|
| |
Hieronymi de Bosch, Curatoris Academiae Lugduno Batavae, Carmen, viro prudentissimo, Rutgero Jano Schimmelpenninck, J.U.D. ad Pacem Ambianensem Batavorum Legato, Confecta Pace, salva Republica, redeunti dicatum II Junii MDCCCII. Cum hujus Pacis solemnia publice celebrarentur.
De Algemeene Vrede, gesloten te Amiens, den 27sten van Lentemaand, 1802. Toegezongen aan de Nederlanders, door Cornelis Loots. Uitgesproken in het Departement der Letterkunde van de Maatschappy Felix Meritis, den 21sten van Grasmaand, 1802. Te Amsteldam, by P.J. Uylenbroek. In gr. 8vo; met de Voorafspraak, 24 bl.
Op den Algemeenen Vrede. Door S. Styl. Te Harlingen, by V. van der Plaats, 1802. In gr. 4to, 8 bl.
Lierzang op den Vrede van den 27 van Lentemaand, 1802. Opgedragen aan Hoofdbestuurders en Leden der Bataafsche Maatschappy, Tot Nut van 't Algemeen. Uitgesproken ter Vergadering van het Utrechtsche Departement, op den 21 van Grasmaand, 1802. Te Utrecht, by de Wed. J. van Terveen en Zoon. In gr. 8vo. 16 bl.
| |
| |
Europa bevredigd, in Lentemaand, des Jaars 1802; Lierzang. Door den Vrindenkring, ter Zinspreuk voerende: Kunst door Vrindschap volmaakter. Te Amsteldam, by P.J. Uylenbroek. In gr. 8vo. 15 bl.
Wy voegen hier deeze vyf Dichtstukken byeen, omdat ze allen, hoewel elk op zyne wyze, het heil des Vredes en den roem der Helden bezingende, van waare Dichterlyke schoonheid proeven opleveren.
De waardige de bosch, als Geleerde en als Dichter, beide van den eersten rang, met roem bekend, bezingt den lof des verdienstelyken Gezants, de rampen des Oorlogs, het heil des Vredes, en de blydschap, over de schoone vooruitzigten op toekomstig Volksgeluk. Om eene keuze uit het menigvuldig schoone en verhevene bykans verlegen, bepaalen wy ons tot de volgende schets van de zegeningen des herstelden Vredes, de rampen des Oorlogs vervangende, als eene vrugt der verdienstelyke werkzaamheden van den doorluchtigen Ambassadeur.
Pax nos alma vocat, comtis quae flore capillis
Prodit, & auspiciis exhilarata tuis.
Laetâ fronte videt rediens in rura colonus
Nunc alimenta manu quaerere posse suis.
AEgra fuit conjux, sed, quae foret utilis aegrae
In devastato non erat herba solo.
Orabant patrem praeberet pabula nati,
Pabula at incultus nulla ferebat ager.
Suscipis illorum caussam, graviterque peroras,
Unde cibum soboli praeparet uxor, habet.
Illa tuum ex merito repetit per prandia nomen,
Nec domus in laudes desinit ire tuas.
Navita, non ventis, non debellatus ab undis,
At piratarum tradita praeda gregi,
Horruit expansis volitare per aequora velis,
Cumque suâ patriae perdere puppe decus.
Munera Pax niveae simul ac rata fecit olivae,
Liber in Eoas per mare currit aquas.
Unde redux largâ ditabit merce Penates,
Quâ patriae crescant civis & urbis opes.
Den Voorstander der Geleerdheid, den Bezorger van het Leidensche Hoogeschool waardig, is het volgende tafereel, de van nieuws verwakkerde zucht ter oeffeninge vermeldende, nevens het Vredefeest, door het Hoogeschool te vieren.
| |
| |
At desolatas Pallas ploraverat aras,
Debita desertis nec data thura focis.
Pacis in adventum mores repetuntur & artes,
Panditur optatae dulce salutis iter.
Templa recluduntur, sua dantur dona Minervae,
Nobile doctrinae splendet, ut ante, jubar.
