Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1802

Eenvoudige Beantwoording over het Bestaan van den Godsdienst. Door Petrus Schouten, Roomsch Priester en Pastoor te Alkmaar. Te Amsterdam, by F.J. van Tetroode en P van Buuren, 1801. In 8vo. 153 bl.

De Roomsche Priester en Pastoor schouten, wien wy, uit de verdediging van den overgang van frans voorhout uit de Gemeenschap der Gereformeerden tot die der Roomsch-Katholyken, als een schrander en yverig voorvechter voor de Leer van zyn Kerkgenootschap hebben leeren kennen, schynt zich, door het gelukkig slaagen zyner aangewende poogingen, tot bekeering van voorhout, opgewekt en aangemoedigd te vinden, om meer Proselyten te maaken. Dat het hem ook geenszins ontbreekt aan bekwaamheid, om, over zaaken van Godsdienst, voor ongeoefenden duidelyk te schryven, is uit deszelfs bekend boekjen, over het bestaan van God, door de Maatschappy tot Nut van het Algemeen met een Eereprys bekroond, reeds voor ettelyke jaaren gebleeken. In dien zelfden toon wendt hy zich, in het werkjen, welk wy thands aankondigen, tot den gemeenen man, tot welk eene gezindheid hy ook behoore, met oogmerk, om de leerstellingen van de Roomsch-Katholyke Kerk, als alleenlyk den waaren Godsdienst bevattende, elk aan te pryzen. 't Zou ons geenszins

[p. 233]

verwonderen, dat deze of gene zich, door 's Mans vleiende taal en drogredenen, liet inneemen en wegsleepen.

De Schryver verdeelt zyne voorgenomene taak in drie deelen. In het eerste derzelven beantwoordt hy de vraag: welke bewyzen leveren Natuur en Reden op voor het bestaan van den Godsdienst? in diervoege, dat hy, (na alvorens aan zyne, in het voorgemelde boekjen, gegeeven bepaaling van den zin, waarin hy onderscheidentlyk spreekt van natuur en reden, erinnerd te hebben,) als bewyzen van 't eerste soort, voor het bestaan van den Godsdienst, bybrengt, de natuurlyke aandoening van ontzag, liefde, hoope en vreeze, in elken mensch; den natuurlyken tegenstand, welken ieder mensch overwinnen moet, wanneer hy geen Godsdienst wil erkennen; en de achting, welke ieder mensch natuurlyk heeft voor waarlyk Godsdienstigen, en de afkeerigheid van ongodsdienstigen, die hem natuurlyk eigen is; - en van het tweede soort, dat God door de menschen gediend wil worden; dat Hy de menschen helpt, die Hem dienen; en dat Hy allen straft, die zynen dienst verwaarloozen. - In het tweede deel wordt onderzoek gedaan naar de middelen, die God voor de menschen gegeeven heeft, om denzelven te kunnen kennen; die hy aantoont te zyn de rechte Reden, en de Goddelyke Openbaaring, zoo wel de bekendmaaking der Goddelyke Openbaaring door Moses, als die door Christus. - In het derde deel oppert hy nu de nadere vraag: Daar 'er verscheidene wyzen zyn, op welken de menschen voorgeeven God te dienen, wat is dan het byzonder middel, om te weeten, by welke Gezindheid, onder zoo veele verschillende, de waare Godsdienst is? Waarop hy dit antwoord geeft en beredeneert: 'Er is geen waare Godsdienst, dan deze, welken God zelf aan de menschen heeft voorgeschreeven. Christus heeft, de Goddelyke Openbaaring bekend maakende, eene Kerk gesticht, en, (opdat deze die Openbaaring ongeschonden zou bewaaren, den eigenlyken zin derzelve, daar het noodig is, aantoonen, en dus, volgends dezen, in den eenigen waaren Godsdienst, de menschen, ten allen tyde, kunne onderrechten,) aan dezelve zynen Geest, den Geest der waarheid, medegedeeld, en daarenboven beloofd, dat Hy, met dezen Geest, by die Kerk, tot haare onderwyzing, bestiering

[p. 234]

en bescherming, zal blyven, tot aan het einde der wereld. De Kerk, door Christus gesticht, is dan het byzonder middel, om te weeten, by welke Gezindheid, onder zoo veele verschillende, de waare Godsdienst gevonden wordt. Die Kerk, welke Christus, ook tot zulk een byzonder middel, stichtte, en voor altyd bekwaam gemaakt heeft, is de Roomsch-Katholyke Kerk, en hierom wordt in deze de waare Godsdienst gevonden.

Men moet zich, in de daad, verwonderen over de aanlokkende wyze, waarop de Pastoor schouten de Leer van zyn Kerkgenootschap voordraagt, en tegen ingebragte tegenbedenkingen, door schoonschynende redeneeringen en fyne onderscheidingen, op eenen beslissenden toon, als onwederleglyk verdedigt. Alles rust op de stout weg aangenomene, geheel onbewysbaare onderstelling, dat Christus eene onfeilbaare Kerk op aarde heeft willen stichten, en dat de zoogenaamde Roomsch-Katholyke Kerk zich zoodanige onfeilbaarheid mag toeëigenen. Fistula dulce canit, volucrem dum decipit auceps.