Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1801

De tegenwoordige staat der Hottentotten.

(Ontleend uit An Account of Travels into the Interior Southern Africa, in the Years 1797 and 1798. By john barrow, late Secretary to the Earl of macartney, and Auditor General of the Public Accounts of Good Hope, 1801.)

‘Het opgemelde Werk, ryk in zeer weetenswaardige byzonderheden, den Uithoek van Asrica betreffende, beschryft den tegenwoordigen toestand der Hottentotten op eene wyze, welke opmerking verdient, en die wy der overneeminge dubbel waardig keurden.’

Twintig jaaren geleden, indien wy geloof mogen slaan aan de Reisbeschryveren van dien tyd, was het Land over de Camtoos Rivier, toen de Oostlykste Grensscheiding van de Kaap, vol van Kraalen of Dorpen der Hottentotten, uit welken de Bewoonders hun by honderden teffens te gemoete kwamen. Eenige van deeze Dorpen zou men hebben mogen verwagten dat nog overgebleeven zouden zyn in dit afgelegen en niet zeer bevolkt gedeelte der Volkplantinge. Men vindt thans in het geheele wyduitgestrekte District van Graaf reynet geene enkele Horde Onafhanglyke Hottentotten, en misschien geen twintigtal van byzondere

[p. 652]

Persoonen, die niet daadlyk in dienst zyn der Hollanderen.

Dit zwakke Volk, het hulplooste, en, in deszelfs tegenwoordigen toestand, misschien het ellendigste, van geheel het menschlyke geslacht, verdreeven uit zyne bezittingen, uit zyn land, en eindelyk van vryheid beroofd, heeft aan de jammerzalige nakomelingschap een staat van bestaan overgelaaten, by welken een staat van Slaaverny, in vergelyking beschouwd, een gelukstaat zou mogen heeten. Het is, nogthans, een staat, die zich waarschynlyk niet zal uitstrekken tot eene vry verre afzynde nakomelingschap. De naam van Hottentot zal in vergetelnisse geraaken, of alleen gedagt worden als die eens Persoons van weinig opmerking. Hun getal is, in de laatste jaaren, zeer schielyk gedund.

Verscheide oorzaaken hebben zamengeloopen tot de ontvolking der Hottentotten. De onstaatkundige gewoonte om zich in Familien te onderscheiden, en niet te trouwen buiten hunne eigene Kraalen, heeft ongetwyfeld medegewerkt om dit Ras van Menschen te verzwakken, en 't zelve gebragt tot den tegenwoordigen verbasterden staat; dien van een kwynend, lustloos, koelbloedig volk, by 't welk de voortteelingskragt der Natuure bykans uitgeput is. - By deeze oorzaak mag gevoegd worden der Hottentotten verregaande armoede, schaarsheid van voedzel, en gestaage neerslagligheid van geest, ontstaande uit de wreede behandeling, welke zy ontvangen van de ongevoelige en onmenschlyke Boeren in den omtrek, die, ontdekt hebbende, dat zy zich op een te grooten afstand van het voorig Bestuur verwyderd vonden, om door 't gezag van 't zelve beteugeld te worden, op de onbeschoftste en barbaarschte wyze, eene volstrekte magt uitgeoefend hebben over deeze ellendigen, in de noodzaaklykheid gebragt om van hun af te hangen, wilden zy een stuk broods verkrygen om het leeven te behouden.

Naauwlyks is 'er een voorbeeld van wreedheid, welk men wil, dat in de West-Indiën, ten opzigte van de Slaaven, gepleegd wordt, of het mag gezegd worden een gelyk te vinden by de Hollandsche Boeren, in de afgelegene deelen der Volkplantinge, ten opzigte van de Hottentotten, in hunnen dienst. Hun te slaan met riemen, van Zeehonden-vellen of Rhinoceros-huiden gemaakt, is eene zagte straffe; schoon deeze soort van

[p. 653]

Zweepen, welke zy Schambos noemen, allerschriklykste werktuigen zyn, en, schoon buigzaam, zo zwaar als lood. Met hagel te schieten in de beenen of dyen van een Hottentot, is eene straffe, niet vreemd by de monsters, die omstreeks de Camtoos Rivier woonen. Oogenbliklyk volgende dood is niet zelden het uitwerkzel van de straffe, deezen ongelukkigen, in een vlaag van woede, aangedaan. Zulks is van weinig betekenis voor den Boer: want schoon de Hottentotten, in alle opzigten, zyne Slaaven zyn, worden zy niet gerekend onder den leverbaaren eigendom. 't Is deeze omstandigheid, welke, zyns oordeels, hun leeven min dierbaar, en de behandeling, hun aangedaan, te onmenschlyker maakt.

By misdryven, te gering zynde om den koelbloedigen Boer tot het aandoen van de gemelde wreede straffen aan te zetten, is de wyze, waarop hy zyn Hottentot of Slaaf kastydt, hoogst belachlyk, en duidt teffens eene gevoellooze wreedheid aan, die in zynen boezem huisvest. Hy doet hem geesselen, niet met een bepaald aantal slagen, maar van tyd tot tyd. En, daar zy geen klokken na houden, of andere middelen by de hand hebben om de mindere tydsverdeelingen af te meeten, is hy bedagt geworden om daartoe een zyner geliefdste uitspanningen te gebruiken. Hy laat den misdaadiger geesselen, tot hy zo veele pypen Tabak gerookt hebbe, als hy oordeelt dat de grootheid des misdryfs verdient. - Het Gouvernement van Malacca heeft, volgens een geschreeven Dagverhaal van een kundig Officier op den Tocht tegen deeze Vastigheid, dezelfde gewoonte aangenomen, om te geesselen, naar het aantal van Pypen rookens. De Fiscaal of Hoogste Overheid, of iemand van zynentwege, zyn de Rookers by zulk eene gelegenheid.