Gratia, cum geminis conjuncta Sororibus, ardet
Mollia formoso rura ferire pede;
Phoebeoque juvat modulari carmina plectro,
Musarumque choris inseruisse manum.
Illud agit Leidae Doctorum nobilis ordo,
Illa Batavorum lumina Gymnasii.
His ducibus celebrare diem laetantur alumni,
Quâ primum nitidis risit oliva comis.
Hoc festum sollemne parans Academia cives
Undique pacatos in sua vota trahet,
Exemplumque dabit, recreans Concordia Musas
Quale juventuti det bene culta decus.
Het Dichtstuk van den verdienstelyken loots, hoewel, hier en daar, blyk vertoonende van den haast, met welken het, volgens het Voorberigt, is opgesteld, doet, over 't geheel genomen, eere aan den Dichter. Men ontmoet 'er verhevene gedagten, met gepaste woorden omkleed, en dat leevendig vuur, welk zyne voortbrengzels kenmerkt. Ziet hier ter proeve een tafereel van het door den Oorlog beroerd Europa.
'k Zie eensslags de aarde in kryg, verdeeld in haar belang,
De duisterheid en 't licht, de vryheid en den dwang:
'k Zie hier der reuzen kracht voor kloeke list bezwyken,
Daar de armoede, in triomf, op 't eigendom des ryken.
Geen zee, op welk een strand zy hare golven giet,
Die harer baren kruin niet vlakgeschoten ziet.
De bergspits, boven 't oord des donders zelfs verheven,
Ziet de oorlogsbliksems thans met siddring om zich zweven.
De afgronden braken vuur met akelig gerucht;
Het pulfor smet het zwerk, en weêrlicht door de lucht.
't Schuimbekkend Zuiden, zich ontscheurende aan zyn banden,
Stort, als een wervelwind, op de omgelegen landen,
Terwyl 't verbolgen Noord, uit Ruslands ysgewest,
Zich weêr op 't Zuiden wreekt, en 't naar zyn holen prest.
't Is alles kryg, elende en moord, en woest geplonder,
En de aard' zucht wezenloos, verdoofd door d'oorlogsdonder.
Wat oord de vorst des dags op d'eeuwgen togt doorsnelt,
En of zyn vierspan ryst, of mat ter ruste helt,
Hy vindt alom een' gloed, die woest hem slaat in de oogen,
En is onmagtig 't bloed, dat de aard' doorweekt, te droogen.
| |
| |
Elk volk zet in dien stryd de laatste kracht op 't spel:
Men zwicht, en byt weêr toe, als leeuwen bits en fel:
Natuur ziet, als verstomd, de onbuigbre menschheid trotsen
Al 't leed van staal en vuur, gelyk onkwetsbre rotsen.
De waerelddeelen slaan, in dezen noodorkaan,
Al wagglend tegeneen: hun jongste stond spoedt aan:
'k Zie volk by volk alreeds in d'oorlogsvloed bedolven:
Ook Neêrland reikt zyn hand om redding uit de golven.
Te fraai zyn de regels, ter eere van buonaparte gezongen, dan dat wy dezelve onafgeschreeven kunnen overslaan.
Maar hoe! wat oorlogsgod snelt door de nacht der jaren,
Uit de oude heldenteeld, voor 't spits der Fransche scharen?
Een bliksemende gloed brandt in zyn stoute vuist;
Ontzettend is het vuur, dat door zyne adren bruischt;
Hy stort verschriklyk neêr, met snelgewiekte benden,
Van 't hemelhoog gebergte, Italie op de lenden,
En treft, grootsch op trofeên, den Tybergod ontrukt,
Als een orkaan den Nyl, die siddrend voor hem bukt.
Hoe! zal de hoef van 't ros, waarop hy aan komt stormen,
Noch meer de ontheisterde aarde omwroeten en misvormen?
Of scheidt zyn magtige arm, met eenen wonderstaf,
Den chaos van Europe en 't licht van 't duister af?
