oncen Ruw Zeezout; bespreng het, met een weinig waters, als het droog is, tot het eenigzins vogtig wordt; doch deeze bewerking zal zeldzaam noodig weezen. Doe het Zout in den hoek van een tafellaken, of ander linnen; maak daarvan eene soort van zak, welke gy in de eene hand moet houden, terwyl gy met de andere het Zout wryft en schudt tegen den binnenkant des doeks, een half uur lang. Doe dan het Zout in een ander gedeelte van het doek, herhaalende deeze behandeling zes, zeven, of agt keeren, naar gelange het Zout meer of min vuil heeft. - Naa dat het Zout de eerste keer gerold is, begint het doek vlekken te vertoonen, veroorzaakt door de aardagtige stoffe, welke het Zout loslaat, en welke

[p. 58]

merkbaar afneemt, by elke plaatsverandering, tot zy geheel verdwynt. Doorgaans moet het Zout elke twee of drie keeren, dat men het van plaats verandert, besprengd worden. De witmaaking zal te spoediger toegaan, als men het Zout, vóór het besprengen, eenigzins kneust.

Naa twee of drie besprengingen en schuddingen is het Zout doorgaans zo zuiver en wit als het gerafineerde, volgens de gewoone ontbinding en uitdamping. - Het verlies aan gewigt is in beide de gevallen bykans 't zelfde, te weeten omtrent een agtste, wanneer het Zout droog is, en men zorg gedraagen heeft, om, by elke plaatsverandering, de korrels, welke aan het doek kleeven, af te schudden. 't Is, over 't algemeen, het witste Zout, 't welk in deezer voege blyft kleeven, en men kan het onbeschroomd afschudden, naardemaal de aardagtige stoffe, welke zich aan het doek zet, 'er niet van los gaat, voor dat het doek droog is. Het Ruwe Zout, in den gewoonen handel voorkomende, heeft doorgaans 12½ ten honderd vreemde stoffe, waarvan de helft water is, en omtrent even veel aarde.

Deeze bewerking, welke ik, uit hoofde van de eenvoudigheid, aanzie als geschikt om nuttig te weezen ten huislyken gebruike, zou misschien toepasselyk gemaakt kunnen worden op Zoutbewerkingen in 't groot.