Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1803

Geschiedkundig verslag van de onderverdeeling der Heilige Schrift in hoofdstukken en versen.

(Uit The Preface to a new Edition of the Holy Bible, by john reeves, Esq.)

De wyze, om den inhoud van een Boek in kleine Versen af te deelen, is byzonder eigen aan den Bybel; en 't is het misbruik van dus een bedryf, tot geheel andere einden ingerigt, 't welk den oorsprong en voortgang van 't zelve belangryk maakt.

[p. 53]

De Heilige Boeken, zo Hebreeuwsche als Grieksche, kwamen uit de hand der Schryveren, en in die der zodanigen, voor welken zy oorspronglyk werden opgesteld, zonder eenige verdeeling van dien aart. Het eerst, dat men iets van dusdanig eene verdeeling noodig hadt, was naa de Babylonische Gevangenis: de Jooden hadden het oorspronglyk Hebreeuwsch meest vergeeten; wanneer het in de Synagoge geleezen werd, was 'er eene vertaaling in het Chaldeeuwsch voor het Gemeen noodig. Om deeze vertaaling verstaanbaar en nuttig te maaken, was de Leezer van den Hebreeuwschen Text gewoon, by korte afdeelingen op te houden, terwyl de Vertaaler die afdeeling in het Chaldeeuwsch overbragt, Deeze ophoudings-plaatzen kreegen allengskens eene vastere bestemming, en werden in de Handschriften uitgemerkt, vormende eene soort van Versen, gelyk die in onze hedendaagsche Bybels. - Deeze verdeeling in Versen was bepaald tot de Hebreeuwsche Afschriften, en tot het Volk, waarvoor dezelve bestemd was. Geen zulk eene Verdeeling werd gemaakt in de Vertaaling der LXX, noch in de Latynsche; zo dat de Bybel, in de Grieksche en Westersche Kerk in gebruik, zonder eenige verdeeling van dien aart was, beide in het Oude en Nieuwe Testament.

In laateren tyde vondt men het egter noodzaaklyk, eene Verdeeling en Onderverdeeling in de Heilige Boeken te maaken: doch het was met een geheel ander oogmerk; te weeten, om met meer gemaks en zekerheids aanwyzingen te doen. Men verhaalt, dat Cardinaal hugo, in de XIIIde Eeuw, eene Concordantie van den geheelen Latynschen Bybel maakte, en dat hy, ten wille van aanwyzing, beide het Oude en Nieuwe Testament in Hoofdstukken verdeelde, zynde dezelfde verdeeling, welke wy nog hebben. In deeze Hoofdstukken maakte hy Onderverdeelingen, dezelve onderscheidende door de Letters van het Alphabet; hierdoor was hy in staat om overwyzingen van zyne Concordantie tot den Text van den Bybel te maaken. De nuttigheid van zulk eene Concordantie deedt dezelve hooge agting verwerven; en de verdeeling in Hoofdstukken, op welke dezelve gebouwd was, werd met dezelve door de Godgeleerden van Europa aangenomen.

Deeze Afdeeling in Hoofdstukken werd naderhand,

[p. 54]

in de XVde Eeuwe, omhelsd door eenen geleerden Jood, met het zelfde doel om aanwyzing te doen, daar hy eene Concordantie op den Hebreeuwschen Bybel maakte. Deeze was Rabbi mordechai nathan, die het werk een stap verder bragt; want, in stede van de Onderverdeelingen van Cardinaal hugo te blyven aankleeven, maakte hy andere veel kleindere, en onderscheidde ze niet door Letters, maar door Getallen. Deeze vinding werd in de Latynsche Bybels aangenomen, en zy maakt de tegenwoordige Versen van het Oude Testament uit. Mogelyk is hy, dit doende, voortgevaaren op den voet der oude Onderverdeelingen, lang voorheen tot de Chaldeeuwsche vertaaling in gebruik.

Hieruit blykt, dat de tegenwoordige verdeeling van het Oude Testament, in Hoofdstukken en Versen, eene uitvinding is, deels Joodsch, deels Christens, en by beiden alleen tot een aanwyzings-middel diende, en niet ten eersten oogmerke hadt eenige eigenaartige verdeeling van de onderscheide onderwerpen, daarin begreepen.

Het Nieuwe Testament bleef zonder eenige onderverdeeling in Versen, tot 'er in 't einde een gemaakt werd, met het zelfde oogmerk om eene Concordantie te vervaardigen, omtrent het midden der Zestiende Eeuwe. De vervaardiger daarvan was robertus stephenus, de beroemde Drukker te Parys. Hy volgde het voorbeeld van Rabbi nathan, met de Hoofdstukken in kleine Versen af te deelen, en Getallen 'er by te zetten; hy drukte eene Uitgave van het Grieksche Testament, zo gemerkt. Welhaast kwam deeze verdeeling in algemeen gebruik, gelyk de vroegere van het Oude Testament, daar zy zich aanprees tot het maaken van eene Concordantie, daarop gebouwd; en Latynsche Testamenten, zo wel als Bybels, werden naderhand altoos in Hoofdstukken en Versen afgedeeld.

Het bleef voor de Overzetters van den Engelschen Bybel bewaard, deeze uitvinding tot een uiterste te brengen. De Aanvang van elk Hoofdstuk was in alle gedrukte Bybels met een nieuwen Regel begonnen; maar de Versen waren alleen gemerkt door het Getal, of op den Kant, of in den Text: zodanige snipperende afdeelingen oordeelde men toen niet geschikt om onderscheide Paragraphen te maaken. Maar de Engelsche Overzetters, die, geduurende de vervolging van Konin-

[p. 55]

gin maria, na Geneve gevlugt waren, en daar eene nieuwe Overzetting uitgaven, naderhand bekend onder den naam van den Geneefschen Bybel, scheidden alle Versen vaneen, maakende van ieder een onderscheide Paragraaph. Deeze nieuwe wyze van doen werd met zo veel goedkeurings als de voorgaande ontvangen, en men begon alle Bybels, in alle Taalen, op dezelfde wyze met onderscheidingen in Versen te drukken, 't welk tot heden heeft stand gehouden.

Eene zonderlinge bestemming in de daad, welke geen ander Boek is wedervaaren. Want, in alle andere Werken, is het Register of de Concordantie, of wat ook ten hulpmiddel voor den Leezer diene, zo ingerigt, dat het onderworpen is aan het oorspronglyk Werk; maar in den Bybel alleen is de Text, of het Lichaam des Werks, misvormd, om denzelven te schikken naar de Concordantie, daartoe behoorende; en het begrip, van als een Leesboek gebruikt te worden, is opgeofferd aan dat van Overwyzing.

In gevolge hiervan vertoont zich de Bybel, by het openen, aan het oog veeleer als een Boek van aanwyzing, dan van leezing; en het is zeer te vreezen, dat deeze omstandigheid den Bybel dikwyls als zodanig een Boek doet gebruiken: men bedient 'er zich van, om eene aanhaaling te doen, die te wettigen, en zet den Bybel weg!

Welk Boek kan grondig verstaan worden, wanneer men 't zelve op zulk eene wyze raadpleegt! Zy, die hunne Schriftuurleezing wyder uitstrekken, maar steeds dezelve blyven regelen naar de Hoofdstukken en Versen, hebben niet veel meer kans, om die Schriften uit het waare oogpunt te beschouwen.