Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1801

[p. 604]

Waarneeming, aangaande het nut van het wit nieskruid (Veratrum album) in een verstikkende borstkramp.
Door J. Fr. Müller, Geneesheer te Uelzen.

Eene zwaarlyvige tachtigjaarige Dame genoot, zederd verscheidene jaaren, eene onafgebrokene gezondheid, en gebruikte dus weinig geneesmiddelen, tegen welke zy ook een grooten tegenzin had. Voorts leefde zy zeer vergenoegd, en wist van geen verdriet. Het eenigste, 't geen haar zomwylen hinderde, was eene bovenmaate groote aandoenlykheid op het zenuwgestel, die haar ook tot op heden is bygebleeven: zo dat de geringste onverwagte aandoening in staat is, haare zenuwen in eene geweldige beweeging te zetten.

In het begin van den voorigen winter werd zy aangetast door eene ligte galkoorts, die, onder eene geschikte behandeling, binnen agt dagen verdween. Doch terstond daar op gevoelde zy eenige bezetting op de borst, die haar het ademhaalen eenigzins bezwaarlyk maakte; dit duurde een tydlang zonder te verergeren, doch nam op eenmaal zodanig toe, dat ik, by haar gehaald zynde, na dat ik haar geduurende tweemaal vier-en-twintig uuren niet gezien had, de toevallen van benaauwdheid op de borst zodanig vermeerderd bevond, dat dezelve eene volkomene verstikking dreigden. Teffens vond ik handen en voeten yskoud; terwyl het koud zweet met groote druppen van het voorhoofd liep.

Dewyl de Lyderesse volbloedig was, en eene gewoone jaarlyksche laating, omtrent dien tyd, had verzuimd, oordeelde ik niets geschikter, tot herstelling van den gestremden omloop der vogten, dan eene ruime laating tot agt oncen. Thans week het toeval ten vollen, en geduurende eenige uuren gevoelde de Zieke geen drukking hoegenaamd op de borst. De pols, dien men in 't begin des aanvals in 't geheel niet kon vinden, werd wederom behoorlyk vol, doch bleef nog wat krampachtig. Ook keerde de natuurlyke warmte van handen en voeten weder; waartoe het wryven, vooral der voetzoolen, niet weinig had toegebragt.

Om het wederkeeren van een zo bedenkelyk toeval

[p. 605]

te verhinderen, werden verscheidene krampstillende middelen voorgeschreeven; doch desniettegenstaande keerde de benaauwde ademhaaling, na verloop van vieren-twintig uuren, zonder eenige versnelling in den polsslag, met de grootste hevigheid weder, na eene ontlasting door den afgang, gelyk zulks ook by het begin van den voorigen aanval had plaats gehad. Zy had, naamelyk, vóór denzelven, geduurende eenige uuren, zeer ongerust geslaapen, en was ontwaakt, onder een benaauwden droom, met drang tot afgang; waardoor zy een grooten angst, tegen den tyd, dat zy weder zou moeten afgaan, had opgevat. Daar zy nog volbloedig was, en zelve eene aderlaating verlangde, maakte ik ook geen de minste zwaarigheid, dezelve te herhaalen; 't geen met het beste gevolg geschiedde, zo dat het toeval wederom ophield: dan teffens zeide ik haar, dat het ongemak denkelyk wel zou wederkeeren, en nu vervolgens niet meer door bloedontlastingen zou te helpen zyn. Het geen ik gevreesd had, gebeurde ook ten vollen; want, na verloop van eenige uuren, gevoelde de Lyderesse wederom drang tot afgang, na dat zy onder een benaauwden droom ontwaakt was, en had zo dra geene ontlasting bekomen, of zy werd wederom even benaauwd als te vooren. Daar ik meermaalen het wit Nieskruid in zeer kleine giften, met het beste gevolg, in krampachtige toevallen, had gebruikt, besloot ik hetzelve ook hier aan te wenden. Hierom liet ik oogenbliklyk een half grein van dit poeder, met zuiker gemengd, inneemen, met dit gevolg, dat de Lyderesse, na verloop van een uur, zich verligt gevoelde en ruimer kon ademhaalen. Eerlang verminderde ook het toeval zodanig, dat de Zieke in een slaap viel, die geduurende eenige uuren aanhield, en eene aanmerklyke opwekking van kragten en verligting van het toeval ten gevolge had.

Nadat ik vervolgens een tydlang het zelfde middel, tot een half grein, alle vyf uuren had laaten gebruiken, werd de Zieke veel minder, dan voorheen, door benaauwde droomen geplaagd. Zelfs werden de denkbeelden, welke door den droom voor den geest kwamen, eerlang aangenaam. Doorgaans droomde zy, dat zy op het groen lag, met bloemen bestrooid, of onder eene bedekking van roozen, enz. Na verloop van eenige uuren, kwam 'er echter wederom een nieuwe aanval;

[p. 606]

doch dezelve was thans veel zachter dan voorheen, en duurde ook veel korter, zo dat dezelve, na verloop van twee uuren, reeds ophield. In het bed zittende, kon zy het tamelyk wel uithouden: alleen kwelde zy zich met den angst, dat het toeval, in 't vervolg, met meer geweld zou kunnen wederkeeren. De toevallen van bezetting op de borst waren, by deeze gelegenheid, op zich zelven beschouwd, ook nog al vry geweldig, doch echter zeer gering, in vergelyking van de voorige aanvallen, in welke de geweldige angsten den dood, door eene plotzelyke verstikking, dreigden, en men groote moeite had, om de Zieke in het bed te houden.

In de hier op volgende dagen vond ik de Lyderesse, wanneer zy geslaapen had, in een zagt zweet liggen. Zo zy zeide was haar zweet scherp: want zy bespeurde in haar vel, vooral in handen en voeten, een gevoel, als van iets brandends; 't geen my zeer aangenaam was; naardien de Heer hahnemann heeft waargenomen, dat dit gevoel een der eigendommelyke uitwerkingen is van dit voortreffelyk geneesmiddel, welke door de Ouden reeds was waargenomen, en waarin zy veel vertrouwen stelden. Thans loosde de Lyderesse ook van tyd tot tyd eene witachtige, niet geheel doorschynende pis, en had, geduurende de vier-en-twintig uuren, drie of vier kleine weeke sterkruikende afgangen, zonder pyn.

Intusschen hervatte het toeval van tyd tot tyd, maar steeds langzaamer en met minder hevigheid. De aanvallen kwamen ieder keer laater terug; terwyl de gewoone bezetting op de borst, over welke zy, vóór den aanval der verstikking dreigende toevallen, reeds had geklaagd, aanhield; zynde thans de vernieuwde aanvallen maar eene kleine verergering van den dagelykschen toestand. Men hield intusschen aan met dezelfde geneeswyze, en had daardoor het genoegen, van te ondervinden, dat, na verloop van agt dagen, ook deeze verheffingen, en eindelyk de geheele benaauwdheid op de borst, verdweenen. Na dat deeze Dame vervolgens eenige versterkende middelen had gebruikt, leeft zy in haar een-en-tachtigste jaar volmaakt gezond en wel te vreden.