Ja, bonaparte rukt het slagzwaard uit de schede,
Maar wyd het aan de zege op 't outer van de Vrede:
Hy zweert eene eedler veet dan eertyds Hannibal,
Gerust, dat hy dien eed volbrengen kan en zal;
Geen volk is, door zyn' wrok, den ondergang beschoren,
Neen; vrede en rust heeft hy de schreijende aard' gezworen.
Niet zonder verbaazing hooren wy den gryzen Dr. styl met een edel vuur van welbestuurde verbeeldingskragt de snaaren tokkelen. Gedagtig aan voorgaand leed, en vooruitziende op toekomstig Volksgeluk, zingt hy, onder andere:
Ons Neêrland heeft ook ruim zyn deel gevonden,
In de ongenaê der wisselvalligheên;
Eens uit Berlyn, en menigmaal uit Londen,
Eer 't heilgestarnte aan onze kim verscheen.
Nu is 't verlost, gelouterd van zyn kwaalen,
Naar wensch vereend, gevest op vasten grond,
Om in den kring, waartoe 't zich laat bepaalen,
Het troetelkind te zyn van 's Waerelds rond!
Wy zien eerlang een Mastbosch honig zweeten,
Op scherpen hulst of els Narcissen staan,
En Ceres, in een gulde wolk gezeten,
Een rykdom voên, wiens weelde nooit kan schaên.
| |
| |
Provo kluit, de Dichter van den eerstgenoemden Lierzang, hoewel, over 't geheel, van verdienste niet ontbloot, is zomtyds minder vloeiende dan zyne Kunstbroeders. Behalven het gebruik van Koopmanschap in de plaats van Koophandel, zal het driemaal voorkomende weer, in het volgende Couplet, aan zommigen stooten.
Zie, Koopmanschap! uw kielen wenden
Den steven schuimend weer naar Zee.
Heel 't Oosten zal zyn rykdom zenden,
En schatten brengen naar uw reê.
Ja, eerlang, vergelegen stranden,
Dan reiken we u weer nyvre handen:
Ge aanschouwt dan onze wimpels weer;
Zy staan nu vaster dan voorhenen,
En de oude schandvlek is verdwenen;
Geen hoon onteert die wimpels meer.
De Lierzang: Europa bevredigd, doet eere aan den Vriendenkring, uit wiens midden dezelve is voortgekoomen; en toont, dat men de edele Dichtkunst met gulle verkeering nuttig en aangenaam weet te paaren. Met ongemeen genoegen hebben wy dien Lierzang geleezen. Recht dichterlyk is de volgende teekening, op den Vrede slaande.
Die hemeltelg, die alle stranden
Nu kiest tot haar geruste wyk,
Bestrykt met haar fluwelen handen
Het vlak van 't eeuwigwoelend ryk:
Zy doet de felontroerde baren,
Waarlangs zy zweeft, in 't eind' bedaren,
En groet Neptuin met blyden lagch:
De zeegod, lang in 't nat bedolven,
Ziet, vrolyk ryzende uit de golven,
Geen moordbanier, maar vredevlag.
Hy viert, op zynen schelpenwagen,
Zyn zwemmend rosgespan den toom;
De drietand, in zyn vuist gedragen,
Bestiert het, langs den effen stroom;
De Tritons, die den god omringen,
Zien we in het zeeschuim, vrolyk springen:
Zy blazen, op hun hoorngewas,
Den lof der vrede en zeevaardye;
't Roemt all Neptunus heerschappye,
Langs d'onafmeetbren waterplas.
| |
| |
Het volgende Couplet, blyk vertoonende, dat de Vriendenkring Geleerdheid op prys schat, voegen wy 'er nog nevens.
Een nieuwe kryg wordt ondernomen;
Maar, heilryk menschdom! sidder niet:
Deze eerstryd zal geen bloed doen stroomen,
Daar hy de schoonste lauwren biedt:
Een drom van wyze stervelingen
Zal naar der Kunsten eerprys dingen;
Elk volk, nayvrig op zyn kracht,
Streeft haast, langs glibbrige eeretrappen,
Om stryd, naar 't koor der wetenschappen,
Tot heil van 't menschelyk geslacht.
|
|
Auteursrechtvrij