Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1802

[p. 186]

Gumal en Lina, eene Geschiedenis tot Nut en Vermaak der Jeugd; inzonderheid dienende om haar de eerste en voornaamste Grondwaarheden van den Godsdienst in te prenten. Door Kaspar Friedrich Lossius. Naar den vierden Druk uit het Hoogduitsch vertaald. Iste Deel. Te Amsterdam, by van Vliet en van der Hey, 1801. In 8vo. 302 bl.

Een onderhoudend Verhaal, daartoe ingericht, om het Kinderverstand de nuttigste denkbeelden en kundigheden, op eene vermaaklyke wyze, in te prenten, en, al vertellende, het nuttigst onderwys in de eerste waarheden van den Natuurlyken en Geopenbaarden Godsdienst der Jeugd mede te deelen. De wyze van onderricht in dit Werkjen draagt allerwege de duidelykste blyken van het geoefend verstand en wys beleid van den achtingwaardigen Schryver, en de geheele leertoon, in het bevallig gewaad der geschiedenis gekleed, is zoo uitlokkend en inneemend, dat wy, steunende, zoo wel op 't goed getuigenis van anderen, die 'er de proef van genomen hebben, als op onze eigen ondervinding, aan het gunstig onthaal en nuttig gebruik van dit geschrift, by het jeugdig leezend publiek, geenzins twyfelen: tot hoedanig einde wy hetzelve ook aan alle verstandige, en met achting voor het Christendom bezielde Ouders en Opvoeders van Kinderen, in ons Vaderland, zonder onderscheid van eenig Kerkelyk Genootschap, ernstig aanbeveelen.

In een veldslag, tusschen twee Afrikaansche Vorsten, hadsi en chilum, geleverd, was de Zoon des eerstgenoemden gesneuveld, en gumal, de Zoon zynes vyands, een knaapjen van tien jaaren, met widdam, een zyner kameraaden, in handen van hadsi geraakt; maar de opgevatte genegenheid van lina, tienjaarige Dochter van hadsi, redt gumal uit het grootste leevensgevaar. Beiden begeeven zich op de vlucht, en komen, na veele omzwervingen, in de wooning van geronio, een ouden Kluizenaar, van wien, en deszelfs huisgenoot pedro, zy allerminzaamst ontvangen en geherbergd worden. Geronio is een Europeaansch Christen, door wien pedro ook voorheen in den Godsdienst is onderwezen en bekeerd geworden; en van de-

[p. 187]

zen ontvangen nu ook deze zwervende kinderen godsdienstig onderricht. - In dit eerste Deel worden de voornaamste waarheden van den Natuurlyken Godsdienst, het bestaan, de eigenschappen en werkingen van God in de natuur, en de onsterflykheid der ziel, in onderhoudende gesprekken, op een leerzaamen trant, behandeld. Deze behandeling is in de geschiedenis zoo fraai ingeweeven, en door zoo veel afwisseling veraangenaamd, dat de leeslust telkens opgewekt wordt. Hier en daar is de toon wat te hoog gestemd voor kinderen, en wel van tien jaaren. Het is althans niet minder geschikt voor zulken, die reeds eenig onderwys hebben ontvangen. Ook bejaarden kunnen 'er zich met vrucht van bedienen.