Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1803

Magazyn van Spreekwoorden, opgehelderd door Voorbeelden en Vertellingen, tot een Leesboek voor de Jeugd. IIIde Deel. Te Amsterdam, by W. van Vliet, 1802. In 8vo. 207 bl.

Met dit Deeltje wordt dit Magazyn gesloten, en by hetzelve een algemene Tytel met een niet onaardig Vignetje afgeleverd, en is ook dit Stukje met een Plaat versierd. Wy hebben gene reden om den lof terug te nemen, dien wy reeds voorheen aan dit Magazyn gegeven hebben, maar blyven het, als ene leerzame en onderhoudende lecture voor Kinderen, aanpryzen. Een zeer kort voorbeeld kiezen wy ter proeve: wiens brood ik eet, wiens woord ik spreek.

‘Jacob rietveld was winkelknecht by eenen man, die juist den besten naam niet had; want hy was gierig en lomp, en behandelde zyne dienstboden ook niet te best. Zy hielden het daarom zelden lang by hem uit. Maar jacob was, niet te min, reeds verscheidene jaren by hem in dienst geweest. Wanneer hy nu in gezelschap kwam en 'er van zynen Heer gesproken werd, sprak hy altyd het beste van hem, ja verdedigde hem zelfs, zoo goed hy kon, ofschoon dit somtyds veel moeite in had.’

[p. 184]

‘Maar zeg my toch eens,’ voerde hem op zeker gezelschap een zyner vrienden te gemoet, ‘hoe kunt gy toch iemand voorspreken, die, in de gansche stad, voor eenen vrek en lompert bekend staat?’

‘Wiens brood ik eet, wiens woord ik spreek,’ andwoordde jacob. ‘Hy is, wel is waar, geen best man, maar hy is doch zoo erg niet, als de menschen hem maken. En, bovendien, geeft hy my immers kost en woning, waarom zou ik dan slecht van hem spreken?’

‘Van der slyp vernam nu, natuurlyk, ook, dat zyn knecht jacob zich zoo braaf omtrent hem gedroeg, en hy kreeg hem daarom lief; want zoo veel menschlyk gevoel bezat hy toch nog. Hy behandelde hem, uit dien hoofde, ook vriendlyker, dan de overige knechts, ja vereerde hem zelfs, nu en dan, een geschenk.’

‘Maar dit was het eenigste gevolg van zyn edel gedrag niet. Ook andere kooplieden in de stad leerden hem als een braaf jongeling kennen en gaven zich alle moeite, om hem by zich in dienst te krygen. Want elk dacht, natuurlyk, gedraagt jacob zich zoo omtrent eenen slechten Heer, hoe zal hy niet jegens eenen goeden handelen!’

‘Jacob bezat geen duit geld, maar hy was ryk in vlyt, eerlykheid, verstand en braafheid van gedrag. Hy verkeerde met de dochter van een ryk winkelier, maar durfde haar niet aanspreken, dewyl hy arm was. De vader echter, die zyne liefde bemerkt had, sprak 'er hem zelf over, en kortom, hy kreeg de dochter. De rede hier van was, dat hy zich niet alleen wel gedroeg, in het algemeen, maar ook, gelyk reeds gezegd is, zich zoo edel, omtrent eenen Heer, gedraagen had, die overal in eenen kwaden naam stond.’