Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1801

Waarneeming, wegens het nut der Naphtha Vitrioli in beklemde breuken.
Door Otterbein, Geneesheer te Büdingen.

Een inwooner deezer plaats, ruim dertig jaaren oud, gewoon aan eene zeer onregelmaatige levenswyze en aan 't misbruik van wyn en sterke dranken, was, zedert jaaren, bezet met eene dubbele Liesbrouk, waarvan hy echter weinig ongemak had, dewyl hy steeds de te voorschyn komende uitzettingen, met gemak, naar binnen kon brengen. Edoch onlangs laat van een gezelschap te huis komende, waar sterk gedronken was, schoot hem op eens, by het opklimmen van een trap,

[p. 644]

de rechter breuk tot beneden in het Scrotum, met eene geweldige pyn, en zonder dat hy thans in staat was, de zwelling terug te brengen. Den volgenden morgen by hem geroepen zynde, vond ik den Breukzak zeer hard, groot van omtrek, en ten hoogsten pynelyk. Ik beval eene aderlaating, koude omslagen en weekmaakende pappen. Na den middag meldde men my, dat de aderlaating, van wegen de vrees des Zieken voor dezelve, niet had kunnen geschieden; hebbende hy, die nooit eene aderlaating ondervonden had, daarvoor zodanig een schrik opgevat, dat men stuiptrekkingen vreesde. Thans verzocht de Lyder van my een pynstillend middel; waarom ik hem het volgende voorschreef:

℞ Aq. Rubi Idaei ℥vj.

Salis Ebsham.

Ol. Olivar. Opt.

Syr. Rub. Idaei āā ℥j.

Opii puri gran. ij.

M.

S. Om het uur twee lepels vol.

Op den volgenden morgen vond ik de toevallen nog genoegzaam in denzelfden staat: alleen was de breuk iets weeker; terwyl de pyn, geduurende den nacht, ook iets geringer was geweest; doch in den morgentyd, toen men hem de laarzen, die hy tot hiertoe had aangehouden, had uitgetrokken, was alles wederom verergerd. De Lyder had de Mixtuur tot op een derde na ingenomen; maar thans stond zy hem tegen. Ook bleef het lichaam volkomen verstopt; waarom de Lyder, geen andere uitkomst ziende, de konstbewerking begeerde. Thans nam ik een lood Naphtha Vitrioli, en liet daarvan, hier en daar, op den Breukzak ettelyke druppels vallen, doch met tusschenpoozingen; beproevende een daarby geroepen Wondarts, tusschenbeiden, het binnenbrengen der Breuk. Ondertusschen wierd het ongemak, na het vallen der eerste druppels, weeker en minder pynelyk; waarom ik aanhield met druppelen, tot dat alles met een kwartiers uur was opgebruikt, waarna ik den Lyder, zo gerust als mogelyk, in de behoorlyke ligging liet plaatzen, met order, om zich zo stil doenlyk te houden, en ook verder

[p. 645]

geene poogingen tot binnenbrengen te doen, maar, daar zich alles thans gunstig liet aanzien, de zaak vooreerst aan de gunstige werking der Natuur over te laaten, om dus de eigendommelyke werking van het middel beter te kunnen beoordeelen; waarom ook de koude omslagen wierden achtergelaaten. Geduurende het aanwenden van het middel had de Lyder nog twee lepels vol van zyne Mixtuur ingenomen, doch alles, benevens een worm, weder uitgebraakt. In den namiddag hoorde ik, dat de Breuk, zonder dat daaraan verder iets gedaan was, merkelyk kleiner was geworden, en op den volgenden morgen vond ik dezelve terug gebragt. Thans lag de Lyder vrolyk in zyn bed, en verhaalde my, dat 'er, na myn vertrek, eene aanmerkelyke werking in den Breukzak was gekomen, en dat dezelve zich eindelyk, als een knoop, tegen den buikring had terug getrokken, zonder daar echter nog door te kunnen; waarop hy met zyne hand begonnen had hulpe te bieden, met dit gevolg, dat alles op eenmaal, met een zeker gedruis, naar binnen was gegaan: voorts, dat hy reeds tweemaalen afgang had gehad; en dat hy, met een week, nog eenigzins pynelyk, lichaam, zich zo wel bevond, dat, zo hy 't niet zelf ten voorigen dage had ondervonden, hy niet zou kunnen gelooven, dat hy in een zo verschrikkelyk gevaar geweest was. In de volgende dagen verdween de nog overgebleevene buikpyn allengskens; doch de Lyder klaagde thans over gebrek aan eetlust, en bekwam wat koorts, met eene eenigzins opgezwollen maag; waaruit ik besloot, dat 'er nog kwaade stoffen, en mogelyk ook wormen, aanweezig waren: ten welken einde ik hem het volgende voorschreef:

℞ Rad. Taraxaci ℥j.
C. Coq. cum Aq. comm. q.s. per semihoram sub sinem add.
Pulv. sem santonic. Ʒij.
Fol. senn. s.s. Ʒiij.
Colat. ℥viij add.
Sal. Tartar. aceto vin. satur. Ʒij.
Extr. Absynth. Ʒjβ.
Liq. min. anod. Ʒj.
Extr. Liquer. Ʒij.
M.
S. Alle twee uuren een lepel vol.

[p. 646]

Hiermede herstelde de Lyder ten vollen, zonder dat 'er echter eenige wormen wierden geloosd.

Deeze Waarneeming bewyst ten vollen, dat de Naphtha Vitrioli eene krampstillende, en de wormswyze beweeging van het gedarmte opwekkende, kragt bezit. Doorgaans werkt dit middel met het gevoel eener aangenaame koude; doch eenmaal nam ik daarvan het tegendeel waar, naamelyk het gevoel eener brandende hette, 't geen ook door anderen is waargenomen; zo dat de Lyder, onder het aanwenden van het middel, zeide: hoe brandt dat! Voorts geloove ik, dat dikwyls de helft der hier aangewende hoeveelheid van het middel, naamelyk een half lood, voldoende zal zyn.